به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)؛ با گذشت پنج سال از شهادت حاج قاسم سلیمانی، بازخوانی آثار هنری مرتبط با زندگی این فرمانده مطرح، توجه بسیاری را به خود جلب کرده است. یکی از این آثار، فیلم کوتاه «سیزده‌سالگی» به کارگردانی محمد اسفندیاری است که پیش‌تر ساخته شده و اکنون به بهانه پنجمین سالگرد شهادت او، مورد بازخوانی قرار گرفته است. این فیلم بر اساس کتاب «باران گرفته است» نوشته احمد یوسف‌زاده ساخته شده و به جای تمرکز بر حوادث شناخته‌شده تاریخی، برشی از زندگی حاج قاسم در نوجوانی را روایت می‌کند.

روایتی از تابستانی در زندگی حاج قاسم

«سیزده‌سالگی» داستان تابستانی از زندگی حاج قاسم را در سن سیزده‌سالگی روایت می‌کند. در این دوره، قاسم نوجوان برای کمک به خانواده‌اش به شهر می‌رود و مشغول به کار می‌شود. او موفق می‌شود با جمع‌آوری پول، بدهی پدرش را بپردازد و به خانه بازگردد. فیلم با انتخاب این بخش از زندگی او، مسئولیت‌پذیری و تلاش‌های دوران نوجوانی او را به تصویر می‌کشد.

این روایت بر خلاف بسیاری از آثار دیگر که بر نقش‌های اجتماعی و تاریخی حاج قاسم تمرکز دارند، تلاش دارد او را از زاویه‌ای انسانی معرفی کند. در این اثر، مخاطب به جای مواجهه با صحنه‌های پرتنش و تاریخی، با لحظاتی از زندگی روزمره حاج قاسم روبه‌رو می‌شود که او را از دیدگاهی نزدیک‌تر به نمایش می‌گذارد.

رویکرد متفاوت نسبت به آثار مرسوم درباره حاج قاسم

بیشتر آثار سینمایی و مستندهایی که درباره حاج قاسم ساخته شده‌اند، به فعالیت‌های نظامی، مدیریت بحران‌ها و حضور در میدان‌های جنگ پرداخته‌اند. این آثار، حاج قاسم را به عنوان فرمانده‌ای شناخته‌شده در جبهه‌های مختلف معرفی کرده‌اند. در مقابل، «سیزده‌سالگی» با تمرکز بر لحظات روزمره زندگی، زاویه‌ای تازه به شخصیت حاج قاسم اضافه می‌کند.

این رویکرد، به مخاطب این امکان را می‌دهد که حاج قاسم را به عنوان فردی با دغدغه‌های شخصی و روابط انسانی بشناسد. در این نوع روایت، شخصیت از سطح یک قهرمان تاریخی فراتر می‌رود و ابعاد انسانی و اجتماعی او نیز برجسته می‌شود.

چالش‌های روایت زندگی روزمره شخصیت‌های تاریخی

پرداختن به زندگی شخصی شخصیت‌های تاریخی همواره یکی از چالش‌های فیلم‌سازی بوده است. فیلم‌ساز باید بتواند میان دو جنبه فردی و تاریخی شخصیت، تعادلی برقرار کند. از یک سو، او نباید اهمیت تاریخی شخصیت را نادیده بگیرد و از سوی دیگر، نباید جنبه‌های انسانی و روزمره او را آن‌قدر برجسته کند که مخاطب از شناخت کلی شخصیت فاصله بگیرد.

فیلم «سیزده‌سالگی» تلاش کرده است تا با شناخت دقیق از جنبه‌های مختلف زندگی حاج قاسم، این تعادل را حفظ کند. فیلم‌ساز با استفاده از جزئیات زندگی روزمره، به مخاطب فرصتی داده است تا شخصیت حاج قاسم را در لحظاتی عادی و بدون هیاهو مشاهده کند.

تجربه‌های مشابه در سینمای دفاع مقدس

یکی از روش‌های موفق برای پرداختن به شخصیت‌های تاریخی، تلفیق لحظات روزمره با وقایع تاریخی است. در سینمای دفاع مقدس، نمونه‌هایی وجود دارد که این رویکرد را به خوبی اجرا کرده‌اند. فیلم‌هایی مانند «چ» و «موقعیت مهدی» توانسته‌اند خلوت شخصیت‌هایی همچون مصطفی چمران و مهدی باکری را در کنار فعالیت‌های تاریخی آن‌ها به تصویر بکشند.

این آثار نشان می‌دهند که حتی در دل حوادث بزرگ، لحظات عادی زندگی می‌توانند به شکل مؤثری روایت شوند. این تلفیق، به مخاطب این امکان را می‌دهد که شخصیت‌های تاریخی را از زاویه‌ای نزدیک‌تر و ملموس‌تر بشناسد.

فیلم کوتاه «سیزده‌سالگی» به کارگردانی محمد اسفندیاری، نمونه‌ای از اثری است که با پرداختن به بخشی ساده و انسانی از زندگی حاج قاسم سلیمانی، به مخاطب فرصتی برای شناخت تازه‌ای از این شخصیت می‌دهد. این فیلم، با تأکید بر مسئولیت‌پذیری و تلاش‌های دوران نوجوانی حاج قاسم، زاویه‌ای متفاوت نسبت به آثار مرسوم ارائه می‌کند.

بازخوانی این فیلم در پنجمین سالگرد شهادت حاج قاسم، فرصتی برای بررسی ظرفیت‌های روایی تازه در سینمای مرتبط با شخصیت‌های تاریخی فراهم کرده است. «سیزده‌سالگی» نشان می‌دهد که پرداخت به لحظات عادی زندگی شخصیت‌های بزرگ، می‌تواند پلی برای نزدیک‌تر شدن مخاطب به آن‌ها باشد. این رویکرد، زمینه‌ای برای خلق آثاری است که شخصیت‌های تاریخی را به عنوان انسان‌هایی با دغدغه‌های شخصی و اجتماعی معرفی می‌کنند.