سرویس استان‌های خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، الهام بهروزی: کتابخانه مرکزی یکی از جدی‌ترین و دیرینه‌ترین مطالبات فرهنگی مردم بوشهر است که از مطرح شدن این مطالبه بیش از ۲۱ سال می‌گذرد و از مصوب شدن ساخت آن نیز حدود ۱۴ سال! اما شوربختانه در دولت یازدهم و دوازدهم این مصوبه هرگز مورد توجه مدیران استانی و کشوری قرار نگرفت و به‌دلیل گذر زمان، مصوبه ساخت این کتابخانه در شهرک نیایش از سوی اداره‌کل راه و شهرسازی استان طبق قانون لغو شد.
در دولت سیزدهم، این مطالبه از سوی اداره‌کل کتابخانه‌های عمومی استان به‌عنوان یک ضرورت با هدف توسعه سرانه فضای کتابخانه‌ای و ایجاد بستر مناسب و استاندارد برای پژوهش و فعالیت‌های کتابخوانی مطرح شد که با استقبال احمد محمدی‌زاده، استاندار بوشهر مواجه شد اما با توجه به اینکه منطقه یک شهر بوشهر عاری از یک کتابخانه استاندارد و توسعه‌یافته بود و جامعه فرهنگی بوشهر خواهان احداث این مرکز بزرگ فرهنگی در مرکز شهر بودند، استاندار بوشهر این مطالبه را جدی گرفت و این بار زمینی را در منطقه یک با شرایط مناسب برای ساخت کتابخانه مرکزی در نشست کمیته برنامه‌ریزی استان مورخ ۴ آذر ۱۴۰۳ مصوب کرد.
نتیجه فاز صفر یا مطالعه پروژه کتابخانه مرکزی بوشهر کی اعلام می‌شود؟
در مدت کوتاهی پس از این مصوبه، فاز صفر ساخت این مرکز فرهنگی با اعتباری بالغ بر یک میلیارد تومان آغاز و مقرر شد که تا شهریور ۱۴۰۳ مطالعه آن به پایان برسد؛ اما در حالی که انتظار می‌رفت اداره‌کل راه و شهرسازی استان بوشهر در روزهای آتی، نتیجه این مطالعات را اعلام و آن را با اداره‌کل کتابخانه‌های عمومی برای رسیدن به نقشه و طرح نهایی به شور بگذارد، در تازه‌ترین نشست کمیته برنامه‌ریزی استان، در اقدامی نادر و شگفت‌انگیز، پیشنهاد تازه‌ای برای زمین مذکور مطرح شد.
پیشنهاد هم این بود که حدود ۱۳۰۰ متر مربع از زمین مذکور به مرکز اسناد و کتابخانه ملی استان اختصاص بیابد! مگر ممکن است! این زمین با مساحت ۵ هزار مترمربع در حال اتمام فاز صفر برای کتابخانه مرکزی بوشهر بود و حدود یک میلیارد تومان هم برای انجام این مرحله هزینه شده است! متاسفانه این پیشنهاد وقتی در نشست کمیته برنامه‌ریزی استان مطرح شد که پنجشنبه، ۲۵ مرداد در استانداری برگزار شد، با حمایت معاونان استاندار بوشهر همراه و در نهایت از سوی این کمیته مصوب شد!
اکنون تصویب این مصوبه از سوی این کمیته سوالات و شبهاتی را به وجود آورده؛ یکی اینکه یا اصلاً در بازه زمانی معین شده، مطالعه این زمین از سوی اداره و شهرسازی استان برای طراحی و نقشه‌کشی کتابخانه مرکزی صورت نگرفته! دیگر اینکه برای اداره‌کل راه و شهرسازی و حوزه عمرانی استانداری و برنامه و بودجه استان اهمیتی نداشته که یک میلیارد تومانی که برای فاز صفر این مرکز فرهنگی هزینه شده، سوخت شود و سوم اینکه، برای اداره‌کل راه و شهرسازی استان بوشهر و کمیته برنامه‌ریزی استان بوشهر، دغدغه و نظر آیت‌الله صفایی‌بوشهری، نماینده ولی فقیه در استان و امام جمعه بوشهر بر اختصاص این زمین فقط برای ساخت کتابخانه مرکزی اهمیتی نداشته است که این پیشنهاد را مطرح و در نهایت با جذب نظر دیگر اعضا مصوب می‌کند.
