به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) و به نقل از گاردین، بیرون از لایه‌های شیشه‌ای و فلزی ساختمان مدرن کتابخانه شهر گنت یا همان کتابخانه «دکروک»، مجسمه‌ای ایستاده است؛ چهار مجسمه غول‌پیکر با رنگ‌آمیزی درخشان که به سمت یکدیگر خم شده‌اند و فقط سرهایشان لمس می‌شوند، گویی چیزی به یکدیگر می‌گویند.
الز ون رومپای، مسئول ارتباطات کتابخانه دکروک گفت: «واقعاً موضوع همین است، اگرچه کتاب‌ها هسته اصلی این کتابخانه هستند اما اینجا چیزی بیش از یک کتابخانه است. درست است که چنین مکانی برای یادگیری، ارتباط، توسعه و همکاری است اما محلی برای رویارویی افکار است.»
این موضوع تنها متوجه کتابخانه دکروک نیست و کتابخانه‌های دیگری که در هفت یا هشت سال گذشته ساخته شده‌اند همین‌طور هستند. کتابخانه مرکزی «اودی» در هلسینکی، کتابخانه «داک ۱» در آرهوس دانمارک، و «دیچمان بیورویکا» در اسلو تقریباً دیدگاه مشابهی از کتابخانه دارند: در واقع یک اتاق نشیمن برای شهر قرن بیست و یکمی.
از درهای ورودی دکروک که بگذرید، مرکز شهر قرون وسطایی سومین شهر بزرگ بلژیک را خواهید دید که به محله دانشگاهی آن منطقه معروف است و روزانه بیش از ۴ هزار از این محل عبور می‌کنند.
دانش‌آموزان دبستانی معمولاً از طبقه زیر همکف این کتابخانه بازدید می‌کنند و کتاب به امانت می‌گیرند، در این طبقه محل‌هایی دنج برای مطالعه در نظر گرفته شده است. در این طبقه از ماشین‌های داستان‌گویی دیجیتال چندزبانه گرفته تا بازنشستگانی که برای یک درس اینترنتی می‌آیند را خواهید دید.
الین ۶۳ ساله می‌گوید: «من این مکان را دوست دارم. هفته‌ای یک بار به اینجا می‌آیم تا روزنامه بخوانم، کتاب امانت بگیرم یا با دوستانم صحبت کنم.» همچنین لوک که اخیراً بازنشسته شده می‌گوید: «در ابتدا با مدرن بودن این ساختمان ارتباط نمی‌گرفتم، اما اکنون آن را بسیار دوست دارم. و این چیزی است که ما با هم داریم.»
باریس، ۲۰ ساله در یکی از هزار فضای کاری این ساختمان، مشغول مطالعه درسی برای امتحانات پایان ترم دانشگاه خود است؛ او نیز معتقد است: «اینجا مکان جالبی است که ترکیبی از آرامش و شلوغی را می‌بینید. می‌توانید کار کنید یا تنها برای وقت گذرانی به اینجا بیایید.»
افی، ۴۳ ساله نیز کیک‌ها و منظره طبقه سوم این محل را دوست دارد که از آنجا تمام این شهر قدیمی پیداست.
دکروک از زمانی که در مارس ۲۰۱۷ افتتاح شد، جایگزین مجموعه‌ای از ساختمان‌های نیمه متروک و عمدتاً صنعتی شد. این کتابخانه توسط تیمی از معماران کاتالونیایی و بلژیکی طراحی شده که منتقدان از آن به‌عنوان یک نقطه اتصال یا یک نقطه عطف فرهنگی یاد می‌کنند.
مسئول ارتباطات کتابخانه دکروک گفت: با این حال، بسیار مهم است که از این کتابخانه توسط مردم محلی استقبال شد. ما یک فراخوان نمادین برای «به ما کمک کنید تا کتاب‌ها را از کتابخانه قدیمی جابه‌جا کنیم» به راه انداختیم و تعداد زیادی از مردم محلی حضور پیدا کردند. به‌طوری که آخر هفته افتتاحیه، ۲۰ هزار بازدیدکننده داشتیم.
