به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، روز 13 آبان 1358 جمعی از دانشجویان دانشگاه‌های تهران که بعد خود را دانشجویان پیرو خط امام نامیدند سفارت آمریکا را در تهران به اشغال خود درآوردند. دلیل عمده دانشجویان تصرف‌کننده سفارت، استقبال دولت آمریکا از شاه بود. گر چه تصرف سفارت آمریکا در روزهای نخست لحظه‌ای و موقت به حساب می‌آمد و تصور می‌رفت که حداکثر چند روزی به طول انجامد و همچون پدیده‌های مشابه؛ یعنی اشغال سفارت کشورهای خارجی در دیگر نقاط جهان دیری نپاید اما برخلاف این خوش‌بینی اولیه مدت زمان بیشتری به طول انجامید و به بحرانی منطقه‌ای و بین‌المللی تبدیل شد که بازتابی برای آن روابط و مواضع کشورها را در قبال جمهوی اسلامی ایران و آمریکا به شدت تحت تاثیر قرار داد و بعد از سال 1358 باعث تحولات مهمی در منطقه شد.

در این گزارش که به مناسبت 13 آبان 1358 گردآوری شده به چندین کتاب مهم در این زمینه پرداخته شده است. این گزارش دربرگیرنده همه کتاب‌هایی نیست که در این باره نوشته شده است.



روابط ایران و آمریکا از پیروزی انقلاب اسلامی تا تسخیر لانه جاسوسی، پدیدآور حسن خداوردی، ناشر: مرکز اسناد انقلاب اسلامی۲۶۰ صفحه - وزیری (شومیز) – سال 88 چاپ ۱ - ۱۵۰۰ نسخه، قیمت ۲۵۰۰۰ ریال

ایالات متحده آمریکا زمانی که از نگه داشتن رژیم شاه ناامید شد، استراتژی نفوذ در بین نخبگان سیاسی و انحراف انقلاب از مسیر اصلی خود را برگزید. از آنجا که میانه‌روهای دولت موقت با خصلت‌ها و خصیصه‌های محافظه‌کارانه، در عین عدم وابستگی به گذشته، با حرکت‌های انقلاب موافق نبودند، این خصیصه آمریکایی‌ها را امیدوار می‌کرد تا آب رفته را تا حدودی به جوی بازگردانند. ولی عدم تسلط دولت موقت بر تحولات بعد از انقلاب، آمریکایی‌ها را ناامید کرد و این ناامیدی با اشغال سفارت این کشور در تهران به اوج خود رسید. در این شرایط آمریکا که کار خود را در ایران تمام‌شده می‌دید، خصومت و دشمنی‌اش را علیه ملت ایران افزایش داد. نگارنده در این کتاب به بررسی روابط ایران و آمریکا از پیروزی انقلاب اسلامی تا تسخیر لانه جاسوسی (1358-1360 خورشیدی) پرداخته است.


مروری بر اقدام انقلابی جریان دانشجویی در تسخیر لانه جاسوسی، پدیدآوران: وحید حسین‌زاده و علی جعفری‌هرستانی، ناشر بسیج دانشجویی دانشگاه امام صادق (ع)، ۱۲۶ صفحه - رقعی (شومیز) – سال 95 چاپ ۱ - ۱۰۰۰ نسخه، قیمت ۷۵۰۰۰ ریال

بصيرت مردم به خصوص نخبگان و عملکرد به‌جا و مناسب آن‌ها در مواقع حساس و بحرانی، زمينه‌ای است برای اتخاذ تدابير مناسب و عاملی نيز برای پيدايش نقاط عطف در تاريخ سياسی يک کشور محسوب می‌شود. يکی از مهم‌ترين اقدامات مردم و به خصوص نخبگان در اين زمينه، ماجرای تسخير سفارت آمريکا در 13 آبان 1358 است. اثر حاضر تلاشی است برای تبيين ابعاد مختلف اين واقعه، اعم از زمينه‌های پيدايش آن، چگونگی واقع شدن و نتايج داخلی و بين‌المللی که به تبع آن برای نظام جمهوری اسلامی ايران حاصل شد.
 

مناظره با موضوع: تسخیر لانه جاسوسی؛ سرانجام دانشجویان پیرو خط امام (ره) با حضور دکتر صادق زیباکلام (عضو هیئت علمی دانشگاه تهران) و حجت‌الاسلام و المسلین حمید رسایی، تهيه كننده: سازمان دانشجویان جهاد دانشگاهی، ناشر جهاد دانشگاهی واحد تهران، سازمان انتشارات، ۷۲ صفحه - رقعی (شومیز) – سال 93 چاپ ۱ - ۱۰۰۰ نسخه، قیمت ۳۰۰۰۰ ریال

کتاب حاضر از مجموعی «کتاب مناظره» و در بردارنده مناظره دکتر صادق زیباکلام، (عضو هیأت علمی دانشگاه تهران) و حجت‌السلام والمسلمین حمید رسایی، (نماینده مجلس شورای اسلامی) است که با موضوع «تسخیر لانه جاسوسی؛ سرانجام دانشجویان پیرو خط امام(ره)» در آبان ماه 89 در دانشگاه تربیت مدرس برگزار شده است. این مجموعه با هدف آشنایی با انجام یک مناظره علمی و اخلاقی، با محوریت موضوعات و مسائل روز جامعه و پیشبرد اهداف و نظر مقام معظم رهبری در راه‌اندازی و گسترش کرسی‌های آزاد اندیشی تهیه شده است.


