چهارشنبه ۲۳ اسفند ۱۴۰۲ - ۱۱:۵۰
گزارشی فشرده و منسجم از تاریخ ایران دوره اسلامی/ چگونگی حکومت خاندان‌ها و خرده‌دولت‌ها

کتاب «تاریخ مختصر ایران در عصر اسلامی» گزارشی فشرده و منسجم از تاریخ ایران دوره اسلامی است که برای آشنایی عموم تالیف شده و از سوی نشر سخن منتشر شده است.

به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، کتاب «تاریخ مختصر ایران در عصر اسلامی» تالیف صادق سجادی از سوی انتشارات سخن منتشر شد.

کتاب «تاریخ مختصر ایران در عصر اسلامی» گزارشی فشرده و منسجم از تاریخ ایران دوره اسلامی است که برای آشنایی عموم تالیف شده است.

نویسنده با نگاهی تحلیلی به تحولات سیاسی، نظامی و تا اندازه‌ای فرهنگی، اوضاع ایران از عصر خلافت اموی و عباسی و چگونگی حکومت خاندان‌ها و خرده‌دولت‌ها و نیز دولت‌های بزرگ پیش و پس از حمله مغول تا پایان عهد قاجاریه را بررسی کرده است.

قسمتی از عراق‌، مانند شام‌، از پیش از اسلام سکونتگاه عرب‌هایی بود که ارتباطی نسبتاً محکم با قبایل شبه‌جزیره عربی و قبایل غرب و جنوب بین‌النهرین داشتند. با این‌همه‌، اطلاق ایرانشهر به عراق در متون کهن‌، و نام‌های ایرانی شهرهای عراق که بعضی‌ هنوز رایج‌ است نشان‌ می‌دهد که‌ این‌ منطقه‌ از قرن‌ها پیش‌ از اسلام‌، از عصر دولت ماد و مخصوصاً پس از استیلای کورش بزرگ بر بابل به این سوی، ایرانی‌ بوده‌ است؛ و در عصر ساسانیان به‌ مثابۀ سدی‌ در برابر تهاجم‌ رومیان‌ و نیز اعراب‌ بدوی‌ تلقی می‌شده است.

در همین سرزمین، دولت عربی آل منذر در حیره، که خراجگزار و تابع ساسانیان بود، و نیز بعضی تیره‌های عربِ هم‌پیمان با آل منذر از بنی‌تغلب‌، ربیعه‌، طی‌ و إیاد مهم‌ترین‌ خط دفاعی‌ ایران‌ در غرب‌ و جنوب غربی کشور به شمار می‌رفت. اما حوادث خطیر اواخر عصر خسرو پرویز سیادت‌ ایرانیان‌ را بر این‌ نواحی‌ مورد تهدید قرار داد. عقب‌نشینی نهایی‌ خسرو پرویز از برابر رومیان‌ و انقراض‌ دولت آل منذرِ‌ حیره به دست او، عامل‌ مهم‌ ضعف‌ ایران‌ در این‌ ناحیه‌ بود.

نابسامانی‌های داخلی ایران و حملات طوایف شرقی، و نیز طغیان دجله‌ و شکست‌ سدها و ایجاد خسارات‌ بزرگ‌ از دیگر وقایعی‌ بود که‌ دست اعراب‌ را در حمله‌ به‌ عراق باز گذاشت‌؛ و چون‌ خسرو پرویز درگذشت و نزاع‌های‌ داخلی‌ در ایران‌ بالا گرفت‌، اینان‌ مانعی استوار بر سر راه‌ خویش‌ ندیدند و به آبادی‌های عراق‌ حمله‌ور شدند و به‌ گرفتن‌ غنیمت‌ پرداختند. در همین‌ ایام‌، وقایع‌ رِدّه‌ و گروش‌ اشراف‌ ایرانی‌ یمن‌ به‌ اسلام‌ و جنگ‌ با مرتدان‌ رخ‌ داد که‌ در عطف توجه جنگجویان عرب، اعم از مسلمان و مشرک، به مرزهای ایران تأثیر کلی داشت.

نخستین بار که پادگانی ایرانی در ذوقار به دست گروهی از اعراب شیبانی در هم شکسته شد (میان سال‌های ۶۰۴-۶۱۰ م)، عرب‌ها از این حادثۀ بی‌سابقه چنان به وجد آمدند و روح حماسه در آنها دمیده شد که در وصف آن افسانه‌ها سرودند و به‌زودی به دیدۀ یکی از مهم‌ترین «ایام العرب» ها به آن نگریستند. بر اثر این واقعه‌، تصویری که از قدرت و سطوت ایرانیان به روزگاری دراز در دل و جان عرب جای گرفته بود تا اندازه‌ای فروریخت و باعث تحریک و تشویق آنان به حملات پراکنده‌ای شد که به‌زودی به یورشی بزرگ در جامۀ دین نو انجامید.

کتاب «تاریخ مختصر ایران در عصر اسلامی» تالیف صادق سجادی در ۷۰۴ صفحه و بهای ۶۹۰ هزار تومان از سوی انتشارات سخن منتشر شد.

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.

برگزیده

پربازدیدترین

تازه‌ها