به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، محمدمهدی اسماعیلی، امروز، هشتم خرداد در نشست شورای پاسداشت زبان فارسی که در سالن غدیر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برگزار شد، عنوان کرد: ما در وزارتخانه فرهنگ و ارشاد اسلامی صیانت از زبان فارسی را از ماموریت‌های اصلی خود می‌دانیم.
وی با اشاره به فرمایش‌های مقام معظم رهبری درباره ضرورت صیانت از زبان فارسی در دیدار با شاعران گفت: مقام معظم رهبری در بخشی از بیانات خود فرمودند «یک مسئله، مسئله‌ی پاسداشت زبان فارسی است. به نظر من زبان فارسی کاملاً دارد مظلوم واقع میشود. حالا این اواخر یک کارهایی دارد میشود، بعضی‌ها در انجمنهایی یک کارهایی دارند انجام می‌دهند، امّا ما بیش از این احتیاج داریم به تقویت زبان فارسی. زبان فارسی زبان کشش‌داری است، جزو زبان‌هایی است که می‌تواند توسعه پیدا کند، چون زبان ترکیبی است و ترکیب‌های زیبا [دارد که] انسان برای بیانِ هیچ معنایی گیر نمی‌کند. معنای دقیق علمی، معنای دقیق روحی و هر مفهوم دقیق و ظریفی را با زبان فارسی میشود بیان کرد؛ با بعضی زبانها واقعاً نمی‌شود بیان کرد، امّا با این زبان [میشود]. بعضی از تعبیرات اصلاً قابل انتقال نیست. من یک وقتی گفتم:
شادم که از رقیبان، دامن‌کشان گذشتی
گو مشتِ خاکِ ما هم بر باد رفته باشد
خب این «دامن‌کشان گذشتی» را به عربی چه جوری معنا می‌کنیم؟ این «دامن‌کشان گذشتی» را می‌خواهیم ترجمه کنیم؛ بنده به عربی واردم؛ چه جوری میشود ترجمه کرد این را؟ نمی‌شود ترجمه کرد، اصلاً قابل ترجمه نیست، امّا این [شاعر] یک مفهومِ لطیفِ ظریفِ مهمّی را با همین کلمه «دامن‌کشان» در این شعر آورده؛ یعنی یک چنین چیزهایی در زبان فارسی هست. ما از زبان فارسی داریم غفلت می‌کنیم. حالاها متأسّفانه هجوم زبان‌های بیگانه هم زیاد شده؛ هجوم زبان‌های اروپایی، غربی و بالخصوص انگلیسی زیاد شده، همین‌طور بی‌دریغ مصرف می‌کنند. به نظر من عکسش باید انجام بگیرد؛ بایستی معادلهای فارسی [ترویج بشود]. ما «هلیکوپتر» را تبدیل کردیم به «بالگرد»؛ هم قشنگ‌تر از «هلیکوپتر» است، هم آسان‌تر از «هلیکوپتر» است، هم ایرانی است، هم [معنا را] نشان می‌دهد. البتّه افغانها این را «چرخ‌بال» معنا کرده بودند که درست نبود؛ «بالگرد» بهتر از «چرخ‌بال» است. ما از این کارها خیلی زیاد می‌کنیم. چند نفر برای دیدار امشب نوشته‌هایی برای من فرستاده بودند، من در نوشته‌ی آقای فیض (۱۳) یک کلمه‌ای دیدم که خیلی خوشم آمد: «رایانه‌سپهر». نمی‌دانم چه کسی این را تولید کرده؛ خب قشنگ است! به جای «فضای مجازی» [گفته] «رایانه‌سپهر». از این قبیل خیلی زیاد است. عجیب هم به نظر نیاید؛ یک مقداری که انسان عادت بکند، می‌بیند خیلی هم قشنگ است. به نظر من این کار هم بایستی انجام بگیرد و امیدواریم که دوستان بتوانند اینها را دنبال کنند؛ یعنی واقعاً نگذارند حجم لغات فرنگی در داخل زبان فارسی، دیگر بیش از این بشود؛ یک مقداری از این کم کنند و به زبان فارسی یک خلوصی بدهند تا یک زبانِ نابِ فارسی باشد ان‌شاءالله.»
اسماعیلی با بیان اینکه مقام معظم رهبری تاکید ویژه‌ای بر مظلومیت زبان فارسی کرده‌اند، افزود: زبان فارسی یک گنجینه است که از آن غفلت داریم. به عنوان نمونه جای تاسف است که نمی توانیم مانع درج اسامی مسافران هواپیماها به زبان غیر فارسی در بلیت هواپیما شویم. با وزیر راه و شهرسازی چند بار شخصاً صحبت و مکاتبه و همچنین با وزیر صنعت معدن و تجارت حضوری صحبت کردم. هیچ مقام اداری در جمهوری اسلامی حق ندارد در مکاتبات خود از زبان بیگانه استفاده کند. این قانون است و باید انجام شود. اگر به عنوان رئیس شورای پاسداشت نتوانم این را جلو ببرم مقصر هستم، در دوران مسئولیتم باید این را به سامان برسانیم.
