به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، یکصد و نود و دومین جلسه شورای اسلامی شهر تهران (سه‌شنبه ۲۲ آبان‌ماه) همزمان با نخستین روز از سی‌ویکمین دوره هفته کتاب جمهوری اسلامی ایران رنگ و بوی کتاب گرفت.
لزوم تخصیص اماکن مخصوص کتابخوانی در مناطق کم‌برخوردار تهران
رئیس کمیته اجتماعی شورای اسلامی شهر تهران درباره ضرورت تخصیص اماکن و مراکز ویژه به‌منظور ترویج فرهنگ کتابخوانی در مناطق کم‌برخوردار شهر تهران تذکر داد.
زهرا شمس‌احسان، عضو شورای اسلامی شهر تهران در این نشست در تذکر پیش از دستور خود با تأکید بر ضرورت تخصیص اماکن و مراکز برای ترویج فرهنگ کتابخوانی در مناطق کم‌برخوردار شهر تهران گفت: مصوبه‌ای در دوره ششم شورای اسلامی شهر تهران در آبان‌ماه سال ۱۴۰۱ با عنوان «اصلاحیه مصوبه فرآیند حمایت از ناشران و کتابفروشان» مبنی بر همکاری با اتحادیه‌ها و مجامع صنفی حوزه کتاب و نشر، به‌منظور تخصیص اماکن و مراکز مناسب برای برپایی نمایشگاه‌ها و بازارچه‌های موقت کتاب با هدف ترویج و توسعه فرهنگ کتابخوانی و نیز دسترسی آسان علاقه‌مندان و خریداران کتاب در محلات و مناطق شهر تهران بوده که بر لزوم تسریع در فرایندهای اجرایی آن تاکید می‌کنم.
وی با بیان اینکه تاکنون شاهد فعالیت‌های چندانی برای ترویج کتابخوانی در مناطق کم‌برخوردار نبوده‌ایم؛ گفت: کتاب و کتابخوانی یکی از مؤثرترین راه‌ها برای ارتقای سطح فرهنگی جامعه و مهمترین ابزار انتقال دانش بشری، ترویج خلاقیت و نوآوری در جوامع به‌شمار می‌رود.
عضو و رئیس کمیته اجتماعی شورای اسلامی شهر تهران گفت: پیشنهاد می‌شود شهرداری تهران نسبت به برگزاری نمایشگاه‌ها و جشنواره‌های کتاب در مناطق محروم اقدام کند؛ همچنین از طریق راه‌اندازی کتابخانه‌های سیار و بهره‌گیری از ظرفیت سرای محلات، فرهنگسراها و ایستگاه‌های حمل و نقل عمومی (مترو و اتوبوس) ترویج فرهنگ کتابخوانی و دسترسی آسان شهروندان به کتاب فراهم کند.
وی اضافه کرد: برگزاری نمایشگاه‌ها و بازارچه‌های کتاب، باید پاسخگوی نیازهای خاص کودکان و نوجوانان و سلایق مختلف شهروندان در این مناطق باشد.
الزام تعیین راهبر درست برای کتابخوانی
در ادامه این جلسه رئیس کمیته بودجه شورای اسلامی شهر تهران با بیان اینکه سازمان فرهنگی و هنری ظرفیت شبکه‌ای بی‌نظیری در حوزه کتاب، کتابخوانی و کتابداری دارد، گفت: متأسفانه هنوز فضای راهبردی برای کتابخانه‌ها وجود ندارد و صرفاً کتابخانه‌های ما قرائت‌خانه است. از این رو باید راهبردهای درستی را برای کتابخانه‌ها تعریف کنیم تا کتابخانه‌ها صرفاً قرائت‌نامه نباشند.
میثم مظفر، رئیس کمیته بودجه شورای اسلامی شهر تهران در یکصد و نود و دومین جلسه شورا در واکنش به گزارش مهرداد باقری، رئیس سازمان فرهنگی و هنری شهرداری تهران در خصوص موضوع کتاب و کتابخوانی با بیان اینکه این سازمان دارای دو خصوصیت کاملاً منحصر است؛ تصریح کرد: سازمان فرهنگی و هنری ظرفیت شبکه‌ای بی‌نظیری همچون فعالیت ۱۱۰ باب کتابخانه به‌طور مستقیم و تولی‌گری آن در اختیار این مجموعه قرار دارد ضمن آنکه تهران دارای ۲۵۰ مرکز فعال کتاب در سطح شهر دارند از این رو اگر بخواهیم در حوزه تولید کتاب، دارای راهبر معین باشیم؛ باید هدف‌گیری‌های درستی را متناظر با ظرفیت این شبکه طراحی و دنبال کنیم.
