خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)؛ سرقت علمی یا ادبی (Plagiarism) که در زبان فارسی به پلیجریزم معروف است، به استفاده غیرمجاز از آثار دیگران می گویند. وقتی شخصی، دستاورد فکری دیگران را بدون اجازه یا ذکر منبع، به نام خود ثبت کند بدین عمل سرقت ادبی می گویند. این دستاوردها می تواند شامل نوشته، کتاب، طرح هنری، اختراع، عکس، موسیقی، محتوای دیجیتال و هر اثر خلاقانه دیگری باشد.

تعریف سرقت ادبی

سرقت ادبی دو شکل دارد: کامل یا جزئی. در نوع کامل، کل اثر بدون تغییر کپی می شود. در نوع جزئی، بخش هایی از کار دیگران برداشته و با تغییراتی از آن استفاده کرده است.

این عمل از نظر قصد به دو دسته تقسیم می شود:

عمدی: وقتی فرد آگاهانه اثر دیگری را به نام خود منتشر می کند

غیرعمدی: زمانی که فرد ناآگاهانه و بدون قصد قبلی، از کار دیگران استفاده می کند

تعریف سرقت ادبی از زبان وکیل کیفری

وکیل کیفری گروه وکلای آوا دادیار اینگونه به ما توضیح داده است که: در قانون حمایت از مولفان، ماده ۲۳ استفاده از اثر دیگران بدون اجازه و انتشار آن به نام خود یا شخص دیگر، جرم است و مجازات آن حبس از ۶ ماه تا ۳ سال است.

در قانون مطبوعات، ماده ۶: اگر کسی عمداً اثر دیگران را، حتی به شکل ترجمه، به نام خود یا دیگری منتشر کند، سرقت ادبی انجام داده است.

انواع سرقت ادبی

سرقت منابع: یعنی ارجاع نادرست به منابع، استفاده از منابع جعلی، یا حذف نام برخی منابع.

سرقت بازنویسی: تغییر ظاهری متن با حفظ ایده اصلی.

سرقت جهانی: استفاده از نوشته دیگران و انتشار آن به نام خود.

سرقت مستقیم: کپی کردن دقیق یک متن بدون تغییر.

سرقت موزاییکی: مخلوط کردن نوشته های دیگران با متن خود.

سرقت ایده: استفاده از فکر و ایده دیگران بدون اشاره به آنها.

سرقت تصادفی: استفاده ناخواسته از کار دیگران به دلیل بی دقتی.

جرم سرقت علمی

تصور کنید شما یک مقاله علمی نوشته اید، شعری سروده اید یا کتابی را ترجمه کرده اید.

برای خلق این اثر، وقت و انرژی زیادی صرف کرده و هزینه های مختلفی پرداخت کرده اید.

حالا فکر کنید روزی متوجه می شوید شخصی بدون اجازه شما، بخشی از اثرتان را برداشته و به نام خودش منتشر کرده است.

طبیعی است که می خواهید جلوی این کار را بگیرید و فرد خاطی مجازات شود.

قانون این عمل را “سرقت علمی” می نامد و برای مرتکبین آن مجازات هایی در نظر گرفته است.

جرم سرقت علمی

قانون مطبوعات (ماده ۶): سرقت ادبی یعنی نسبت دادن عمدی تمام یا بخش مهمی از آثار دیگران به خود یا دیگری، حتی به شکل ترجمه

قانون حمایت مؤلفان (ماده ۲۳):

استفاده از کل یا بخشی از اثر دیگران بدون اجازه

انتشار آن به نام خود یا شخص دیگر

عمدی بودن این عمل

همچنین در ماده ۲۴ این قانون، انتشار ترجمه اثر دیگران به نام خود نیز جرم شناخته شده است.

مجازات سرقت ادبی

قانون برای سرقت ادبی مجازات های متنوعی به دلیل اهمیت موضوع در نظر گرفته است:

طبق قانون مطبوعات: اگر کسی اثر دیگری را به نام خود منتشر کند، به یکی از این مجازات ها محکوم خواهد شد:

حبس از دو ماه تا دو سال

یا شلاق تا ۷۴ ضربه

طبق قانون حمایت از مولفان:

اگر کسی اثر دیگری را بدون اجازه و به نام خود یا شخص دیگر منتشر کند: حبس از ۶ ماه تا ۳ سال

اگر کسی ترجمه دیگری را بدون اجازه به نام خود منتشر کند: حبس از ۳ ماه تا ۱ سال

در نهایت

سرقت ادبی یا علمی به معنای استفاده غیرمجاز از اثر دیگران است. این اتفاق زمانی رخ می دهد که شخصی، خلاقیت و اثر متعلق به دیگری را بدون کسب اجازه او به نام خود منتشر کند.

قانون کپی رایت از حقوق پدیدآورندگان محافظت می کند. بر این اساس، هر کسی که اثر هنری، ادبی یا علمی خلق می کند، مالک آن اثر شناخته می شود و دیگران نمی توانند بدون اجازه او از آن استفاده کنند.

برای حمایت از این حقوق، قانون مجازات هایی را تعیین کرده است. کسی که مرتکب سرقت ادبی یا علمی شود، به حبس از دو ماه تا دو سال یا شلاق تا هفتاد و چهار ضربه محکوم خواهد شد.

اگر درباره سرقت ادبی و علمی سوالی دارید، می توانید از یک وکیل دادگستری کمک بگیرید.

این نکته را هم بگوییم، اگر کسی آثار شما را سرقت کرده و قصد پیگیری دارید، باید با یک وکیل کیفری مشورت کنید، زیرا مربوط به حوزه کاری اوست.

برچسب ها: سرقت علمی, سرقت, سرقت ادبی