به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)؛ همایش تاریخ شفاهی با سخنرانی غلامرضا امیرخانی، رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی، اسماعیل احمدی‌مقدم، رئیس دانشگاه عالی دفاع ملی، علی‌اصغر جعفری، معاون هماهنگ کننده بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس، غلامرضا عزیزی، دبیر علمی همایش، سردار عباس بایرامی، رئیس سازمان اسناد و مدارک دفاع مقدس شنبه چهارم اسفندماه ۱۴۰۳ در تالار قلم سازمان اسناد و کتابخانه ملی برگزار شد.
علی‌اصغر جعفری، معاون هماهنگ‌کننده بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس در چهارمین همایش دفاع مقدس گفت: یکی از ماموریت‌هایی که بنیاد بر عهده دارد، بحث تاریخ شفاهی، مدیریت و راهبری این حوزه و چاپ و نشر آثار مرتبط با آن است.
او درباره راستی‌آزمایی تاریخ شفاهی دفاع مقدس افزود: با گذشت چهل سال از دفاع مقدس امروز نیازمندیم با بهره‌گیری از ظرفیت پیشکسوتان دانش موجود در این حوزه را تقویت و تکمیل کنیم. ضمن اینکه این دانش باید راستی‌آزمایی شود و برای جلوگیری از تحریف، نیاز به تاریخ شفاهی جنگ داریم. یکی از وظایف بنیاد جلوگیری از تحریف است. امروز که پیشکسوتان جنگ زنده هستند، باید تاریخ شفاهی دفاع مقدس تدوین و با اسناد و مدارک تطبیق داده شود و در دسترس قرار بگیرد، برای اینکه در آینده مورد تحریف قرار نگیرد.
معاون هماهنگ‌کننده بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس اظهار کرد: خوشبختانه گام‌های خوبی برداشته شده، اما به نسبت هدف‌گذاری خیلی عقب هستیم. بخش زیادی از تاریخ شفاهی فرماندهان جنگ هنوز ثبت و ضبط نشده است که باید این مهم انجام شود.
جعفری گفت: برگزاری همایش تاریخ شفاهی کمک می‌کند به نظامند و ساختارمند شدن و دست پیدا کردن به شیوه‌های نخبگی و معقولی که می‌تواند این راه را برای ما هموار کند و شیوه و نظام مورد توافقی را پیش روی تاریخ شفاهی دفاع مقدس قرار دهد. به طوری که بسیاری از مقالات در تنظیم شیوه‌ها و راهبردها به ما کمک می‌کند که با بهره‌گیری از فنون و نکات جدید تاریخ شفاهی دفاع مقدس را به پیش ببریم.
وجه انسجام‌بخشی و هویت ملی دفاع مقدس
غلامرضا امیرخانی گفت: دفاع مقدس از مقاطع پرافتخار تاریخ کهن سرزمین ماست و هر چه در این رابطه کار شود به نظرم کم است. البته در زمینه‌های مختلف مثلاً در حوزه هنر و سینما، تئاتر، نمایشنامه و رمان آثار زیادی تولید شده است. در زمینه تاریخ شفاهی هم آثار زیادی به چاپ رسیده اما هنوز خیلی راه در پیش داریم تا بتوانیم به نقطه مطلوب برسیم.
او ادامه داد: درست است که حجم جنگ جهانی دوم به لحاظ درگیری کشورها و ملت‌ها قابل مقایسه با هیچ جنگ دیگری نیست، اما حجم انبوه و حتی میلیونی از آثار در زمینه تاریخ این جنگ نگارش و منتشر شده است، در حالی که هر دو طرف باطل بودند و هیچ‌کدام حق نبودند. اما جنگ ما که حق علیه باطل بود، جا برای کار بسیار دارد.
رئیس کتابخانه ملی با اشاره به ویژگی‌های دفاع مقدس عنوان کرد: نکته دیگری که درباره تاریخ شفاهی باید بر آن تاکید کنم، در دفاع مقدس ما علاوه بر همه آنچه که درباره جزئیات آن نقل شده، کارکرد انسجام‌بخشی و وحدت ملی آن است. به طوری که حتی بسیاری از نیروهای مخالف، معاند و اپوزیسیون نظام هم درباره دفاع مقدس سر تعظیم فرود می‌آورند و زمانی که صحبت از سرداران بزرگی مانند همت، خرازی و باکری و … می‌شود، آنها هم سخنی به عنوان مخالفت بیان نمی‌کنند. به نظرم ایرانی‌ای وجود ندارد که ماهیت سرداران رشید دفاع مقدس را تقدیس و تکریم نکند.
امیرخانی گفت: خوشبختانه دفاع مقدس ما و تاریخ آن آلوده به اغراض و اهداف سیاسی نشده است. این هم نکته بسیار مهمی است که هر کس با هر دیدگاهی توانسته که خاطراتش را بگوید و مراکزی که در این حوزه فعالیت می‌کنند بی‌طرفانه به خاطرات پرداختند و وظیفه حفظ، نگهداری و ثبت و ضبط خاطرات را به خوبی انجام دادند.