وی افزود: این سازمان حتی می‌تواند نوعی برندسازی در حوزه کودک داشته باشد و شاخص‌های این آموزش‌ها را عطف به سرفصل‌های شهروندی و مهارت‌های شهرنشینی کند؛ به‌نظر می‌رسد اگر این شبکه با چنین ظرفیتی اگر در اختیار بخش خصوصی قرار گیرد؛ می‌توان یک تحول جدید در عرضه محصول ارزشمندی همچون کتاب را شاهد باشیم.
عضو شورا با طرح سئوالی مطرح کرد: در حوزه کتاب چه راهبردهای معینی تعریف کرده‌ایم؟ مخاطب‌های ما در سازمان فرهنگی هنری چه کسانی هستند؟ چه فناوری‌ها و موضوعاتی برای ارائه به مخاطب داریم؟ و چقدر از این ظرفیت شبکه‌ای استفاده می‌کنیم؟
مظفر با تأکید بر اینکه سازمان فرهنگی و هنری شهرداری تهران باید به حوزه «اقتصاد کتاب» هم ورود کند، گفت: باید بتوانیم محصول فرهنگی یا کتابی تولید کنیم که با ذائقه مخاطب همراه باشد تا شاهد فعالیت یک چرخه اقتصادی توجیه‌پذیر در کتابخوانی باشیم.
رئیس کمیته بودجه شورای اسلامی شهر تهران یادآور شد: صرفاً نباید قرائت‌خانه داشته باشیم؛ هنوز فضای راهبردی برای کتابخانه‌ها وجود ندارد و باید این راهبردها را برای کتابخانه‌ها تعریف کنیم.
فضای کتابخانه‌ها به‌روز نیست
همچنین در ادامه یکصد و نود و دومین جلسه شورای اسلامی شهر تهران مهرداد باقری، رئیس سازمان فرهنگی و هنری شهرداری تهران گزارش فعالیت‌های این سازمان را در حوزه کتابخوانی قرائت کرد و گفت: اگر جایگاه خود را درست تشخیص دهیم می‌توانیم کمیت و کیفیت عملکرد خود را بسنجیم، چرا که در شهری زندگی می‌کنیم که پایتخت کشور است و تمام نهادهای مرتبط با کتابخوانی در این شهر واقع شده‌اند.
وی با بیان اینکه همه کتابخانه‌های بزرگ شهر در دانشگاه‌ها واقع شده‌اند، گفت: کتابخانه‌های دیجیتال و مجموعه فناوری‌های این حوزه را نمی‌توان در این حوزه نادیده گرفت، نهادهای مختلفی ازجمله وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مسئولیت‌هایی را در حوزه کتابخوانی دارند و باید این فضا را در نظر بگیریم ازسوی دیگر فضای مجازی و اثرگذاری آن بر حوزه کتابخوانی همگانی شود؛ چراکه میزان فروش و مطالعه کتاب در قالب حضوری و فیزیکی و مجازی نیاز به مباحثه دارد.
رئیس سازمان فرهنگی و هنری شهرداری تهران با بیان اینکه مطالعه قبل از خواب از مدت‌ها پیش در برخی کشورها به فرهنگ تبدیل شده است، تأکید کرد: بخش خصوصی و غیردولتی در این حوزه وارد شده‌اند، در بسیاری از واحدهای خدماتی در میدان رقابت حضور دارند که ازجمله آن‌ها می‌توان به کافه‌کتاب‌ها اشاره کرد.
وی افزود: مجموعه‌های فرهنگی، نخستین‌بار در شهر تهران ایجاد شدند و اثرگذاری جدی‌ای در حوزه فرهنگی با محوریت کتاب دارند؛ محفل‌های ادبی نیز در تهران فعالیت می‌کنند که بیش از ۱۰ سال سابقه دارند.
باقری با بیان اینکه کتابخانه‌های شهرداری تهران یا متعلق به سازمان فرهنگی و هنری است یا مشارکتی اداره می‌شود، گفت: کتابخانه‌های شهرداری تهران در فرهنگسراها یا در معابر و بوستان‌ها ایجاد شده‌اند که در مجموع به ۱۱۰ کتابخانه می‌رسد؛ بنابراین بالاتر از کتابخانه نهادهای حاکمیتی است.
وی ادامه داد: ایده «کتابدار شو» نیز در سازمان در حال اجرا است، زیست بومی برای کتابداران درحال ایجاد است تا فضا برای کتابداران تسهیل شود؛ بنابراین برنامه‌های فرهنگی مختلفی نیز در سازمان فرهنگی و هنری اجرا می‌شود و ۱۴ هزار نفر در باشگاهی برای رسیدن به خوانش یکصد کتاب در حال رقابت هستند.
رئیس سازمان فرهنگی و هنری شهرداری تهران با بیان اینکه ایده «کتاب در گردش» نیز در ایستگاه‌های مترو اجرا می‌شود، گفت: سامانه «مشاوره کتاب» و شبکه کتابخانه‌های سازمان و پاتوق‌های فرهنگی ازجمله ظرفیت‌های سازمان در حوزه کتابخوانی هستند.
