شنبه ۲۷ دی ۱۳۹۳ - ۱۳:۴۰
سفر پوست‌نوشت‌های کهن قرآنی: از دیوارهای یزد تا صفحات کتاب

در کتاب «پوست‌نوشت‌های قرآنی یزد: بازمانده از حدود سده سوم و چهارم هجری قمری (یافت‌شده در یزد)»، به اطلاعات 16 پوست‌نوشت‌ از هفت قرآن کریم پرداخته شده است.

به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، «پوست‌نوشت‌های قرآنی یزد: بازمانده از حدود سده سوم و چهارم هجری قمری (یافت شده در یزد)»، عنوانی گویا برای کتابی نفیس است که به اهتمام رسول جعفریان و نادر مطلّبی کاشانی توسط مؤسسه «آل البیت علیهم‌السلام لإحیاء التراث» به چاپ رسیده است.

این کتاب تصویر رنگی 16 پوست‌نوشت به صورت پشت و رو از هفت قرآن کریم را در خود جا داده است. کاغذ آن گلاسه مرغوب و در ابعاد 30 × 30 است. در صفحه اول از معرفی هر پوست‌نوشت، ابتدا تصویر رنگی آن پیش از مرمت به چشم می‌خورد. سپس با دقت‌ نظر گردآورنده، برای آن‌که خوانندگان اطلاعاتی جامع و کلی از کتاب به دست آورند، آیه‌های روی هرپوست‌نوشته، میانگین ضخامت پوست، سویه پوست، اندازه نوشته و تعداد سطرها به زبان‌های فارسی و انگلیسی دیده می‌شود. روبه‌روی این اطلاعات نیز همه آیات مندرج روی پوست‌نوشته درج شده است. در صفحه دوم هم تصویری بزرگتر از پوست‌نوشت وجود دارد.
 
اگرچه این کتاب، تخصصی و نفیس است اما هنگام مطالعه و تورق آن، خواننده با ابهام‌ها و سؤال‌هایی که جای توضیح آن‌ها در اثر خالی است مواجه می‌شود. بر همین اساس به گفت‌وگو با نادر مطلّبی کاشانی نشستیم.

این محقق که پوست‌نوشته‌ها را مورد بررسی قرار داده است، درباره این که چرا تاریخچه به‌دست‌آوردن پوست‌نوشت‌ها و اطلاعاتی کامل از آن‌ها در کتاب نیامده است، گفت: کتاب حالت کاتالوگ دارد؛ چیزی که بیشتر در فرنگ مرسوم است. از این رو توضیحات اضافی را در کتاب نیاورده‌ایم. قرار بود همراه کتاب، مجموعه مقاله‌هایی درباره آن‌ها منتشر شود که به دلیل آماده نبودن برخی مقاله‌ها، این کار به بعد موکول شد. این نوشتارها ارزش این مجموعه را به لحاظ علمی، خط‌شناسی، تزیینات، مرمت و آفت‌زدایی و جنس پوست‌نوشته‌ها  ــ که مرکز تحقیقات ژنتیک در مورد آن تحقیق کرده است ــ نشان خواهد داد. امیدواریم در سلسله نشست‌هایی که به یاد مرحوم ایرج افشار در سال آینده برگزار می‌شود، در اوایل سال آینده این نشست برگزار و این مجموعه منتشر شود.


به گفته کاشانی، در سال‌های اخیر تعداد پوست‌نوشته‌های جعلی و قلابی بسیاری نوشته شده است اما این سندها، اصالت دارند.
 
این نسخه‌شناس با اشاره به سابقه دیرینِ یکی از روش‌های نگهداری پوست‌نوشت و اوراقی که کلام قرآن روی آن‌ها نوشته می‌شده است، توضیح داد: در گذشته و تا سال‌ها پیش، اوراق قرآنی، کتاب مقدس، اوراق ادعیه و ... را داخل آب روان می‌ریختند یا آن‌ها را در سوراخی جای می‌دادند. این یک سنت بود. همچنین پشت مساجد جامع، اتاقکی می‌ساختند و مردم این کاغذها را آن‌جا می‌گذاشتند تا زیر دست‌ و پا نباشد و به آن‌ها هتک حرمت نشود. در مجموعه‌ای که به من دادند، یک گونی پُر از کاغذهای مختلف بود. در هنگام بررسی محتویات آن گونی، این پوست‌‌نوشت‌ها را دیدم.