وی تاکید کرد: مسئله صیانت زا زبان فارسی باید برای تمام مسئولان ضروری، ناگزیر و حتمی باشد و با جدیت این فرایند دنبال شود. رئیس جمهور شهید چند بار به من گفتند که به جای تریبون از سخنگاه استفاده می‌کنم و من از همین سخنگاه خواستارم این مساله را به عنوان یک مسئله حتمی قرار دهید؛ اهمیت این مساله از صدور مجوزها بیشتر نباشد کمتر نیست.
اسماعیلی گفت: رعایت زبان فارسی در مجتمع‌ها و شهرداری‌ها را دنبال می‌کنیم؛ سیستم فرآیند هشدار ما باید در لحظه باشد تا به گوشی همراه مسئول به هنگام تخلف پیامک شود؛ کار فرهنگی سخت و زمان‌بر است.
صیانت از زبان فارسی مانند هل‌دادن کامیون پربار و متوقف در سربالایی است
غلامعلی حدادعادل، رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی نیز در این نشست با تاکید بر همکاری خوب وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با فرهنگستان زبان و ادب فارسی در امر صیانت از زبان فارسی تاکید کرد: باید به روند فعالیت در این دولت توجه کرد زیرا در دولت قبل فاصله دو جلسه پاسداشت زبان فارسی به بیش از دو سال می‌رسید اما در این دوره با نظم تقویمی پیش می‌رود.
حدادعادل در عین حال گفت: صیانت از زبان فارسی امر دشواری است و به هل دادن کامیون پربار و متوقف در سربالایی شباهت دارد.
وی با اشاره به اقدامات تشویقی که در صدا و سیما برای استفاده از نام فارسی انجام شده است، توضیح داد: صدا و سیما برای برنامه‌هایی که از نام فارسی استفاده می‌کند، تشویق در نظر گرفته است. این اقدام یعنی صدا و سیما دو نرخ دارد، نرخ ارزان برای استفاده از زبان فارسی و نرخ بیشتر برای بخش‌هایی که از زبان های بیگانه استفاده می‌کنند. این روند نشان می‌دهد اقدامات شورای پاسداشت زبان فارسی موجب تغییر نام و همچنین پاسداشت زبان فارسی نشد اما موجب درآمدزایی برای صدا و سیما شد. سرنوشت زبان فارسی بین پول و فرهنگ تعیین شده است.
رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی درباره اصلاح و جمع‌آوری سازه‌هایی که با زبان بیگانه سر در شهرها ساخته شده است، گفت: برای ورودی شهرها کافی است وزیر کشور دستور دهد که سازه هایی که در ورودی شهرها قرار دارد و با زبان بیگانه است جمع‌آوری شود. طبق قانون باید یک سوم از این نام‌گذاری‌ها غیرفارسی باشد. درباره تنقلاب، مواد خوراکی و مواد بهداشتی که واژه های غیرفارسی دارند، نیز راهکار این است که دولت از این مواد نخرد، اگر دولت اعلام کند که دستگاه‌ها حق خرید از اینها را ندارند، مسائه حل خواهد شد. باید تولیدکننده‌ها را خبر و موجودی‌ها را بررسی کنند و مهلت بدهند و اگر انجام نشد، دولت از آنها خرید نکند.
پاسداشت زبان فارسی از معیارهای ارزیابی دستگاه‌ها میشود
یاسر احمدوند، دبیر شورای هماهنگی پاسداشت زبان فارسی نیز در این نشست با اذعان بر اینکه هنوز مصوبات جلسه پیشین شورا از جمله در خصوص اصلاح تابلوهای ورودی شهرها و روستاهایی که نام بیگانه بر آنها درج شده، کاملاً اجرایی نشده است، گفت: البته فضای خوبی برای پیگیری و اجرای مصوبات شکل گرفته که امیدواریم به زودی شاهد نتایج آن باشیم. هنوز هم نام بسیاری از شهرها و روستاها در ورودی آن با حروف لاتین به شکل نماد و تندیس نوشته شده است. مصوبه این بود که استانداران اقدام کنند، وزیر فرهنگ نامه زد و اداره کل استان‌ها ملزم به همکاری شدند، این مسئله مرتب پیگیری میشود، وضع خوب نیست. نوشتن نام شهر با حروف لاتین تبدیل به رویه شده است، دلیل پذیرفته نیست. اگر اسم شهر به زبان‌های دیگر مانند چینی نوشته شود آیا غریب نیست؟ در این موضوع جدی هستیم، باید این مسئله در همه شهرها تغییر کند. حتی اگر هزینه‌بر باشد باید سازه تخریب شود، باید شهرداران را دعوت و پیگیری کنند.
