مهدی محبتی، نویسنده و پژوهشگر ادبیات فارسی در بخشی از این برنامه با اشاره به کتاب «پهلوان در بنبست» که در سال 81 روانه بازار کتاب شده، گفت: زمانی که کتاب منتشر شد، نام آن همواره محلی برای ابهام بود تا جایی که برخی در تلاش بودند تا بدانند مقصود از پهلوان در بنبست کیست؟
وی ادامه داد: این نام هم میتواند کنایهای از خود فردوسی باشد که در عصر خود بسان رستمی بود که نه سپاهی داشت و نه سلاحی! فقط یک قلم داشت و جوانی و دارایی خود برای بهوجود آوردن اثر سترگ شاهنامه داد. همچنین میتواند اشاره به رستم دستان، پهلوان نامدار شاهنامه باشد که زمانی که از سوی برادرش شغاد در چاه گرفتار آمد، تقلایی برای نجات خود نکرد؛ چراکه با خود میگفت برای چه و که زنده بمانم؟! وقتی برادرم مرا اینگونه در قعر چاه زندان میکند. افزون بر این، نام این اثر میتواند استعارهای از برخی مفاهیم و معانی دیگر باشد.
استاد دانشگاه زنجان که تالیفات بیشماری را در حوزه ادبیات پدید آورده و کتاب «از معنا تا صورت» او بهعنوان کتابِ شایسته تقدیر در مراسم جایزه جلال آلاحمد و کتاب سال ایران معرفی شده، افزود: فردوسی در دوره کنونی باید الگوی ما قرار بگیرد؛ چراکه او با چشمپوشی از قدرت و لذت و منافع شخصی، علیه غریزه خود قیام کرد و بیش از 45 سال از عمر خود را صرف پدیدآوردن یک اثر حماسی بزرگ کرد و هیچ تقدیری هم ندید.
محبتی با اشاره به اینکه فردوسی از منافع شخصی خود بهخاطر منافع ملی گذشت، تصریح کرد: او ثروت، جوانی و آسایش خود را از دست داد تا هویت این ملت را حفظ کند. از اینرو، او یک قهرمان است که امروز شاهکاری به نامه شاهنامه از وی به یادگار مانده که حتی نامش ما را به حرکت درمیآرد. او از منافع خود گذشت تا هویت این ملت را حفظ کند. فرهنگمندی این سرزمین را به رخ بکشد.
وی تاکید کرد: تلاشهای فردوسی در شاهنامه هویتبخش است.
محبتی تاکید کرد: اگر جهان 10 شاعر بزرگ داشته باشد، 5 نفر ایرانی هستند؛ یعنی فردوسی، نظامی، مولانا، سعدی و حافظ. البته برخی خیام هم جزء 10 شاعر اول جهان میدانند ولی خب، چون اشعار خیام اندک هستند، اغلب او را یک شاعر فیلسوف تراز اول میدانند.
وی گفت: اینکه فرهنگ ما 50 درصد ادبیات کلاسیک را تولید کرده، نشان از صلحطلبی و معناگرایی شاعران این سرزمین متمدن دارد. این در حالی است که سازمان ملل در میان قبایل دربه در به دنبال شعرای صلحطلب و رئوف میگردد تا شاید شاعری را پیدا کند؛ اما از این شاعران و داشتههای خود استفادهای نمیکنیم و نمیدانم چرا؟
محبتی ادامه داد: چند سال پیش برای همایشی باید زبان فارسی برای برخی از اساتید ترکیهای آموزش میدادم. در میان صحبتهای متفرقهای که گاه با آنها داشتم، شنیدم که 35 درصد درآمد گردشگری این کشور به قونیه اختصاص دارد؛ بهعبارت بهتر به آرامگاه مولانا! این در حالی است که سهم آرامگاه فردوسی، خیام، سعدی و حافظ در گردشگری تنها 2 درصد است و چرایش را باید متولیان امر پاسخ بدهند.
این استاد زبان و ادبیات فارسی سپس عقبه فرهنگی را مهمترین عقبه کشور دانست و تاکید کرد: ادبیات را تنها کسانی میفهمند که از شعوری متعالی برخوردار باشند.
وی یادآور شد: همانگونه که میدانید تا قرن ششم از فردوسی هیچ نامی نیست حتی بیهقی که دبیر دربار غزنویان است، هیچ اشارهای به شاعر بزرگ نمیکند تا اینکه مغولها به ایران حمله میکنند و تحولاتی در کشور روی میدهد و تشیع ظهور میکند، سپس سکوت علیه فردوسی شکسته میشود.
محبتی با اشاره به اینکه فردوسی یک قهرمان ملی است و آنچه موجب ماندگاریاش در اعصار بعد شد، این بود که از منافع شخصی خود گذشت، تاکید کرد: شاهنامه امروز راهنمایی برای ماست که راه سعادت ما را در دو چیز میداند؛ «دانش» و «دین»، او معتقد بود که بدون اینها زندگی ارزش خود را از دست میدهد. فردوسی همچنین «عدل» و «عقل» را دو اصلی معرفی میکند که موجب ثبات موجودیت یک حکومت میشوند.
وی یادآور شد: نباید بر اساس اطلاعات ناقص فردوسی و شاهنامه را قضاوت کنیم، بلکه باید در ابعاد مختلف این اثر حماسی سترگ و زندگی شخصی سراینده آن تامل کنیم.
به گزارش ایبنا، شعرخوانی علی هوشمند، شاعر و روزنامهنگار جنوبی؛ غلامرضا ابراهیمی، شاعر و مدرس کارگاه شعر؛ نقالی گروه فرتاک و... از دیگر بخشهای این آیین بزرگداشت بود. محمد مدرسی، رئیس دانشگاه خلیج فارس؛ مجاهد غلامی، رئیس دانشکده ادبیات فارسی دانشگاه خلیج فارس؛ محمدرضا حاجیآقابابایی، دانشیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه علامه طباطبایی و سیاوش جعفری، استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه پیام نور بوشهر نیز در این برنامه پیرامون حماسه سوم خرداد فردوسی و اهمیت زبان فارسی سخنانی را ایراد کردند.
نظر شما