ورود به لانه عقاب (روایتی نو از تسخیر لانه جاسوسی)، پدیدآور: مهدی شریفی، ناشر: تاویل، ۱۲۰ صفحه - رقعی (شومیز) – سال 88 چاپ ۱ - ۱۵۰۰ نسخه، قیمت ۱۹۰۰۰ ریال

بدون تردید، بررسی تاریخ روابط ایران و آمریکا در طی دو سده گذشته و به خصوص نیم‌قرن گذشته، نیاز به اسناد، خاطرات و تحقیقات وسیعی دارد. در این میان، خاطرات دانشجویان پیرو خط امام که با شناخت، آگاهی و هوشیاری ضرورت دوران انقلاب، این مرکز توطئه و پایگاه «سیا» را در ایران فتح و چنان ضربه‌ای بر اقتدار، موقعیت و توانمندی آمریکا وارد نمودند که پس از سه دهه امکان بازسازی، بازیابی و برنامه‌ریزی را از دست داده، نه تنها در ایران، در سطح جهان دچار معضل و مشکل شد.

خاطرات جمع‌ زیادی از جوانان ایرانی در آن روزگار، می‌تواند راهگشای معضلات سیاسی تاریخی، به ویژه دریافت علل تسخیر لانه جاسوسی ـ سفارت آمریکا ـ در ایران باشد. کتاب حاضر، حاوی خاطراتی از معصومه ابتکار برادران اصغرزاده و سیف‌اللهی درباره تسخیر لانه جاسوسی در 13 آبان 1358 است. در پایان کتاب، اعترافات مرکز مطالعات راهبردی و بین‌المللی آمریکا درباره تسخیر لانه جاسوسی به همراه تصاویری از مبارزات مردمی در آن دوران آورده شده است.



تسخیر لانه جاسوسی (خاطرات یکی از دانشجویان مسلمان پیرو خط امام)، پدیدآور: سیدمحمدهاشم پوریزدان‌پرست، ناشر: مرکز اسناد انقلاب اسلامی، ۲۶۰ صفحه - وزیری (شومیز) – سال 91 چاپ ۱ - ۲۰۰۰ نسخه، قیمت ۴۱۰۰۰ ریال

اثر حاضر، یکی از موضوعات طرح تدوین تاریخ انقلاب اسلامی است و دربردارنده خاطرات سیدمحمدهاشم پوریزدان‌پرست، از دانشجویان پیرو خط امام، پیرامون وقایع تسخیر لانه جاسوسی آمریکا است. نگارنده در این اثر، علل و زمینه‌های اقدام دانشجویان مسلمان مبارز برای تسخیر لانه جاسوسی را با توجه به اسناد و مدارک و نشریات و روزنامه‌ها و مجلات بررسی کرده است. مطالب اثر در سه فصل تنظیم شده که طی آن، زمینه‌ها و بسترهای وقوع حادثه، حوادث و روزهای قبل از تسخیر و وقایع رخداده در آبان ماه شرح و تحلیل شده است. نگارنده پس از طرح کلیاتی درباره علت‌های تسخیر سفارتخانه، مواضع افراد و گروه‌های مختلف در این‌باره را تبیین کرده و سپس درباره آثار و پیامدهای داخلی و خارجی آن بحث کرده است.


انقلاب دوم (تسخیر لانه‌ی جاسوسی آمریکا، آثار و پیامدها)، پدیدآور: احمدرضا شاه‌علی، ناشر مرکز اسناد انقلاب اسلامی، ۳۸۶ صفحه - وزیری (شومیز) – سال 85 چاپ ۱ - ۲۰۰۰ نسخه، قیمت ۲۵۰۰۰ ریال