احمدوند همچنین اظهار امیدواری کرد که با همکاری جدی‌تر نیروی انتظامی و سایر دستگاه‌های مرتبط شاهد اصلاح نام تمام مجتمع‌های تجاری دارای اسامی بیگانه به فارسی شویم.
وی با اشاره به اختلاف نظری که میان وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و اداره ثبت شرکت‌ها شکل گرفته است، گفت: مسئولان در اداره ثبت معتقدند نباید اسامی لزوماً فارسی باشند، اما براساس قانون تصویب شده در سال ۷۵ این الزام وجود دارد، موارد خلاف قانون پیگیری میشود و اگر ضرورت داشته باشد در شورای حل اختلاف مورد بررسی قرار می‌گیرد. حفظ هویت ملی ارجح به هر چیز است.
احمدوند با اعلام اینکه در روزهای آینده بخش رصد کارگروه شورای دائمی پاسداشت زبان فارسی فعال میشود، گفت: فعالیت‌های این بخش طراحی شده تا آنچه در قانون مصوب است، آن‌چیزی که در رسانه‌های عمومی منتشر میشود و نام مراکز و اماکن مورد بررسی قرار گیرد و نتایج به مراجع قضایی و پلیس ارجاع داده شود.
دبیر شورای هماهنگی پاسداشت زبان فارسی درباره نامه‌هایی که از طرف این کارگروه برای توجه به اهمیت زبان فارسی به سازمان‌ها و نهادهای مختلف ارسال شده، است، توضیح داد: نامهای به وزیر صمت درباره جلوگیری از نام‌گذاری کالاها به نامهای بیگانه فرستاده شد. همچنین مقرر شده سامانه‌هایی که خریدها از آنجا انجام میشود، به پاسداشت زبان فارسی توجه داشته باشند. همچنین در درگاه ملی مجوزها توجه به زبان فارسی انجام شود.
وی همچنین عنوان کرد: با همکاری سازمان اداری و استخدامی مقرر شده از این پس یکی از معیارهای ارزیابی دستگاه‌ها صیانت از زبان فارسی باشد و نیز نرم‌افزاری طراحی شده که به دستگاه‌ها درباره موارد مغایرت با قانون صیانت از زبان فارسی هشدار می‌دهد و نظارتی مستمر بر دستگاه‌ها اعمال خواهد شد.
احمدوند با اعلام اینکه در حوزه تغییر اسامی هنوز به نتایج قابل قبولی نرسیدند، ادامه داد: لازم است اداره کل فرهنگ و ارشاد هر استان پیگیری داشته باشند، باید نام‌هایی که کل آن خارجی است، تغییر کند.
دبیر شورای هماهنگی پاسداشت زبان فارسی با اشاره به اختلاف نظری که میان وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و اداره ثبت شکل گرفته است، توضیح داد: مسئولان در اداره ثبت معتقدند نباید اسامی لزوماً فارسی باشد، اما براساس قانون تصویب شده در سال ۷۵ این الزام وجود دارد، موارد خلاف قانون پیگیری میشود و اگر ضرورت داشته باشد در شورای حل اختلاف مورد بررسی قرار می‌گیرد. آیا دفاع از هویت ایرانی نیاز به قانون دارد؟ حفظ هویت ملی ارجح به هر چیز است.
احمدوند با اشاره به اینکه در دو موضوع از صدا و سیما توقع وجود دارد، گفت: زحمات این سازمان دیده میشود، اما تعدادی از برنامه‌ها در صدا و سیما با نام غیرفارسی است، مصوبه کارگروه به صدا و سیما اعلام شد، مسائل در دو جلسه در کارگروه بحث و نتیجه ابلاغ شد، تغییری مشاهده نشده است. ما هنوز هم نامه‌نگاری مستقیم می‌کنیم. نام‌گذاری این برنامه‌ها در اختیار صدا و سیما است، توقع می‌رود که نام خارجی نباشد، انتخاب نام فارسی برای برنامه‌های صدا و سیما ربطی به درآمد ندارد. این باعث گله است، نام، نشان دهنده هویت برنامه است.
دبیر شورای هماهنگی پاسداشت زبان فارسی درباره استفاده از نامهای غیرفارسی در آگهی‌هایی که از صدا و سیما پخش میشود، گفت: مسئولان در سازمان ثبت و صدا و سیما باید همکاری کند، وقتی می‌دانیم که کلمه بیگانه است، و استفاده از کلمات بیگانه در نام‌گذاری غیرقانونی است، چرا هنوز این کار انجام میشود؟ آیا الزام به نام فارسی توقع زیادی است؟ هر جایی برای کالای ایرانی، نام غیرفارسی داده شده، تخلف کرده است. رواج کار اشتباه به معنی درستی آن نیست، صدا و سیما باید غیرتمندانه وارد این موضوع شود.
نظر شما