«یکاترینا» با زیر نظر گرفتن زنی که زیر سایه استالین، خروشچف و برژنف در بالاترین ردههای قدرت شوروی حضور داشت، طریقت بهقدرت رسیدن و در قدرت ماندن را در سیستمی تمامیتخواه تصویر میکند که حتی نوابغ هم نمیتوانند دیرزمانی در آن دوام بیاورند.
اتحاد جماهیر شوروی، یکی از پیشروترین حکومتهای تاریخ از منظر حقوق زنان و جایگاه اجتماعی و سیاسی آنان در سلسلهمراتب قدرت است. فهم و علم به این نکته است که دریچهی تازهای رو به تحلیل و بررسی کشور شوروی و نوع مواجهه با آن و دستاوردهایش برای فرهنگ بشری میگشاید. اگر بخواهیم پا را از پاورقیهای یکسو نگر رایج دربارهی شوروی و ماجراهایش بیرون بگذاریم، رجوع به نوشتههای نویسندگان و مورخان درجه یکی که شوروی را با همه وجوهش دیده و میبینند، بسیار راهگشاست.
«یکاترینا فورتسوا» یکی از سکانداران شوروی خاصه پس از جنگ جهانی دوم تا سالهای میانی دهه هفتاد بود و شهرتش چیزی از شهرت همنام مشهور قرن نوزدهمیاش، «کاترین کبیر» کم نداشت. او که مسیر پیشرفت شغلی، سیاسی و اجتماعی را در شوروی بهخوبی یاد گرفته بود، از کارگری کارخانه ریسندگی تورسوکوی شروع کرد و پلهپله از نردبان حزب کمونیست بالا آمد و در نهایت 14 سال تا زمان مرگش، وزیر فرهنگ شوروی بود. اگر بار نویسندهای بدون کتاب در شوروی، به سنگینی وجود نداشتن بود و بسیاری از نوابغ تاریخ ادبیات ازجمله سولژنستین، دولاتوف، برودسکی و ... مجبور شدند به خاطر آن از کشورشان فرار کنند و این، مسئلهای است که یکاترینا در آن نقش اساسی داشت و عظمت کار او در برکشیدن هنر شوروی با همه نوابغی که کارشان را از دهه 1960 آغاز کرده و تاریخ هنر را دگرگون کردند نیز از خاطره تاریخ پاک نخواهد شد.
از همینرو، خواندن کتاب «یکاترینا» نوشته «ناتالیا کارنیوا» میتواند زوایای پیدا و پنهان بسیاری از این زن عجیب و قدرتمند را نشانمان داده و همزمان، روسیهای را تصویر کند که در حد فاصل جنگ جهانی اول تا میانهی دهه 1970، بر بخش بزرگی از جهان سیطره داشت. این کتاب با زیر نظر گرفتن زنی که زیر سایه استالین، خروشچف و برژنف در بالاترین ردههای قدرت شوروی حضور داشت، طریقت بهقدرت رسیدن و در قدرت ماندن را در سیستمی تمامیتخواه تصویر میکند که حتی نوابغ هم نمیتوانند دیرزمانی در آن دوام بیاورند.
نشر فرهنگ معاصر کتاب «یکاترینا» به قلم ناتالیا کارنیوا، نویسنده و پژوهشگر اهل روسیه با برگردان فارسی فرزانه شفیعی در 359 صفحه به بهای 190 هزار تومان را به چاپ رساند.
نظر شما