شهرام شاهوندی فعال حوزه لیتوگرافی در گفت‌وگو با خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، با بیان اینکه حرفه لیتوگرافی همانند سایر مشاغل آزاد وضعیت خوبی ندارد، گفت: روی لیتوگراف‌ها فشار بیشتری است؛ چون غیر از کمبود کار، به نوعی در برنامه ادغام با چاپخانه‌ها نیز قرار دارند؛ چراکه بخش زیادی از چاپخانه‌ها لیتوگرافی دارند و فعالیت مستقل لیتوگرافی دیگر مثل سابق توجیه ندارد.
 
وی همچنین ادامه داد: در دوران شیوع کووید ۱۹ نه فقط لیتوگرافی که کل صنعت چاپ یک تجربه جدید کسب کرد و آن هم فعالیت تبلیغاتی بدون به چاپ بود؛ به طوری که شاهد بودیم بخش عمده تبلیغات به فضای مجازی کشیده شد.
 
شاهوندی با بیان اینکه شکل جدیدی از صنعت چاپ در این مدت پدیدار شده است، عنوان کرد: تحولات زیادی در حوزه بسته‌بندی رخ داده است و غیر از بخش نشر و مطبوعات، حوزه چاپ تبلیغات که نقش پررنگی در صنعت چاپ داشت به کنار رفته و بسته‌بندی جای آن را گرفته است.
 
وی همچنین درباره سرنوشت لیتوگرافی‌هایی که در حوزه نشر و کتاب فعالیت داشتند، توضیح داد: خیلی از کتاب‌ها اکنون در تیراژ پایین چاپ می‌شوند و چاپخانه‌های دیجیتال این کار را انجام می‌دهند و از آنجایی که این نوع چاپ در شمارگان مورد نظر، مقرون به صرفه است، نمی‌توانیم به ناشر بگوییم پول بیشتری پرداخت کن تا یک صنف سرپا باقی بماند.
 
شاهوندی با تاکید بر اینکه صنف لیتوگراف باید خود را با تغییرات و تحولات بازار تطبیق بدهد، گفت: در این زمینه دو راه‌حل برای فعالان لیتوگرافی وجود دارد که هر دوی آن‌ها به مجتمع‌های چاپی ختم می‌شوند. البته مجتمع‌های چاپی کنونی ما هنوز خیلی با حوزه دیجیتال عجین نشده‌اند و اغلب آن‌ها با حوزه دیجیتال فاصله‌گذاری کرده‌اند؛ زیرا در شیوه دیجیتال لزوم ارتباط با تعداد بالای مشتری بیشتراست و کارها بیشتر خُرد است.
 
به گفته وی، مجتمع‌های چاپی که به صورت افست مشغول فعالیت هستند، یا چاپ رول و بسته‌بندی، با مشتری‌های زیادی روبه‌رو هستند و بخش زیادی از چاپخانه‌ها ترجیح می‌دهند به‌جای خرده‌کاری، کار عمده انجام دهند. اما در مجتمع‌های چاپی دیجیتال یا مجتمع‌های بسته‌بندی، لیتوگرافی می‌تواند فقط به آن‌ها ورود پیدا کرده و با آن‌ها همراه شود.
 
شاهوندی با بیان اینکه از سوی دیگر لیتوگرافان می‌توانند با یکدیگر تجمیع شده و مجتمع‌های واحد راه‌اندازی کنند، ادامه داد: اگر چند لیتوگرافی در قالب یک گروه مشارکت کنند، می‌توانند در این زمینه موفق شوند اما اگر به صورت موردی جلو بروند، نمی‌توانند کار خود را پیش ببرند. از سوی دیگر چاپخانه‌ها نیز دیگر توان سرمایه‌گذاری کلان را ندارند.
 
وی در این زمینه توضیح داد: چاپخانه‌ای که اکنون یک دستگاه چهاررنگ دارد، توان اینکه چند دستگاه جدید بگذارد و تجهیزات چاپ رول و روتاتیو را به‌کار گیرد، ندارد. از سوی دیگر بازار کار در این حوزه کشش چنین اقدامی را ندارد؛ به همین دلیل معتقدم باید مجتمع‌های چاپی راه‌اندازی شود و سیستم دریافت سفارش دیجیتال را نیز داشته باشند.
 
شاهوندی با طرح این موضوع که عدم وجود دستگاه چاپ دیجیتال هم به حیات مجتمع‌های چاپی به‌مرور آسیب می‌زند، گفت: مشتری امروز می‌خواهد همه کارها و سفارش‌هایش را در قالب گوشی تلفن همراه و در یک مجتمع انجام بدهد و رفت‌ و آمدها را کاهش دهد تا هزینه‌هایش کاهش پیدا کند. در این میان ادامه کار در مسیر سنتی منسوخ شده و هر کسی که هنوز به شیوه گذشته کار می‌کند، فقط گذران وقت می‌کند.
 
وی تاکید کرد: برای ادامه حیات نباید فراموش کنند که کار لیتوگرافی به نقطه‌ای رسیده است که باید در شغل‌های دیگر تقسیم شود؛ در چاپ دیجیتال یا مجتمع‌های چاپی. زیرا سفارشات‌ کاری هم‌صنفی‌های ما بسیار کم شده و نه تنها برای لیتوگرافی که برای چاپخانه‌ها هم این اتفاق افتاده است؛ نه تنها در ایران که در کل دنیا.
 
این فعال حوزه لیتوگرافی با بیان اینکه در کل دنیا سیستم سفارش شیت تقریبا ۳۰ درصد کاهش داشته است، گفت: این روند نزولی ادامه خواهد داشت و در کنار آن چاپ لیبل و بسته‌بندی هم اگر بخواهند بدون ضابطه و بررسی کشش بازار دستگاه اضافه کنند همان بلایی که چند سال قبل سر چاپ شیت آمد بر سر آن‌ها خواهد آمد.
 
شاهوندی با طرح این موضوع که مشارکت و کار گروهی می‌تواند در این زمینه موثر باشد، یادآور شد:‌ مجموعه‌ها در قالب هشت تا ده شرکت می‌توانند با هم مشارکت کنند و یک مجتمع چاپی را‌ه‌اندازی کنند و اگرچه گفته می‌شود که کار جمعی سخت است اما بنظر من فشار روی آن‌ها نبوده است؛ وقتی الان شرایط به‌گونه‌ای شده است که یا باید مجموعه خود را تعطیل کنند یا مشارکت کنند قطعا این روحیه هم ایجاد می‌شود.
 
وی با اشاره به اینکه حق انتخابی برای عدم تمایل به انجام کارهای مشارکتی و جمعی وجود ندارد، اظهار کرد: ما یا باید کار کنیم یا اینکه کار و شغل خود را فراموش کنیم؛ زیرا مقدار کار ورودی به حوزه چاپ در همه زمینه‌ها کم شده است به غیر از برخی از رسته‌های بسته‌بندی که آن‌هم سرنوشت مشخصی ندارد.
 
شاهوندی درباره راهکار مجموعه خود برای برون‌رفت از بحران تعطیلی نیز توضیح داد: ما پیشتر در حوزه لیتوگراف و صحافی کار می‌کردیم اما با توجه به تغییرات بازار علاوه بر آن‌ها به حوزه بسته‌بندی هم وارد شدیم و در کنار آن‌ها تمرکز خود را بر حوزه طراحی گذاشتیم و بخش طراحی را قوی‌تر کردیم.