باقری همچنین بیان کرد: اصلی‌ترین قوت سازمان، شبکه مویرگی فضاهای فرهنگی است و اصلی‌ترین ضعف این است که منابع، زیرساخت‌ها و نیروی انسانی، به‌روز نیست. بزرگترین فرصت پیش رو، مخاطبان گسترده به‌ویژه نوجوانان هستند؛ به‌طوری که روزانه هزاران نوجوان و هزاران مادر به مراکز سارمان برای ثبت‌نام دوره‌های آموزشی مراجعه می‌کنند.
رئیس سازمان فرهنگی و هنری شهرداری تهران با بیان اینکه ایده تحول در حوزه کتاب، تغییر نقطه تمرکز بود، اظهار کرد: بازیگری اثربخش در تغییر عادات کتابخوانی مردم از ایده‌های مورد نظر ما بوده است، بیش از ۹۰ درصد تمام فعالیتهایی که انجام می‌دهیم، اداری است و باید به سمتی برویم که به این بازیگری مؤثر برسیم.
وی با اعلام اینکه باغ کتاب تهران در اتاقی شیشه‌ای، حوزه کتاب را جلو می‌برد، یادآور شد: پایلوت توزیع کتاب در ایستگاه‌های مترو با پشتیبانی باغ کتاب تهران درحال آماده‌سازی است، امانت گرفتن کتاب باید در اختیار شهروندان باشد و بعد از آن خرید کتاب مورد توجه قرار گیرد.
باقری با بیان اینکه ۱۰۰ مهدکودک زیرنظر شهرداری تهران فعالیت می‌کنند، گفت: پایلوت ترویج کتابخوانی را با محوریت بخش خصوصی به‌عنوان توزیع‌کننده کتاب را در مهدهای کودک آغاز کرده‌ایم.
رئیس سازمان فرهنگی و هنری شهرداری تهران با اعلام اینکه ۲ میلیون و ۵۰۰ هزار کتاب در پورتال سازمان وجود دارد، گفت: اتصال به نهاد کتابخانه‌های عمومی و ملی درحال انجام است تا از ظرفیت دیگر بخش‌ها نیز استفاده کنیم.
وی با بیان اینکه کتابخانه‌های کودک برای خانه‌های کودک درحال طراحی است، یادآور شد: وقتی تفاوتی در کتاب کودک و بزرگسال وجود دارد، باید در کتابداران این حوزه نیز تفاوت‌هایی وجود داشته باشد که در این زمینه چهار خانه کودک به‌عنوان پایلوت در نظر گرفته شده است.
باقری با اشاره به پیشبینی برنامه‌های تلویزیونی در حوزه کتاب با محوریت باغ کتاب، بیان کرد: بیش از ۵۰۰ اپلیکیشن داریم که مادران، کتاب‌های کودک را از این اپلیکیشن‌ها دریافت می‌کنند، ما در این برنامه تلویزیونی، ذخیره کتاب‌های امانی را به یک پلتفرم اختصاصی گره زده‌ایم.
رئیس سازمان فرهنگی و هنری شهرداری تهران با تأکید بر اینکه برخی مراکز ما قابلیت توسعه محافل کتابخوانی را دارند، گفت: تبدیل برخی کتابخانه‌ها به مراکز فروش صنایع فرهنگی در حال انجام است که نمونه اولیه آن در بلوار کشاورز در حال احداث است.
وی با بیان اینکه فضای کتابخانه‌های سازمان به‌روز نیست و به‌روزرسانی را در دستور کار قرار دادیم، گفت: ۴۱ کتابخانه سازمان مستقل نیست و ۵۰ کتابخانه در مراکز قرار گرفته‌اند، کتابخانه‌های شهرداری تهران یک میلیون و ۵۰۰ هزار نفر مخاطب دارند و منابع نیز ۲ میلیون و ۵۰۰ هزار کتاب است و ۲۵۸ کتابدار در کتابخانه‌های شهرداری تهران فعالیت می‌کنند.
باقری با اعلام اینکه ۴ هزار و ۵۰۰ صندلی در کتابخانه‌ها وجود دارد؛ درحالی‌که برخی کتابخانه‌های سطح شهر حتی یک صندلی هم ندارند، یادآور شد: شارژ کتاب در کتابخانه‌های تهران در ۱۰ سال اخیر سیر نزولی داشته و در پنج سال اخیر این سیر نزولی، عدد وحشتناکی دارد.
وی با اشاره به اینکه تعداد مراجعان در طول سال ۱۰۰ هزار نفر است، گفت: از ۲۵۸ نفر کتابدار، یکصد نفر بالای ۲۵ سال سابقه دارند و بیش از ۵۰ درصد از این افراد بانوان هستند، سیاست این است که تجربه‌های جهانی را در طرح تحول کتابخانه‌ها با استفاده از توان پیشکسوتان این حوزه به کار بگیریم.
نظر شما