نویسنده کتاب «زیباییشناسی خط در مسجد جامع اصفهان» به خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) گفت: خط و خوشنویسی یکی از رشتههای هنری مهم در فرهنگ اسلامی و شاید ارزشمندترین و در عین حال مهمترین رشته هنری باشد که از آن با عنوان هنر مقدس هم یاد شده است. این موضوعی است که در مکتوبات تاریخی هنر به آن اشاره شده است؛ چرا که بر اساس باورهای اسلامی و اعتقادی خط وسیلهای است برای کتابت کلامالله مجید و پیام وحی است و همینطور اسرار و رموز عالم نیز با این وسیله نمایان شده است.
وی افزود: در تاریخ هنر ایران خوشنویسی در زمینههای دیگر هنری چون معماری و نقاشی انعکاس و کاربرد بسیاری داشته و به نوعی هویت آنها را نمایان میکرده است، اما متاسفانه پژوهشهای صورت گرفته در زمینه بررسی خط در زمینههای دیگر هنری بسیار اندک است و لازم است که این مساله برای مخاطبان تحلیل شده تا تشویق شوند که به این زمینه از فرهنگ و هنر هم توجه خاص داشته باشند. موضوع اصلی پژوهش من هم شیوههای خوشنویسی و طراحی حروف هندسی در مسجد جامع اصفهان است.
دکتر حلیمی در ادامه به اهمیت مسجد جامع اصفهان اشاره کرد و گفت: مسجد جامع اصفهان به عنوان یکی از شاهکارهای معماری ایران دورههای مختلف تاریخی را از سر گذرانده است. در این مسجد (که الگوی مساجد ایرانی است) در ایوانهای مختلف آن و همینطور گنبد و محرابهای آن کتیبههای مختلفی وجود دارد که این کتیبهها محلی است برای خودنمایی هنرهای تجسمی و به خصوص خط. در کل در این مسجد خط و تنوع خطوط خوشنویسی از جایگاه والایی برخوردار بوده و شما در هیچ سرزمین دیگر اسلامی مسجدی را پیدا نمیکنید که تا به این میزان از خوشنویسی در آن استفاده شده باشد. هنرمندان در جای جای این مسجد بجز خطاطی آیات قرآن، گاه خطوطی با ارزشهای تاریخی کار کردهاند و گاه با ارزش سیاسی و اجتماعی. به طور کل باید بگویم که مهمترین جنبه بصری و تزئینات مسجد جامع اصفهان وجود انواع شیوههای خط و طراحی حروف است.
این استاد دانشگاه تهران در پاسخ به این سوال که در این کتاب تا چه حد وارد حوزه زیباییشناسی و فلسفه هنر شده است، گفت: تخصص من هنرهای تجسمی است و این کتاب بیشتر حاصل تجربیات من در حوزه خوشنویسی است که البته وسیله گفتوگوی من با مخاطبان را هم فراهم میکند. در این کتاب فلسفه هنر و زمینههای دیگر تحلیلی با هم جمع شدهاند و این با خود حکمت خوشنویسی هم سازگاری دارد، چرا که خطوط کتیبهها نه تنها بار معنایی (عرفانی، فلسفی و مذهبی) خاص خود را دارد، بلکه ارزشهای ناب هنری را هم با خود همراه دارد. نکته مهم دیگر این است که ما باید به علوم روز دنیا در زمینه فلسفه هنر و شیوههای نقد هنری آشنا شویم و بتوانیم از آنها در بررسی و تحلیل هنر ملی استفاده کنیم، این کاری است که من در این کتاب آن را به سرانجام رساندم.
حلیمی در پایان با اشاره به اینکه هنر خوشنویسی از سوی پژوهشگران با بیمهری مواجه شده است، گفت: تاکنون اکثر کتابها و پژوهشهای صورت گرفته در زمینه خوشنویسی از نشر تاریخی صورت گرفته است و ما تاکنون کتابی که از لحاظ ساختاری و شکلشناسی به بررسی خوشنویسی بپردازد نداشتهایم. همچنین در یک گام بالاتر خوشنویسی قابلیتهای بسیاری در زمینه مباحث زیباییشناسی و فلسفه هنر دارد که به جز این کتاب دیگر کتابی در این موضوع منتشر نشده است.
کتاب «زیباییشناسی خط در مسجد جامع اصفهان» که تحلیل و بررسی نوشتارهای مسجد جامع اصفهان بر مبنای اصول زیباییشناسی است در چهار بخش (همراه با ضمائم تصویری) به قلم دکتر محمد حسینحلیمی در 420 صفحه توسط انتشارات قدیانی منتشر شده است. پیش از این نیز به قلم دکتر حلیمی کتاب «اصول و مبانی هنرهای تجسمی» انتشار یافته بود که در دوره دوازدهم كتاب سال جمهوری اسلامی ايران به عنوان كتاب سال برگزيده انتخاب شد.
سهشنبه ۱۱ بهمن ۱۳۹۰ - ۱۱:۳۷
نظر شما