به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، نخستین نشست از پنل‌های تخصصی کنفرانس بین‌المللی «تبادل تجربیات حفاظت و مرمت در ایران و روسیه» با مدیریت مهناز اشرفي، رييس پژوهشکده ابنيه و بافت‌هاي تاريخي-فرهنگي برگزار و در آن موضوعات«جایگاه انجمن مرمتگران روسي در نظام حفاظت از میراث‌فرهنگی فدراسیون روسیه»، «سن پترزبورگ؛ یک میراث جهانی» و «دستاوردهای حفاظتي منظر فرهنگی و ارگ تاريخي بم بعد از زلزله 1382 شهر بم» به بحث نهاده شد.

تاتیانا چرنیایوا رییس انجمن مرمتگران روسیه در این نشست با معرفی انجمن مرمتگران روس به عنوان بستری برای تعامل بین تمام بخش‌ها و نظام مرمتی، به تشریح اهداف و کارکردهای آن پرداخت.

او با تشریح نظام حفاظت از میراث‌فرهنگی در روسیه شامل قوانین مربوط به میراث‌فرهنگی، ساختار ارگان‌های حفاظت از بناهای تاریخی، انواع اقدامات، روش اجرایی آنها و تامین مالی، مسائل مشکل سازو چالش‌برانگیز در حوزه حفاظت از میراث‌فرهنگی را به بحث نهاد.

«سن پترزبورگ؛ یک میراث جهانی» عنوان سخنرانی بعدی این نشست بود که توسط الکسی میخائیلوف نایب رئیس کمیته کنترل دولتی استفاده و حفاظت از بناهای تاریخی و فرهنگی سنت پترزبورگ ارائه شد.

او با اشاره به محیط تاریخی سنت پترزبورگ گفت: سنت پترزبورگ بیانگر تعاریف زیادی از جمله یک شهر نمونه، یک پایتخت فرهنگی، بزرگترین مجموعه برنامه‌ریزی شهری تاریخی روسیه، یک شهر-بنای تاریخی و یک کلان شهر مدرن است.

میخائیلوف با اشاره به اینکه وظیفه متخصصان حفظ ویژگی‌های برجسته تاریخی سن پترزبورگ و انتقال آن به نسل‌های بعدی است افزود: دستیابی به این هدف نه تنها از طریق مرمت تک تک آثار، بلکه از طریق حفظ کل و یکپارگی چشم‌انداز تاریخی امکان پذیر است که برای این منظور محدودیت‌های قانونی و برنامه‌های دولتی متعددی در سن پترزبورگ به تصویب رسیده است.

نایب رئیس کمیته کنترل دولتی استفاده و حفاظت از بناهای تاریخی و فرهنگی سنت پترزبورگ در ادامه مولفه‌های مادی و غیرمادی محیط تاریخی سن پترزبورگ و ویژگی‌های حفاظتی آن را مطرح ساخت.

در ادامه دستاوردهای حفاظتی منظر فرهنگی و ارگ تاريخی بم بعد از زلزله 1382 شهر بم توسط اسکندر مختاری پژوهشگر و عضو هیات علمی بازنشسته پژوهشگاه، مدیر سابق اداره کل میراث تهران، بافت تاریخی تهران و مدیر پایگاه پژوهشی منظر فرهنگی بم و مليحه نوروزی دکترای مرمت و حفاظت شهری و عضو هیات راهبری پایگاه میراث جهانی بم تشریح شد.

اسکندر مختاری با اشاره به دستاوردهای حفاظتی منظر فرهنگی و ارگ تاریخی بم بعد از زلزله سال 1382 شهر بم افزود: 20 دسامبر 2003 زلزله‌ای نزدیک به زمین در بم رخ داد و یک شهر کهن 2هزار ساله که مردم ایران نسبت به آن عاطفه زیادی داشتند را از هم پاشید.

او با اشاره به اینکه بم پیش از زلزله تعریف یک شهر باستانی و ایرانی را در خود داشت بیان کرد: با کمک یونسکو شهر و منظر فرهنگی بم و نه ارگ، همزمان در میراث جهانی و میراث در خطر به ثبت رسید بنابراین نه تنها بعد از زلزله مسئول نگه داشتن شهر کهن بم شدیم بلکه کل شهر و منظر را باید حین بازسازی حفظ می‌کردیم که این کار سختی بود.

