حجت‌الاسلام محمدتقي شاكري، عضو هيات علمي دانشگاه مذاهب اسلامي و نويسنده اين اثر، در گفت‌وگو با خبرگزاري كتاب ايران(ايبنا)، عنوان كرد: «حيث التفاتي» موضوعي است كه «برنتانو» استاد «هوسرل» در فلسفه معاصر غرب مطرح كرد. او در ابتدا بيان مي‌كند كه ذهن انسان به اشياي مختلف، هم در محيط بيرون و هم درون ذهنش، التفات و توجه دارد.

وي افزود: در اين كتاب نشان دادم كه «برنتانو» مبحث «حيث التفاتي» را از فلاسفه قرون وسطي گرفته است. فلاسفه اين قرون نيز تحت تاثير ابن سينا قرار داشتند، چرا كه كتاب‌هاي ابن سينا پس از جنگ‌هاي صليبي به زبان لاتين ترجمه شدند و توجه متفكران اين دوره اروپا را به خود جلب كردند.

شاكري يادآور شد: نظريه حيث التفاتي پس از اين قرون تا دوران معاصر، فراز و نشيب‌هاي فراواني به خود ديد. هوسرل اين نظريه را از استادش گرفت كه تا آن زمان آخرين نفري بود كه دست به تغيير آن زده بود و وي نيز تغييرات ديگري در آن پديد آورد و اين نظريه را در بحث حقيقت علم بررسي كرد.

وي، كيفيت، ماهيت و چيستي علم را يكي از موضوعات مهم در غرب برشمرد و گفت: هوسرل با استفاده از حيث التفاتي، ماهيت علم را توضيح داد كه فرآيند آن به صورت مفصل در كتاب شرح داده شده است. مهم‌ترين بررسي اين كتاب، تطبيق اين حيث التفاتي در فلسفه اسلامي است.

مولف شايسته تقدير شانزدهمين دوره جايزه كتاب فصل، ادامه داد: در انديشه ابن سينا، سهروردي و به ويژه ملاصدرا، مبحث حيث التفاتي شبيه به آنچه هوسرل مطرح كرد وجود دارد،‌ چرا كه در معرفت‌شناسي هوسرل و اين فلاسفه اسلامي مي‌توان تشابهاتي را ديد؛ تشابهاتي كه امكان تحقيق را فراهم مي‌آورند.

وي به آغاز تطبيق ميان اين دو فلسفه از همان فصل آغازين كتاب اشاره كرد و گفت: در هر بخش از كتاب كه پيشينه تاريخي و نظريه فلاسفه غربي مطرح شده، تطبيق آنها با فلسفه اسلامي نيز انجام شده است. من در اين اثر تطبيق نظريه حيث التفاتي در غرب با فلسفه ملاصدرا را در بخشي جداگانه بررسي كرده‌ام، زيرا حكمت متعاليه، تبلور فلسفه اسلامي و شكوفايي آن است و نياز به بررسي جداگانه دارد.

شاكري با بيان اين كه موضوعات زيادي براي تطبيق ميان فلسفه غربي و اسلامي وجود دارند، گفت: برخي از استادان پژوهش‌هايي را درباره وجود و هستي‌شناسي در فلسفه اسلامي و غرب منتشر كرده‌اند. من نيز ايده بررسي تطبيقي وجود و هستي‌شناسي تطبيقي در فلسفه هوسرل و اسلامي را در سر دارم كه البته هنوز آن را آغاز نكرده‌ام. 

عضو هيات علمي دانشگاه مذاهب اسلامي ادامه داد: مساله ديگري نيز در فلسفه اسلامي و هوسرل به طور مشترك وجود دارد كه به مساله «تقويم» مشهور است. مقصود از مساله تقويم، قوام دادن به اشياست. به اعتقاد هوسرل، ذهن انسان وظيفه اين قوام دادن را بر عهده دارد. البته نه به اين معنا كه ذهن، اشيا را در خارج به وجود مي‌آورد، بلكه اشيا به واسطه ذهن، بروز و ظهور مي‌يابند. به اعتقاد من، اين مساله در انديشه هوسرل و نوع پرداختن به آن در فلسفه ملاصدرا نيز قابل پي‌گيري است.

شاكري در توضيح چگونگي اين تطبيق گفت: ملاصدرا اصطلاح انشاء نفس را در اين باره به كار مي‌برد كه مي‌توان آن را با مساله «قويم» هوسرل قابل تطبيق دانست.