افزایش سطح کمی و کیفی مقالات همایش
غلامرضا عزیزی در ادامه این همایش گفت: چهارمین همایش دفاع مقدس و مقاومت چند ویژگی دارد؛ تعداد مقالات دریافتی نسبت به سه دوره قبل بیشتر شده بود. در دوره سوم ۱۷۰ مقاله دریافت کردیم که در دوره چهارم به ۲۲۰ مقاله رسید. همچنین کیفیت مقالات به ویژه به دلیل قرار گرفتن محور مقاومت و بحث تاریخ اکنون هم که مطرح شد، به خوبی تحت پوشش قرار گرفت.
او با برشمردن نکات متمایز این همایش نسبت به همایش سال قبل افزود: نکته دیگر اینکه همایش، قرار گرفتن موضوع آسیب‌شناسی به عنوان محور اصلی مقالات بود تا راهکارهایی برای بهبود آن مطرح شود. به عبارتی آنچه در تاریخ شفاهی سه دهه کار شده بود، باید در مقالات مورد بازبینی و نقد قرار می‌گرفت. با تاکید بر این موضوع که چه کنیم تاریخ شفاهی در آینده علمی، دقیق و موشکافانه‌تر در حوزه دفاع مقدس کار شود.
خطر فراموشی خاطرات دفاع مقدس
سردار عباس بایرامی، رئیس سازمان اسناد و مدارک دفاع مقدس گفت: آمار کلی خاطرات منتشرشده در قالب تاریخ شفاهی، سه هزار مورد است که بعضاً با موضوعات دیگر نیز جمع شده و صرفاً به خاطرات نپرداخته‌اند.
وی افزود: با توجه به آمار جامعه ایثارگری، راهی طولانی در احصای خطرات ایثارگران در پیش داریم. جامعه ایثار در تمام کشور پراکنده است که اغلب آنها بازنشسته شده و چندان در محافل عمومی حضور ندارند. از این رو تا فرصت هست باید خاطراتشان ثبت و ضبط شود. چون به دلیل سن و سالشان احتمال کمرنگ شدن و فراموشی وجود دارد.
در تاریخ شفاهی دفاع مقدس پیشقدم باشیم
اسماعیل احمدی‌مقدم، رئیس دانشگاه عالی دفاع ملی در قسمت دیگری از این همایش عنوان کرد: من پایان‌نامه دوره دافوس ارتش را که گذراندم به عملیات مرصاد اختصاص دادم که بخشی از تاریخ شفاهی حضورم در دفاع مقدس است. کتاب «عملیات مرصاد به روایت اسماعیل احمدی مقدم» با مصاحبه و پژوهش محمد طیب به چاپ رسید که قبل از انتشار بیش از ۴۰ بار از سوی دوستان و هم‌رزمان من خوانده شد و هر کس از نگاه خودش نکته‌ای به آن افزود یا نکته‌ای را اصلاح کرد.
او افزود: قبل از اینکه کتاب منتشر شود، محمد طیب با بیش از سی نفر مصاحبه کرد. هر چه قدر جلو رفتیم، نقطه‌نظرات زیادی به آن افزوده شد و زمان زیادی برد. نگارش و مصاحبه آن یک سال طول کشید و تحقیق و تطبیق آن با اسناد و مدارک سه سال به طول انجامید. هر چند وقتی چند سال پیش به عراق رفتم با یکی از فرماندهان عراقی روبه‌رو شدم و او هم از عملیات مرصاد نکاتی را مطرح کرد که آن را هم به کتاب اضافه کردیم. بنابراین یک سال مصاحبه کتاب طول کشید و سه سال تصحیح آن. هر چند امروز هم ادعا نداریم که کتاب دقیق و بی‌اشکال است، چون ۳۵ سال گذشته و نقطه نظر یک نفر به عملیات مرصاد است و شاید برخی نکات بدون اشکال نباشد.
رئیس دانشگاه عالی دفاع ملی با تاکید بر بیان حقایق عملیات مرصاد اظهار کرد: شاید اگر بخشی از جنگ ناگفته بماند چندان خطرناک نباشد، اما آنچه از جنگ که ردپای منافقین در آن باشد، بهتر است با جزئیات بیان شود. چون آنها روایت را به نفع خودشان تحریف می‌کنند. بنابراین روایت جزئیات عملیات مرصاد مهم است که به صورت تاریخ شفاهی بیان شود تا حقایق آن برای نسل فردا بماند. اگر روایت ما منتشر نشود، روایت منافقان روایت مطرح خواهد شد.
در پایان همایش از پیشکسوتان تاریخ‌نگاری و تاریخ شفاعی دفاع مقدس تجلیل شد. همچنین از ارائه‌دهنگان مقالات برتر همایش نیز قدرانی و از تعدادی کتاب نیز رونمایی شد.
نظر شما