این کتاب در چند فصل مجزا به تسخیر لانه‌ جاسوسی آمریکا در ایران اختصاص دارد. نگارنده، پس از طرح کلیاتی درباره‌ی علل تسخیر سفارتخانه، وضعیت و موضع‌گیری‌های افراد و گروه‌های مختلف را درباره‌ این حرکت روشن ساخته و سپس به طور تفصیلی درباره‌ی آثار و پیامدهای داخلی و خارجی آن بحث کرده است. وی در فصل دوم، افزون بر بازتاب این حرکت، مواضع گروه‌ها و جریانات سیاسی همچون «گروه‌های اسلام‌نمای التقاطی»، «گروه‌های راست و گروه‌های مارکسیستی چپ» را بررسی کرده است. در فصل سوم نیز، به شفاف شدن مواضع گروه‌ها و نیروهای داخل انقلاب پرداخته و در فصل چهارم به آثار و پیامدهای خارجی تسخیر لانه‌ جاسوسی هم‌چون شکست حمله‌ نظامی آمریکا در طبس و کودتای نوژه اشاره می‌کند. کتاب با تصاویری از تسخیر لانه‌ جاسوسی و گروگان‌گیری کارکنان سفارت آمریکا به پایان می‌رسد.
 

دانشجویان و گروگان‌ها، تدوین: حسین جودوی، ناشر: مرکز اسناد انقلاب اسلامی، 2000 نسخه، قیمت 170000 ریال

دانشجویان به عنوان نیروهای اصلی که در جریان 13 آبان 1358 در بطن ماجرا قرار داشتند روایت‌های جالبی از روزهای تسخیر لانه جاسوسی دارند. کتاب دانشجویان و گروگان‌ها تاریخ شفاهی دانشجویان پیرو خط امام از روزهای حضور در سفارت آمریکا در تهران است که شامل خاطرات جالب و شنیدنی از آن دوران است. این اثر به صورت مصاحبه‌محور با تعداد زیادی از دانشجویان حاضر در واقعه تسخیر سفارت آمریکا به گفت‌وگو نشسته است و روایت‌های متعددی را از آن روزها در کنار هم قرار داده است که مجموعه‌ای ارزشمند برای مطالعه و پژوهش است.



سیاست خارجی امریکا و بحران گروگان‌گیری در ایران، پدیدآور: دیوید پاتریک هاوتون، مترجم: وحید مردانه شره جینی، ناشر: مرکز اسناد انقلاب اسلامی 1500 نسخه، قیمت 90000 ریال

نویسندگان بسیاری در تحلیل واقعه تسخیر سفارت آمریکا در تهران به فاصله کمتر از یک ماه از پیروزی انقلاب اسلامی قلم زده‌اند. هر کدام از آن‌ها با روش‌های متفاوتی به مسئله نگاه کرده و وقوع و پیامدهای آن را تجزیه و تحلیل کرده‌اند. «دیوید پاتریک هاوتون» یکی از آن نویسندگانی است که در کتاب سیاست خارجی آمریکا و بحران گروگان‌گیری در ایران با واکاوی سیاست خارجی کارتر، نحوه مواجهه آن با ایران، واکنش‌ها در قبال تسخیر سفارت، عملیات نجات و شکست در طبس، بحران به وجود آمده در کاخ سفید را تحلیل کرده است.
در این کتاب به روایت صرف حوادث تسخیر سفارت پرداخته نشده، بلکه نویسنده با رویکردی انتقادی و با استفاده از روش‌های قیاسی به تحلیل و واکاوی این حادثه پرداخته است.
 
 
گروگان‌گیری ایرانی، پدیدآور: راکی سیک من، مترجم: مریم کمالی، ناشر: مرکز اسناد انقلاب اسلامی، 2000 نسخه، قیمت  54000 ریال

روایت روزهای پُرالتهاب 13 آبان 1358 از زبان آمریکایی‌ها نه تنها خالی از لطف نیست، بلکه نکات جالب توجهی را در بر دارد. راکی سیکمن یکی از گروگان‌های امریکایی که توسط دانشجویان پیرو خط امام در داخل سفارت اسیر شده بود، خاطرات 444 روزه خود را از روزهای اسارت به نگارش در آورده است. نکته جالب توجه این اثر روایت یک امریکایی از تاریخ حوادث روزهای اول انقلاب و نگاه او به مسئله و نحوه برخورد و رفتار ایرانی‌ها با گروگان‌های آمریکایی است.



بحران(سال آخر ریاست جمهوری کارتر)، پدیدآور: همیلتون جردن، مترجم:  محمد طاهری‌مقدم، ناشر: مرکز اسناد انقلاب اسلامی، 2000 نسخه، قیمت 90000 ریال.

دولت کارتر که تا اواخر رژیم پهلوی تمام‌قد از آن حمایت کرده بود و حال محمدرضای مخلوع را در کشور خود پذیرفته بود، با جریانی مواجه شد که سفیر امریکا از آن به عنوان تحقیر ملی آمریکا نام می‌برد. لذا پرداختن به این بحران بزرگ در آن دوره بسیار پیچیده و دشوار بود که این مسئله در خاطرات سیاست‌مداران آمریکایی به وضوح نمایان است. یکی از این اثار خاطرات همیلتون جردن مشاور کارتر در آن دوران است که 444 روز بحرانی در کاخ سفید را گزارش می‌کند.