در داخل ساختمان، دو طبقه یکسان نیستند. پنجره‌های بزرگ، دهلیزهای مرتفع و راه‌پله‌های عریض پراکنده با پاگردهایش حس یک شهر درون شهر را ایجاد می‌کند. همچنین یک کافه-رستوران نورگیر در کنار فضای وسیعی که برای مطالعه روزنامه‌ها و مجلات قرار دارد، در نظر گرفته شده است.
در طبقه پایین این کتابخانه «اتاق سازندگان» با برش‌های لیزری، چاپگرهای سه بعدی، ماشین‌های خیاطی و تجهیزات لحیم کاری وجود دارد؛ همچنین یک استودیوی رادیویی کاملاً مجهز و همیشه شلوغ و مراکز مشاوره برای کمک به سؤالات حقوقی و انتخاب رشته تحصیلی بزرگسالان وجود دارد.
در بخش دیجی‌پوینت واقع در طبقه دوم، یک کارمند شهرداری و تعدادی از داوطلبان برای راهنمایی کاربران کتابخانه از طریق فضای مجازی حضور دارند و خدماتی مانند پر کردن فرم‌های آنلاین، رزرو وقت دندانپزشک و اعطای امانت آنلاین به کتابخانه را ارائه می‌دهند.
در این مکان، یک مرکز زبان مطالبی را به زبان‌های انگلیسی، فرانسوی، عربی و ترکی با تمرکز بر یادگیری هلندی ارائه می‌کند؛ ۲۶۰ هزار نفر از ساکنان گنت (به اضافه ۶۰ هزار دانش‌آموز) و نیمی از کودکان این شهر در خانه به زبان هلندی صحبت نمی‌کنند.
اتاق‌های جلسات در هر طبقه میزبان سخنرانی‌ها، گفت‌وگوها و کنفرانس‌ها هستند. روی پله‌ها شعرهایی به چشم می‌خورد و در لابی کتابخانه گاهی به‌صورت زنده پیانو نواخته می‌شود. عضویت در این کتابخانه رایگان است و ۲ ساعت وای فای نامحدود در روز از دیگر خدمات این مجموعه است.
بارت وانلربرگه، کارمند اطلاعات دکروک، می‌گوید: «مشارکت جامعه» تنها یک اصطلاح نیست؛ شرکای این کتابخانه نه‌تنها شهر و منطقه است بلکه دانشگاه گنت، آزمایشگاه تحقیق و توسعه فناوری نانو و دیجیتال فلاندری هستند.
هر دو به اجرای یک سری پروژه‌های نوآورانه کمک می‌کنند که توسط شهروندان هدایت و توسط کتابخانه تسهیل می‌شود. برنامه‌ای به نام «کامن» طراحی شده که با هدف ابداع راه‌حل‌های فناورانه، همان‌طور که در جلسات عمومی در کتابخانه شناسایی شده، مشکلات مردم محلی را بررسی می‌کند.
با وجود تمام وظیفه‌ای که به‌عنوان «راهنمای دانش و تسهیل‌کننده» در دنیایی به‌طور فزاینده‌ای پیچیده و به هم پیوسته یافته است، نقش سنتی کتابخانه از خانه جدیدش نیز بهره‌مند شده است: امانت کتاب کتابخانه‌ای که تقریباً ۱۰ درصد افزایش یافته است.
اینگرید وردونک، هماهنگ‌کننده کتابخانه می‌گوید: «این محل یک مرکز کانونی است؛ جایی برای نفس کشیدن و اتصال است و این موضوع را ۱۴ کتابخانه محلی شهر تایید می‌کنند.