او افزود: این پوست‌نوشت‌ها از هفت قرآن مختلف در شهر یزد پیدا شدند که سالیان سال و قرون مختلف در لابه‌لای دیوار به‌صورت مچاله شده‌ بودند تا این که دو دست چرخید و بعد به دست من رسید. آن‌ها را آفت‌زدایی کردیم و چندین سال روی آن‌ها کارهای آزمایشگاهی صورت گرفت. همچنین هزینه‌های مالی این اثر توسط «مؤسسة آل البیت علیهم‌السلام لإحیاء التراث» تأمین شده است.

گفتنی است کتاب 100 صفحه‌ای «پوست‌نوشت‌های قرآنی یزد: بازمانده از حدود سده سوم و چهارم هجری قمری (یافت شده در یزد)» در شمارگان 500 نسخه در اسفند ماه 1392 توسط «مؤسسه آل البیت علیهم‌السلام لإحیاء التراث» به چاپ رسیده است.

علاقه‌مندان با مطالعه جدول زیر می‌توانند با سوره‌ها و آیه‌هایی که در این 16 پوست‌نوشته، درج و به‌دست آمده است، بیشتر آشنا شوند.
 
مجموعه نام سوره آیات شماره پوست‌نوشت
1 بقره ابتدای آیه 1 تا آخر آیه 7 پوست‌نوشت 1 ر
 
ابتدا آیه 8 تا آخر آیه 13
پوست‌نوشت 1 پ
 
 
2
بقره از اواسط آیه 221 تا اوایل آیه 227
 
پوست‌نوشت 2 ر
 
از اوایل آیه 227 تا آخر آیه 230 پوست‌نوشت 2 پ
 
 
 
3
نحل از اواخر آیه 41 تا اواسط آیه 49 پوست‌نوشت 3 ر
از اواسط آیه 49 تا آخر آیه 58 پوست‌نوشت 3 پ
از ابتدای آیه 59 تا اواسط آیه 64 پوست‌نوشت 4 ر
از اواسط آیه 64 تا اواسط آیه 70 پوست‌نوشت 4 پ
از اواسط آیه 70 تا اواسط آیه 75 پوست‌نوشت 5 ر
از اواسط آیه 75 تا اوایل آیه 80 پوست‌نوشت 5 پ
از اوایل آیه 80 تا اواسط آیه 86 پوست‌نوشت 6 ر
از اواسط آیه 86 تا اواخر آیه 91 پوست‌نوشت 6 پ
 
 
4
نساء از اوایل آیه 90 تا آخر آیه 92 پوست‌نوشت 7 ر
از اواخر آیه 99 تا اواخر آیه 102 پوست‌نوشت 7 پ
از اوایل آیه 112 تا آخر آیه 127 پوست‌نوشت 8 ر
از ابتدای آیه 128 تا اواسط آیه 141
 
پوست‌نوشت 8 پ
5 یوسف از اواسط آیه 46 تا اواسط آیه 49 پوست‌نوشت 9 ر
از اواسط آیه 49 تا اواسط آیه 51 پوست‌نوشت 9 پ
 6
 
عنکبوت
 
 
 
از اواخر آیه 39 تا اوایل آیه 45 پوست‌نوشت 10 ر
از اوایل آیه 45 تا آخر آیه 49 پوست‌نوشت 10 پ
از انتهای آیه 49 تا اول آیه 56 پوست‌نوشت 11 ر
از اوایل56 تا اواسط آیه 63 پوست‌نوشت 11 پ

روم و لقمان
از اواسط آیه 21 تا اواخر آیه 26 پوست‌نوشت 12 ر
از اواخر آیه 26 تا آخر آیه 30 پوست‌نوشت 12 پ
از ابتدای آیه 31 تا اواخر آیه 37 پوست‌نوشت 13 ر
از اواخر آیه 37 تا اوایل آیه 42 پوست‌نوشت 13 پ
از اوایل آیه 42 تا اوایل آیه 48 پوست‌نوشت 14 ر
از اوایل آیه 48 تا اواخر آیه 53 پوست‌نوشت 14 پ
از اواخر آیه 53 تا ابتدای آیه 59 پوست‌نوشت 15 ر
از ابتدای آیه 59 تا آخر سوره و لقمان از ابتدای سوره تا اواخر آیه 7 پوست‌نوشت 15 پ
7
 
احقاف از اوایل آیه 22 تا اواخر آیه 29 پوست‌نوشت 16 ر
از اواخر آیه 29 تا آخر سوره و محمد، اول آیه پوست‌نوشت 16 پ
 
 
 

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.

برگزیده

پربازدیدترین

تازه‌ها