پرویز علی‌بیک، مدیر کتاب‌فروشی «مروارید» در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، درباره استراتژی و راهکار این انتشارات برای برون‌رفت از وضعیت افت کسادی بازار نشر در شرایط کرونا، به‌لحاظ افزایش قیمت کتاب، کاهش قدرت خرید و... گفت: ناشران و کتاب‌فروشان در این جریان دو مسیر متفاوت را طی می‌کنند. حمایت و کمکی که می‌توان در این شرایط نسبت به ناشران انجام داد، این است که تیراژ کتاب‌ها با توجه به افزایش قیمت و ملزومات هزینه چاپ کتاب بر کتاب‌هایی که کندفروش هستند، کاهش پیدا کند تا نقدینگی و گردش کالا ناشران و انتشارات را افزایش بدهد.
وی افزود: مسأله دوم این است که انتخاب کتاب خوب و مناسب که ناشران می‌توانند با توجه به شرایط بازار و روحیه جامعه ارائه کنند، قطعا باید کتابی باشد که فروش آن در آینده تضمین شده‌‌باشد و بتواند دوباره سرمایه را به چرخه نشر بازگرداند. البته موارد دیگری نیز برای حمایت از ناشران در شرایط کرونا وجود دارد که می‌تواند از طریق فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی صورت بگیرد و محصول تولیدی انتشارات را به فروش بگذارد.
علی‌بیک درباره ارائه راهکار برای کتاب‌فروشان در شرایط کسادی بازار نشر عنوان کرد: اما شرایط در مقوله کتاب‌فروشی متفاوت است. اکثر کتاب‌فروشی‌ها بهطور متوسط دچار افت و کاهش میزان ورودی مشتری به کتاب‌فروشی‌ها شد‌ه‌اند و از طرف دیگر؛ با تغییر وضعیت اجتماعی و کمبود نقدینگی و مسائل مربوط به آن، نسبت به قشر کتابخوان با مشکل مواجه هستیم؛ چراکه قشر کتابخوان، قشر متوسطی است و کوچکترین نواسانی در جامعه و وضعیت زندگی افراد می‌تواند در خرید کتاب این قشر تاثیرگذار باشد.
مدیر کتاب‌فروشی «مروارید» بیان کرد: باید به بحث پراکندگی کتاب‌فروشی‌ها نیز توجه کرد. بهطور مثال؛ کتابفروشیهای روبه‌رو دانشگاه تهران با کتابفروشیهای خیابان کریم‌خان و سطح شهر در وضعیت کاملا متفاوتی هستند. کتابفروشیهای روبه‌رو دانشگاه بیشتر برای قشر دانشجو است که با تعطیلی دانشگاه‌ها و غیرحضوری بودن آن به میزان فروش آن‌ها صدمه جدی وارد شده؛ اما کتابفروشیهای سطح شهر در این شرایط نیستند؛ چراکه این کتاب‌فروشی‌ها در کنار فروش کتاب، لوازم‌التحریر و ... نیز می‌فروشند که موجب افزایش گردش مالی بیشتری نسبت به دیگر کتاب‌فروشی‌ها می‌شود.
به گفته علی‌بیک، در مجموع شرایط گونه است که کتاب‌فروشان در انتخاب، عرضه کتاب و فضای مجازی می‌توانند خود را سر پا نگاه دارند. بهطور مثال؛ یکی از اقداماتی که کتاب‌فروشی«مروارید» در شرایط کرونایی انجام داد، این بود که فروش تلفنی و سایت آنلاین خود را راه‌اندازی کرد تا مردم از این طریق کتاب‌های خود را ثبت سفارش کنند. کتاب‌فروشان دیگر نیز توانستند از این‌طریق آثار خود را در معرض دید و اذهان عمومی قرار بدهند و مشتریان خود را جذب کنند.
اتحاد ناشران کوچک برای افزایش قدرت نفوذ خود در بازار نشر
علی‌بیک درباره راهکار ایجاد شرکت‌های نشر (ادغام چند نشر به‌جهت کاهش هزینه‌ها و نفوذ قدرت بیشتر در بازار نشر برای سود بالاتر) در کشور برای کمک به بازار نشر ایران گفت: ناشران بزرگ همیشه فروش خود را دارند و هیچوقت تمایلی به متحدشدن با دیگران ندارند؛ چراکه منافع‌شان لطمه می‌خورد. اما در مورد ناشران کوچک می‌توان چنین برنامه‌ای را پیاده کرد.
