به همین منظور گفت‌وگویی داشتیم با لاله جعفری، یکی از نویسندگان این مجموعه که در ادامه می‌خوانید:
سطح‌بندی بر چه اساسی صورت گرفت و چرا مجموعه به پنج سطح تقسیم شد؟
سطح‌بندی این مجموعه بر اساس ماه‌هایی است که بچه‌ها در آن ماه‌ها یکسری حروف را یاد می‌گیرند. یعنی به عنوان مثال در سطح یک که بر اساس دو ماه مهر و آبان است، بچه‌ها چه حروفی را یاد گرفتند و ما هم بر اساس همان حروف کلمه ساختیم و داستان نوشتیم. در هر سطح و در ابتدا هر کتابی که متناسب با همان سطح است، حروف هم نوشته شده است؛ داستان نوشته شده هم با استفاده از همان حروف است.
در سطح دو نیز به همین روال است؛ یعنی اول هر کتاب حروفی که کودک یاد گرفته است نوشته شده و با استفاده از همان حروف کلمه‌سازی و جمله‌سازی صورت گرفته است. این روند تا سطح پنجم به همین صورت است. که در سطح پنجم، بچه‌ها همه حروف را یاد گرفتند و در داستان از همه حروف استفاده شده است. به صورت کلی، سطح‌بندی بر اساس حروف الفبایی است که بچه‌ها یاد گرفتند. PDF کتاب فارسی کلاس اول در اختیار همه گروه بود و طبق صحبت‌هایی که با هم داشتیم، تصمیم گرفتیم 32 حروف الفبا به پنج سطح تقسیم کنیم.
چرا این مجموعه در 40 جلد نگارش شده است؟ آیا این تعداد برای یک کودک اول دبستانی زیاد نیست؟
در ابتدا این مجموعه در 20 جلد نگارش شد؛ یعنی هر کدام از اعضای گروه یک کتاب و برای یک سطح یک یا دو و... نوشتند؛ اما به دلیل استقبال زیاد والدین و حتی خود دانش‌آموزان، تصمیم گرفتیم مجموعه را گسترش دهیم و 20 جلد دیگر هم بنویسیم. این مجموعه به روند یادگیری و روان‌خوانی کودکان سرعت بخشیده بود و در عین حال بچه‌ها در قالب داستان و سرگرمی آموزش می‌دیدند. علاوه بر این در انتها هر کتاب یکسری تمرین طرح شده است که همین موضوع به قدرت تحلیل، واژه‌شناسی و درک مطلب کودک کمک می‌کند. در واقع مجموعه «کلاس اولی، کتاب اولی» هم آموزش دارد و هم داستان.
این مجموعه خیلی از هزینه‌های والدین برای معلم خصوصی یا کتاب‌ها و سی‌دی‌های آموزشی را از بین می‌برد؛ چراکه با خرید یک مجموعه‌ای که تمام نیازهای کودک را درنظر گرفته، دیگر نیازی به کلاس‌ها و برنامه‌های آموزشی دیگر نیست؛ علاوه بر آن، این مجموعه برای دانش‌آموز کلاس اولی برنامه‌ریزی دارد و بر اساس یک نظم و ترتیب مشخص پیش می‌رود و لازم نیست که کودک 40 کتاب را در طی یک هفته بخواند بلکه مرحله به مرحله جلو می‌رود. درست است که 40 کتاب است ولی برای 9ماه تعبیه شده است.
دانش‌آموزی که این مجموعه را می‌خواند با کودکی که این مجموعه را نخوانده، چه فرقی دارد و چه چیزی را از دست داده است؟
طبق تجربه میدانی که داشتم، یک کتاب از سطح یک این مجموعه را در اختیار کودکی قرار دادم که نمی‌توانست خیلی خوب بخواند؛ این کودک صفحه اول کتاب را با کمی سختی خواند ولی از صفحه یک به بعد توانست خیلی راحت‌تر بخواند. همین موضوع باعث شد که همین کودک احساس خوشحالی کند از اینکه خودش به تنهایی توانسته یک کتاب را بخواند؛ بنابراین ترغیب شد که کتاب‌های بعدی هم بخواند. این مجموعه بار روانی به کودک می‌دهد که واقعا ارزشمند است.
دانش‌آموزی که این مجموعه را می‌خواند اعتماد به نفس بیشتری برای خواندن پیدا می‌کند. علاوه بر این بیشتر به روخوانی و همچنین کتابخوانی ترغیب می‌شود. حال اگر این مجموعه برای کودکی حذف شود، تمام این قابلیت‌ها از او گرفته می‌شود؛ به غیر از این، خانواده‌ها برای جبران این کمبودها باید هزینه زیادی صرف کند.
درست است که نام مجموعه «کلاس اولی، کتاب اولی» است؛ اما تنها برای کلاس اولی‌ها مناسب است؟
در هنگام نگارش این مجموعه، اولین شرط این بود که ادبیات، قربانی آموزش نشود؛ یعنی در درجه اول کودک، یک داستان می‌خواند؛ و داستان تنها به کلاس اولی‌ها محدود نمی‌شود. کتاب‌های سطح یک و دو مناسب کودکان پیش‌دبستانی و شاید کمتر هم باشد؛ چون بنا به کمبود واژه‌ها، داستان‌ها ساده‌تر هستند. داستان‌های سطح پنجم کاملا برای دانش‌آموزان دوم یا سوم دبستانی هم مناسب است. به عقیده من هیچ محدودیت سنی ندارد. برای کلاس اولی‌ها یک جنبه آموزشی به لحاظ سوادآموزی هم دارد اما برای غیر از کلاس اولی‌ها، به عنوان یک داستان سرگرم‌کننده است؛ چون این کتاب‌ها تنها به داستان و آموزش محدود نمی‌شوند بلکه تمام آنها یک بار محتوایی هم دارند.
آیا امکان خرید تنها چند جلد از این مجموعه فراهم است یا والدین حتما باید کل مجموعه را تهیه کنند؟
بله. خانواده‌ها می‌توانند حتی یک جلد از این مجموعه را تهیه کنند. این انتخاب برعهده پدر و مادر آگاه است؛ اما بهتر است که کل مجموعه خریداری شود چون کودک در روند و مسیر آموزشی خود قرار می‌گیرد.
با توجه به مطالعاتی که روی کتاب فارسی کلاس اولی‌ها انجام دادید، به عقیده شما محتوای کتاب‌های فارسی دهه 60 و 70 بهتر بود یا محتوای کتاب‌های فارسی نسل جدید؟
به عقیده من یکی از اتفاق‌های ناگواری که در کتاب‌های نسل جدید صورت گرفته، نداشتن قدرت تخیل و خلاقیت است! این ضعف کتاب‌های فارسی نسل جدید است. در این کتاب‌ها به حدی به مسئله آموزش پرداخته شده که مولفان فراموش کردند که کودک حوصله مستقیم‌گویی و پند و اندرز را ندارد! ناشران کتاب‌های درسی باید برای پند و ادرز به کودکان از داستان‌های شیرین و خیالی و تصویرسازی‌های زیبا استفاده کنند. متاسفانه این اولویت فراموش شده است. ما در مجموعه «کلاس اولی، کتاب اولی» سعی کردیم از تخیل، رویاپردازی و خلاقیت استفاده کنیم و به نحوی این کمبود را جبران کنیم. امیدوارم که پدر و مادرها قدر این مجموعه را بدانند و همچنین بدانند که کوله باری از تجربه پشت هر کتابی بوده است.
نظر شما