مختاری، زلزله بم را یک فاجعه ملی خواند و اظهارکرد: من عمرم را برای بم گذاشتم  و دراین راه 50 نفر من را همراهی کردند، زمانی که این کار به من سپرده شده گمان کردم تجربه 30 ساله‌ام در این حوزه به باد خواهد رفت و اعتبارم  نابودم می‌شود زیرا که به گمانم اینجا درست شدنی نبود ولی با اراده و همفکری و تلاش همکاران جوان این کار به انجام رسید.

مليحه نوروزي نیز در ادامه گفت: با وقوع زلزله بم علاوه بر مرمت‌های صورت گرفته در سال‌های پیش از زلزله، تمام آنچه به ما به ارث رسیده بود تخریب شد، ولی در عین اینکه ما یک اثر ارزشمند را تقریبا از دست دادیم، فرصت‌های مطالعاتی بیشتری برایمان فراهم شد.

او با اشاره به اینکه بعد از وقوع زلزله بم فرصت‌های باستان‌شناسی این امکان را فراهم کرد لایه‌های تاریخی ناشناخته و روش‌های اجرایی جدید بررسی و شناسایی شوند تصریح‌کرد: در این 20 سال که از وقوع زلزله بم می‌گذرد حفاظت، مرمت و بازسازی را بر اساس آنچه که بعنوان دانشی نو، زلزله برایمان فراهم کرد انجام دادیم و در واقع زلزله کمک کرد که تکنیک‌ها را بشناسیم و اصول را بهینه‌سازی کنیم.

دومین نشست از پنل‌های تخصصی کنفرانس بین‌المللی «تبادل تجربیات حفاظت و مرمت در ایران و روسیه»

دومین نشست از پنل‌های تخصصی کنفرانس بین‌المللی «تبادل تجربیات حفاظت و مرمت در ایران و روسیه» با مدیریت تاتیانا چرنیایوا رییس انجمن مرمتگران روسیه برگزار و در آن موضوعات «حفاظت و معرفی یادمان‌های معماری و باستان‌شناسی دوره گلدن هورد»، «حفاظت و باززنده‌سازی میراث تاریخی و معماری مجموعه برج‌های جمهوری چچن فدراسیون روسیه» و «پژوهش، مستندنگاری و حفاظت از میراث سنگی در پارسه (آرامگاه خشایارشا در نقش رستم)» بررسی شد.

سوتلانا پرسووا مدیر مرکز تحقیقات معماری و مرمت، دانشیار گروه مرمت، بازسازی میراث معماری و مبانی معماری دانشگاه دولتی معماری و مهندسی کازان در این نشست  در تشریح موضوع حفاظت و معرفی یادمان‌های معماری و باستان شناسی دوره گلدن هوردگفت: معماری شهرهای گلدن هورد که در مدت زمان کوتاهی پدید آمد و با فروپاشی دولت به همان سرعت از بین رفت، منعکس کننده فرآیندهای فرهنگی جهانی است.

او افزود: یک بنای تاریخی منحصر به فرد، که شامل سازه‌های معماری حفظ شده این دوران است، مجموعه تاریخی و باستان‌شناسی بولگار است که در فهرست میراث‌فرهنگی و طبیعی جهانی یونسکو گنجانده شده است.

پرسووا تصریح کرد: این سایت شاهدی استثنایی بر قدرت و کیفیت تمدن بولگار است که در قرن 10-15 بر منطقه رودخانه ولگا تسلط داشت و این گزارش به معرفی ویژگی‌های بناهای دوره گلدن هورد در قرن 13 تا 14میلادی در قلمرو شهرک بولگار، روش‌های حفاظت از آنها و رویکردهای ارائه پرداخته است.

در ادامه تامیرلان سولتاگیرف مرمتگر ارشد بنا، شرکت مرمت و ساخت و ساز شرکت RSF "MIR" LLC، حفاظت و باززنده‌سازی میراث تاریخی و معماری مجموعه برج‌های جمهوری چچن فدراسیون روسیه را به بحث نهاد و به ارائه آمار اشیاء مجموعه‌ برج‌هاي تاریخی و معماری جمهوری چچن و همچنین نتایج کارهای انجام شده توسط ،RSF "MIR" LLC در خصوص حفظ آثار میراث‌فرهنگی مجموعه‌ برج‌هاي جمهوری چچن پرداخت.