مدیر کتاب‌فروشی «مروارید» نبود روحیه مشارکت را از موانع این اتحاد خواند و افزود: روحیه همکاری در میان انتشاراتی‌های ایران زیر 10 درصد است و هرکسی به‌صورت جداگانه درحال چاپ کتاب است. یکی از دلایل آن نیز ممکن است، نبود قانون کپی‌رایت در کشور باشد که موجب می‌شود چنین تشکلاتی امکان شکل‌گیری نداشته‌باشند.
وی تاکید کرد: با این‌وجود بهطور کلی، اینکه ناشران کوچک برای تشکیلات بزرگ‌تری با یکدیگر متحد شوند، هزینه‌هایشان را در زمینه پخش و توزیع کتاب کم کنند، فکر بسیار خوبی برای بقای ناشران کوچک است.
طرح‌های فصلی می‌تواند جایگزین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران باشد
وی درباره نقش و مشارکت موثر ارگان‌ها و نهادهای دولتی در کمک به ناشران و کتاب‌فروشان گفت: در این جریان، قطعا ارگان‌های دولتی نقش تعیین‌کننده‌ای دارند. تفاوت قیمت کاغذ در مقادیر دولتی، غیردولتی و آزاد حدودا دو و نیم و یا سه برابر شده‌است و اگر ناشران بتوانند ملزومات چاپ را ارزان‌تر تهیه کنند، قطعا در قیمت‌گذاری آثار موثر است.
این فعال نشر درباره طرح‌های فصلی نیز توضیح داد: طرح‌های فصلی خانه کتاب و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی که هرساله برگزار می‌شود، طرح‌های بسیار خوب و تاثیرگذاری به‌شمار می‌آیند که می‌توانند حتی جایگزین برگزاری نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران باشند. این اهمیت تا حدی است که برخی ناشران و کتاب‌فروشان بر فروش در طرح‌های فصلی، تمرکز می‌کنند.
مدیر کتاب‌فروشی «مروارید» در ادامه عنوان کرد: در این طرح‌ها، سوبسید و یارانه مستقیم به دست مصرف‌کننده می‌رسد و گردش کتاب در دوران برگزاری طرح‌های فصلی بسیار بیشتر و سالم‌تر است؛ کتاب بیشتری فروخته می‌شود، موزع راحت‌تر به سود خود دست پیدا می‌کند، ناشر هم به‌تبع آن، کتاب‌های خود را از انبار خارج می‌کند و نقدینگی به‌صورت سالم در گردش می‌افتد. با برگزاری این طرح‌ها بسیار موافق هستم؛ چراکه از مبدا کتاب‌فروشی آغاز می‌شود و کتاب‌فروشی یکی از مهم‌ترین حلقه ارتباطی چرخه نشر است.
ناشرانی که از پشت به کتاب‌فروشان خنجر می‌زنند
علی بیک درباره معضل کم‌شدن ویترین کتاب در کشور خاطرنشان کرد: درحال حاضر با ناشرانی مواجه هستیم که به‌صورت مستقیم با تخفیف‌های آن‌چنانی کتاب‌های خود را به فروش می‌رسانند؛ در صورتی‌که این کار خنجر از پشت زدن به کتاب‌فروشان است که سرمایه و وقت خود را می‌گذارند تا کتاب‌های ناشران مشابه را به چاپ برسانند.
این فعال نشر توضیح داد: برخی از ناشران با تخفیف‌های چشم‌گیری سعی می‌کنند که مستقیم این کار را انجام بدهند؛ بنابراین موزع و کتاب‌فروش از چرخه فروش حذف می‌شود. نتیجه این است که در نهایت ویترین کتاب در جامعه کمتر می‌شود و به‌تبع، فروش نیز کمتر خواهد شد.
وی ادامه داد: در جامعه‌ای که سطح فرهنگ و مطالعه آن کاهش پیدا کند، در آینده به جامعه‌ای تبدیل خواهد شد که تغییرات منفی آن را در رفتار اجتماعی مردم نمایان می‌شود؛ تغییراتی که شاید درحال حاضر متوجه آن نباشیم اما در آینده نه‌چندان دور، شاهدش خواهیم بود؛ بنابراین باید برای کتابخوان کردن مردم، فکر درستی بیاندیشیم.
شنبه ۲۲ شهریور ۱۳۹۹ - ۱۲:۰۱
نظر شما