سرویس استان‌های خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا): برای اهالی خیابان معلم شهرستان کردکوی که بومی‌ها آن را با نام «پایین‌محله» بیشتر می‌شناسند؛ در کنار مسجد کبیری که سابقه دیرینه‌ای دارد و به‌عنوان گنجینه‌ای در دل تاریخ مذهبی شهرستان کردکوی در جوار مصلی نمازجمعه با آیین‌های ویژه‌اش به ویژه در دهه اول محرم و علم‌هایی که قدمتش به چندین قرن می‌رسد؛ چند سالی است «شهرکتاب اوستا» شکل گرفته و خدمت‌رسانی می‌کند.
پاتوقی فرهنگی و مأمنی خاطره ساز برای دوستداران فرهنگ کتاب و کتابخوانی در نبش کوچه معلم چهارم پایین‌محله که هویتی فرهنگی‌تر به این محله قدیمی و با اصالت بخشیده و در گذر سال‌ها مخاطبان خود را پیدا کرده و هر روز نیز بر تعدادشان افزوده می‌شود.
«شهر کتاب اوستا» نخستین بار در ملکی استیجاری در سال ۱۳۸۵ به همت بیژن شهریاری، جوانی متولد شهرستان کردکوی و علاقه‌مند به مطالعه کتاب‌های ادبیات و دانش‌آموخته اقتصاد کشاورزی جان گرفت و پس از چند سال مستأجری، شهریاری آستین همت را بالا زد و پس از سال‌ها تلاش و ممارست قطعه زمینی را در سال ۱۳۹۹ خریداری و در پایین‌محله و در مساحتی به وسعت ۱۳۰ مترمربع کتاب‌فروشی‌اش را به سلیقه خودش ساخت و آن را افتتاح کرد.
در عصری تابستانی که تیرگی و تراکم ابرها در آسمان نوید بارانی تند اما زودگذر را می‌داد به سراغ بیژن شهریاری مدیر «شهر کتاب اوستا» یا به قول اهالی محل «کتابفروشی اوستا» رفتیم و او در حالی‌که سرگرم کارش بود درباره کتابفروشی و فعالیت‌هایش و نیز سامانه بازار کتاب با ما به گفت‌وگو نشست که در ادامه از نظر مخاطبان می‌گذرد.
«کتابفروشی اوستا» تحولی فرهنگی در کردکوی
بیژن شهریاری، در ابتدای گفت‌وگو درحالی‌که می‌کوشد هم به ما و هم به تقاضای مشتریانش در گروه‌های مختلف سنی پاسخ‌گو باشد، گفت: زمانی که کتابفروشی را سال ۸۵ با تمرکز بر کتاب در شهرم تأسیس و افتتاح کردم، دوستداران فرهنگ کتابخوانی اعلام داشتند که تحولی رخ داده و هوایی تازه برای فرهنگ شهرمان به جریان درآمده است.
وی افزود: بعد از فارغ‌التحصیلی از دانشگاه و نیز علاقه وافر خودم به کتاب، با تمرکز بر عرضه صرفاً کتاب، اوستا را در ملکی استیجاری تأسیس کردم اما پس از چند سال فعالیت و بعد از استقبال ضعیف مردم از کتاب، مجبور شدم کتاب‌های کمک‌آموزشی و لوازم‌التحریر و مواردی از این دست را برای حفظ تداوم فعالیت با توجه به مسائل اقتصادی به مجموعه اضافه کنم.
در حال حاضر هم در طبقه پایین و در فضایی یک‌صد متری کتاب و لوازم‌التحریر و در طبقه فوقانی که حدود ۳۰ متر است بازی‌های فکری و آموزشی و اسباب‌بازی عرضه می‌کنیم.
حضوری فعال در طرح‌های فصلی داشتیم
شهریاری درباره فعالیت‌های کتابفروشی در سنوات گذشته و با اشاره به اینکه اوستا از جمله مراکز عرضه و فروش کتاب در غرب استان گلستان است که در گذشته همواره حضوری فعال در «طرح‌های فصلی» را تجربه کرده بود، گفت: ما از سال ۹۳ یا ۹۴ در اولین طرح موسسه خانه کتاب که معروف به «عیدانه کتاب» بود، شرکت کردیم و از همان آغاز همواره پیگیر طرح‌های فصلی و زمان اجرای آنها برای شرکت در طرح بودیم و خوشبختانه استقبال مردم هم خوب بود.
وی ادامه داد: هرچند مواردی چون اطلاع‌رسانی دیر و محدود و اعتبار یارانه‌ای کم از جمله ضعف‌های طرح‌های فصلی کتاب بود که به نظرم حدود ۱۸ دوره برگزار شد؛ اما ایجاد طرح‌های فصلی یک فلسفه خوب و به‌جا بود. این طرح باانگیزه افزایش سطح مطالعه در جامعه شروع شد که از قضا مورد استقبال خوب ما کتاب‌فروشان هم قرار گرفت.
