به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) در اراک؛ کتاب «اولین‌های اراک» تالیف یوسف نیک فام و عبدالرضا چراغی در ۲۲۶ صفحه و شمارگان ۳۰۰ نسخه به قطع رقعی رونمایی شد. این کتاب که توسط انتشارات اروانهٔ به زیور طبع آراسته شده؛ در رده بندی فهرست در ۵۴ موضوع با عنوان اولین های اراک تدوین و با قیمت ۱۵۰ هزار تومان روانه بازار کتاب شد.
در بخشی از نوشته پشت جلد آمده است: کتاب پیشاروی که نخستین مجلد از مجموعه اولین‌های اراک است؛ نگاهی پژوهشگرانه نسبت به رویدادهای نخستین در حوزه‌های اجتماعی؛ اقتصادی؛ سیاسی و فرهنگی شهر نه چندان کهن اراک را دنبال می‌کند.
اگرچه اراک از قدمت و پیشینهٔ تاریخی چندانی برخوردار نیست؛ با این حال یافتن اولین‌های اراک چندان کار سهل و ساده‌ای نیست و گردآوری چنین مجموعه‌ای مشکلات و مرارت‌های خاصی در جستجوهای پژوهشگران داشته است.
به گزارش ایبنا؛ برخی از اولین‌ها به شرح زیر در کتاب آمده است:
اولین حاکم اراک:
اولین حاکم اراک یوسف خان گرجی است.
اولین پادشاهی که به اراک سفر کرد:
فتحعلی شاه قاجار اولین شاهی است که به شهر جدیدالتاسیس سلطان آباد سفر می‌کند او در سال ۱۲۴۴ مهگانی (۱۲۰۷ یا ۱۲۰۸ خورشیدی) پس از رسیدن به قم و زیارت حضرت معصومه (س) وارد شهر جدید سلطان آباد می‌شود.
... رضا قلی هدایت نیز درباره سفر فتحعلی شاه چنین می‌نویسد: «پس از چندی توقف در قم؛ شاه کامکار به طرف سلطان آباد (اراک فعلی) که از شهرهای معظم و بنای سپهدار مکرم محمد یوسف خان سپهدار بود؛ حرکت نمود و چند روزی هم برای دیدن شهر جدید متوقف به آن دیار شد…»
اولین مدرسه نوین:
بانی اولین مدرسه نوین اراک مرحوم «حاج ذوالفقار خان صمصام الملک» فرزند بزرگ مرحوم علینقی خان صمصام الملک ملقب به «امیر تومان» است.
اولین کتابخانه:
در سالنامه معارف آمده است: چون عراق از این حیث تاکنون بهر و نصیبی نداشت؛ اداره معارف از مهر ۳۱۳ که شروع به تاسیس موسسات معارفی و تعمیم امور تعلیم و تربیت نمود؛ رفع این نقیصه را نیز منظور داشت. کتابخانه معارف عراق را در اسفند ۱۳۱۲ با ۳۷ جلد کتب و مجلات در یکی از اتاق‌های اداره دایر و تا این هنگام که هفت ماه…» (سالنامه عراق ؛۱۱۶)
اولین کتاب درباره اراک:
تاریخ عراق (اراک فعلی)؛ اولین کتاب است که درباره اراک نگاشته شده است. کتاب در سال ۱۲۹۵ خورشیدی به همت رضا وکیلی تبریزی (میرزا حسن خان مستعان الدوله) نگاشته شد که متن کامل آن پس از ۵۰ سال بعد؛ در سال ۱۳۴۵ به کوشش زنده یاد دکتر منوچهر ستوده در شماره ۱۴ نشریه فرهنگ ایران زمین در ۹۹ صفحه و ۴ باب امکان انتشار می‌یابد.
اولین چاپخانه:
اولین چاپخانه اراک در دبیرستان صمصامی اراک فعال بوده است. در سالنامه معارف عراق درباره چاپخانه و چاپخانه‌هایی که پس از آن در عراق فعال بوده‌اند آمده است: «در سال ۱۲۸۹ خورشیدی یک چاپخانه سنگی از مازاد درآمد دبیرستان صمصامیه خریداری؛ و تا ۱۲۹۲ هم دایر بود و در سال ۱۲۹۳ طعمه حریق واقع گردید.
و در سال ۱۳۰۷ آقای عبدالله سلیمان زاده یک چاپخانه سربی به نام «حقیقت» در شهر عراق دایر کرد؛ پس از چندی آن را به چاپخانه عراق موسوم گردانید.
اولین نشریه:
به استناد کتب منتشره در زمینه تاریخ مطبوعات ایران؛ نخستین روزنامه منتشره در اراک؛ «اتفاق» بود که به مدیریت «میرزا حبیب الله خان طاهری عکاس باشی» منتشر می‌گشت.
اولین انجمن ادبی:
نخستین انجمن ادبی اراک در تیرماه ۱۳۱۸ خورشیدی پایه گذاری شده است. این انجمن با اقدامات اداره فرهنگ اراک برپا می‌شود. این اداره با دعوت جمعی از ادیبان اراک مانند اسماعیل فردوس فراهانی؛ جمال الدین عراقی زاده؛ ابوتراب جلی؛ باقر موسوی و حسین شکیبا انجمن را تشکیل می‌دهند.
اولین داستان نویس:
سید جمال الدین عراقی زاده؛ فرزند حاج آقا اسماعیل عراقی؛ در سال ۱۲۹۷ خورشیدی متولد شد و در مهرماه ۱۳۲۰ درگذشت. پدرش از دوره پنجم تا یازدهم؛ نماینده مردم اراک در مجلس شورای ملی بود.
اولین انجمن قلم:
انجمن قلم شعبه اراک؛ یکی از نخستین انجمن‌های ادبی بین المللی است که پس از انجمن قلم مرکزی (تهران) در این شهر افتتاح شد.
به گزارش ایبنا؛ اولین حوزه علمیه؛ اولین نانوایی؛ اولین هسته پیشاهنگی؛ اولین مریضخانه؛ اولین شورای کارکنان معارف؛ اولین آموزگار رسمی زن؛ اولین و تنها نماینده زن در مجلس؛ اولین جشنواره تئاتر؛ اولین جشنواره نماز و نیایش به روایت دوربین؛ اولین سوگواره تعزیه استانی و… از دیگر موضوع اولین‌هایی است که در کتاب «اولین‌های اراک» آمده است.
نظرات