او گفت: «برای ما ایجاد یک رابطه واقعی با کاربران و جوامع و پیدا کردن آنچه آنها می‌خواهند و ارائه آن مهم است.» یکی از تقاضاها، دسترسی خارج از ساعات کاری بود که شعبه روسو از سال ۲۰۲۴ با استفاده از یک برنامه و QR کد آن را آغاز می‌کند.
یکی دیگر از کتابخانه‌های مدرن و پیشگام اروپا، کتابخانه «داک ۱» است که در سال ۲۰۱۵ افتتاح شد.
ساختمان بزرگ، مدرن و شفاف داک۱ در اسکله واقع شده که بخشی از یک مجموعه بزرگ‌تر شامل یک مرکز چندرسانه‌ای و بخش خدمات شهروندان است؛ به‌علاوه بزرگ‌ترین پارکینگ خودکار در شمال اروپا در این محل است.
کتابخانه جدید با جذب بیش از ۱ میلیون کاربر در سال، میزبان سخنرانی‌ها، کنفرانس‌ها و کنسرت‌ها و همچنین تمامی فعالیت‌های یک کتابخانه پیشرفته قرن ۲۱ است.
داک۱ به‌عنوان «برخورد بین دو سنت خوب دانمارکی: جاه‌طلبی فرهنگی برای باز کردن همه شاخه‌های دانش برای هر نسل و طبقه اجتماعی، و حس طراحی کاربردی و زیبا» مورد ستایش قرار می‌گیرد، همچنین محلی برای برخی از هنرهای شگفت انگیز است.
بالای راه پله مرکزی یک زنگ لوله‌ای برنزی بزرگ با وزن ۳ تن آویزان است و به بخش زایمان بیمارستان دانشگاه آرهوس متصل است، جایی که والدین می‌توانند دکمه‌ای را فشار دهند تا هنگام زایمان نوزادشان زنگ آن را بزنند.
کتابخانه «اودی» هلسینکی ۱۸ ماه پس از دکروک، در پایان سالی که فنلاند صدمین سالگرد استقلال خود از روسیه در دسامبر ۱۹۱۷ را جشن گرفت، افتتاح شد. کتابخانه جدید تنها در چهارماه یک میلیون بازدیدکننده داشت و پیش‌بینی می‌شود در اوایل سال ۲۰۲۴ به ۱۰ میلیون نفر برسد.
اودی، ساختمانی دیدنی است که با ۱۶۰ کیلومتر صنوبر فنلاندی پوشیده شده و درختان زنده در طبقه بالای آن دیده می‌شود که محل استودیوهای تولید موسیقی و ویدیو، سینما، کارگاه‌ها است و از مراجعان پذیرایی می‌کند.
آنا ماریا سوینین‌وارا، مدیر کتابخانه می گوید: «همه سطوح مردم اعم از خانواده‌های دارای نوزاد، دانش‌آموزان، افراد بی‌خانمان، همه در یک سطح قرار می‌گیرند و ما تلاش می‌کنیم خدمات مناسبی را برای همه ارائه دهیم.»
او افزود: «مواردی که برای ما مهم است، ارزش دادن به همکاری، گوش دادن به دیگران، افزایش درک خود و ارائه و چیزی است که ارزش ترک خانه را داشته باشد.»
همچنین آخرین مورد افزوده شده به فهرست رو به رشد اروپا از «کتابخانه‌های عصر جدید» در سال ۲۰۲۰ در ساحل اسلو در نزدیکی خانه اپرای شهر افتتاح شد.
کتابخانه پنج طبقه «دیچمان بیورویکا» دارای یک کافه، رستوران، کارگاه‌های رسانه‌ای، سالن نمایش، استودیوهای ضبط، یک سینمای کوچک، سالن‌های استراحت و بازی است. مدیر وقت آن، کنوت اسکانسن، گفت: «اینجا بزرگ‌ترین قفسه‌های کتاب نروژ را خواهید دید که واقعاً کتابخانه‌ای برای آینده است.»
مترجم: بهاره گلپرور
نظر شما