او همچنین از بررسی انواع سازه‌ها در مجموعه‌ برج‌هاي جمهوری چچن، بررسی تکنولوژی و فرآیند ساخت برج‌ها و مجموعه‌های برج در دوران باستان، بررسی فن‌آوری و روند اقدامات مرمتی در محوطه‌های میراث فرهنگی و بررسی محوطه‌های میراث‌فرهنگی، مجموعه‌ برج‌هايی که کارهای تحقیقاتی و طراحی در آن‌ها برای آینده نزدیک برنامه‌ریزی شده است و همچنین انجام یک سری اقدامات اضطراری سخن گفت.

حمید فدایی عضو هیأت علمی پژوهشکده حفاظت و مرمت آثار تاریخی ـ فرهنگی در ادامه با ارائه گزارشی از پژوهش، مستندنگاری و حفاظت از میراث سنگی در پارسه (آرامگاه خشایارشا در نقش رستم) گفت: سرزمین گسترده پارس، جلگه مرودشت همواره مورد توجه شاهان و جلوه‌گاه هنر دیرین صخره‌نگاری ساسانی و هخامنشی بوده و یکی از غنی‌ترین و ارزشمندترین مجموعه‌های آثار صخره‌ای ایران از سه دوره ایلامی، هخامنشی و ساسانی در محوطه نقش رستم گرد آمده است.

او با اشاره به اینکه امروزه کیفیت بهتر حفظ و نگهداری از این آثار،‌ به مطالعه و شناخت ارزش‌های تاریخی فرهنگی و نکات فنی آنها وابسته است بیان کرد: به‌ویژه پرداختن به ویژگی‌ها و ارزش‌های فنی و تاریخی ـ فرهنگی میراث صخره‌ای از جمله مواردی به‌ شمار می‌رود که در فرآیند حفاظت باید مورد توجه قرار گیرد، لذا موضوعات یاد شده بخشی از مباحث مطروحه در این سخنرانی است.

فدایی اظهارکرد: متاسفانه میراث صخره‌ای نقش رستم در محیط طبیعی باز خود در طول سده‌ها دچار فرسایش شده و بخشی از مطالعات انجام شده در این محوطه و از جمله مطالعات آزمایشگاهی و بررسی‌های ژئوفیزیک به منظور شناخت روند تخریب بستر آهکی محوطه، نشان‌دهنده ابعاد کیفی و کمی فرسایش وارده به این میراث سنگی است.

عضو هیأت علمی پژوهشکده حفاظت و مرمت آثار تاریخی ـ فرهنگی با ارایه پیشینه‌ای از حفاظت و مرمت آثار سنگی در منطقه تخت جمشید و نقش رستم در طول چند دهه گذشته، مطالعات و اقدامات در جهت حفاظت بهینه محوطه را مورد بررسی قرار داد و گفت: به ویژه نتایج آخرین اقدامات حفاظتی انجام شده بر روی آرامگاه خشایارشا در نقش رستم که در طول چند ساله گذشته و در قالب پایگاه میراث جهانی تخت جمشید به انجام رسیده است واکاوی می‌شود.

او افزود: مطالعات انجام شده در این محوطه از سال 1396 تا کنون توسط گروهی متشکل از متخصصین حفاظت و مرمت، متخصص شیمی، باستان‌شناس، کتیبه‌شناسی، مستندنگار و نقشه بردار، متخصص عمران، زمین‌شناس و متخصص بیولوژی در محوطه نقش رستم به انجام رسیده است.

فدایی در ادامه با ارایه روش و نتایج حاصل از مستندنگاری محوطه، نتایج مطالعات آزمایشگاهی و ارایه و انجام الگویی از آسیب‌نگاری بر روی آسیب‌های وارده به آرامگاه خشایارشا گفت: نتایج مطرح شده تاکنون راهگشا برای اقدامات درمانی این میراث به عنوان یکی از مهمترین آثار صخره‌ای کشور بوده است.