شرایط اقتصادی و تأثیر بر روی جامعه کتاب‌خوان
شهریاری در حالی‌که همچنان سعی می‌کند به‌طور کامل پاسخ‌گوی سؤال‌های ما باشد و در عین حال مشتری‌اش با رضایت از فروشگاه خارج شود و بی‌پاسخ و دست‌خالی نرود، گفت: متأسفانه قیمت کتاب‌ها در کنار دیگر کالاها که شاهدش هستیم خیلی بالا رفته است. حتی بعضاً شاهدیم قیمت کتاب‌ها در هر تجدید چاپی حتی در همان سال به‌طور چشمگیری بالاتر می‌رود.
وی افزود: با توجه به اوضاع معیشتی اکنون مردم، حتی کتاب خریدن برای قشر کتاب‌خوان حرفه‌ای هم سخت شده و این روزها بعضاً با مشتریانی مواجه می‌شویم که به خاطر شرایط اقتصادی اول به جیب خود بعد به علاقه‌مندی‌شان نگاه می‌کنند.
وضعیت کتابخوانی را عالمانه بررسی کنیم
وی در ادامه با اشاره به آمارهایی که در خصوص سرانه مطالعه در کشور اعلام می‌شود، گفت: بهتر است برای بررسی وضعیت کتابخوانی در کشورمان ابتدا به طرح این سؤال بپردازیم که منظور ما از کتابخوانی چیست؟!
شهریاری ادامه داد: خواندن کتاب، به هر شکل را می‌توان کتابخوانی دانست، اما در اینجا منظور ما از کتابخوانی، مطالعه کتب درسی و ادعیه و … نیست. در واقع منظور از کتابخوانی، مطالعات آزاد و خواندن کتاب‌هایی است که سهم بسزایی در بالا بردن سطح آگاهی و فرهنگ جامعه دارند.
وی افزود: در نتیجه جا دارد کارشناسی‌تر به وضعیت کتابخوانی نگاه کنیم و کمی عالمانه‌تر آن را بسنجیم و مورد بررسی قرار دهیم و در ادامه برای رسیدن به نقطه مطلوب گام برداریم.
طرح‌های فصلی برای کتاب‌فروشی‌های محلی اقتصادی‌تر بود
مدیر شهر کتاب اوستا با اشاره به اینکه راه‌اندازی «سامانه بازار کتاب» و فروش اینترنتی کتاب که گویا با هدف برای رفع مشکل دسترسی عمومی مردم به کتاب راه‌اندازی شده و به ذات خوب است، گفت: در تعدادی از شهرهای ایران به دلیل نبود کتابفروشی، دسترسی به کتاب و تقریباً در هیچ‌یک از روستاهای کشور کتابفروشی وجود ندارد و این اقدام قدمی برای توسعه فرهنگ کتابخوانی است.
وی افزود: همچنین این سامانه بستری برای امکان دسترسی شبانه‌روزی به کتاب در کتاب‌فروشی‌ها را فراهم کرده و نیز یارانه عمومی ملی دارد اما برای کتاب‌فروشی‌های محلی دشواری‌ها و هزینه‌های مضاعفی را به همراه دارد.
شهریاری ادامه داد: برای کتاب‌فروشی‌هایی که به‌صورت شبکه‌ای هستند و ثبت سیستمی دارند و در استان‌های مختلف نمایندگی دارند شاید سامانه بازار کتاب کمک‌کننده باشد اما برای یک کتابفروشی محلی واقعاً دشوار است که در کنار تمام هزینه‌هایش و بعضاً کمبود نیرو و هزینه‌های جذب نیرو بتواند به خاطر حضور تمام و کمال در طرح تمام کتاب‌هایش را در سامانه ثبت کند و هرروز هم به‌روزرسانی کند.
وی سپس گفت: در طرح‌های فصلی علی‌رغم تمام کاستی‌هایش دغدغه‌ها به‌مراتب کمتر بود، همچنین مشتری در یک فضای تعاملی با دیگر مراجعین با کتابفروشی و حتی گفت‌وگو با یکدیگر، هر کتابی که دلش می‌خواست را با توجه میزان تخفیف طرح خریداری می‌کرد و رفت.
درمجموع به نظرم لازم است ضمن توجه به تجربیات گذشته و بررسی کارشناسی نقاط قوت و ضعف طرح‌های حمایتی و نیز توجه به افزایش تقاضاهای مجازی که روزبه‌روز هم بیشتر می‌شود، مسئولان به یک جمع‌بندی برسند که فعالان چرخه چاپ تا نشر و عموم مردم نهایت بهره را با کمترین هزینه و با بیشترین بهره‌وری را شاهد باشند.
باران کم‌کم شروع به باریدن می‌کند و درحالی‌که با آرزوی موفقیت و رونق کسب‌وکار با بیژن شهریاری خداحافظی می‌کنیم؛ تمامی حرف‌هایش را برای دقایقی در ذهنمان مرور کرده و از او بابت اینکه چراغی را در کهن شهر کردکوی روشن کرده قدردانی می‌کنیم.
هرچند به‌خوبی می‌دانیم که جامعه کتاب‌خوان با کارگزاران اهل کتاب محقق می‌شود و اگر توجه به کتاب و فرهنگ کتابخوانی بیش‌ازپیش نشود دفعه بعد بیژن شهریاری از دغدغه‌های بیشتری با ما سخن خواهد گفت.
نظرات