مخالفت هوشمندانه نماینده ولی فقیه با ساخت ۲ کتابخانه در یک زمین
این در حالی است که این پیشنهاد دو ماه پیش در نشست شورای فرهنگ عمومی استان بوشهر از سوی نرگس صداقت، مدیرکل مرکز اسناد و کتابخانه ملی استان مطرح می‌شود ولی آیت‌الله صفایی‌بوشهری، با این پیشنهاد موافقت نمی‌کند و در این باره می‌گوید: «ساخت دو کتابخانه در کنار یکدیگر، ممکن نیست. می‌طلبد این دو کتابخانه در دو نقطه متفاوت ساخته شوند و باید زمین مناسبی برای ساخت مرکز اسناد و کتابخانه ملی استان در نقطه دیگری از شهر در نظر گرفته شود.»
با وجود مخالفت هوشمندانه نماینده ولی فقیه با این پیشنهاد، اما این موضوع به قوت خود باقی می‌ماند و این بار در نشست کمیته برنامه‌ریزی استان مطرح و به‌طرز شگفتی و ظاهراً با کمترین اطلاع از ویژگی ساختاری کتابخانه مرکزی که خود یک مجموعه بزرگ فرهنگی پژوهشی است، از سوی آقای رستمیان، معاون عمرانی استان و دیگر اعضا با استقبال مواجه شده، تنها چهار نفر به مخالفت با آن می‌پردازند و با وجود مخالفت این اقلیت، این پیشنهاد به تصویب می‌رسد و به همین راحتی مصوبه مورخ ۴ آذر ۱۴۰۲ کمیته مذکور نقض می‌شود! این مصوبه نشان داد که کار با شتاب‌زدگی و بدون بررسی کامل ابعاد موضوع صورت گرفته است و به نظر می‌رسد یک میلیارد تومان فاز صفر کتابخانه مرکزی با این مصوبه بر باد خواهد رفت!
«کتابخانه مرکزی از سوی اداره‌کل راه و شهرسازی استان در حال مطالعه است!»
این در حالی است که هفته گذشته در جواب پیگیری‌های خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) در بوشهر در خصوص اینکه چرا کلنگ‌زنی کتابخانه مرکزی در برنامه هفته دولت امسال گنجانده نشده است، رئیس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان بوشهر گفت: «کتابخانه مرکزی بوشهر از سوی اداره‌کل راه و شهرسازی بوشهر در حال مطالعه است که به محض پایان مطالعات، اعتبار مورد نظر برای شروع پروژه منظور خواهد شد.»
علی پورداوود همچنین در ادامه در پاسخ به نگرانی جامعه فرهنگی بوشهر در خصوص اینکه اداره‌کل راه و شهرسازی با تعلل در اتمام مرحله مطالعاتی کتابخانه مرکزی، میتواند دوباره این پروژه را به همان سرنوشتی سوق دهد که در دولت‌های پیشین دچار شد!، توضیح داد: «زمین به اداره‌کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان بوشهر واگذار شده است اما تا پیمانکار پروژه مشخص نشود، نمی‌شود آن را کلنگ‌زنی کرد.»
در اینجا باید اشاره شود که پورداودد در کنار احمد محمدی‌زاده، استاندار بوشهر؛ آیت‌الله صفایی‌بوشهری، نماینده ولی‌فقیه در استان و امام جمعه بوشهر، اکبر پورات معاون سیاسی امنیتی استانداری بوشهر از مسولان حامی ساخت کتابخانه مرکزی در جای مناسب با فضای استاندارد هستند؛ ولی اداره‌کل راه و شهرسازی از همان زمان مصوب شدن زمین کنونی برای کتابخانه مرکزی اما و اگرهایی را مطرح می‌کرد که این امر موجب شد که آیت‌الله صفایی‌بوشهری در همان برهه خواهان حرکت و برخورد انقلابی با این‌گونه کارشکنی‌ها شد و بر لزوم پایان فاز صفر و آغاز هر چه زودتر عملیات این پروژه کلان کتابخانه‌ای در بوشهر شد.
متاسفانه هنوز حرکت انقلابی فاز صفر کتابخانه مرکزی معنا نیافته، در مصوبه‌ای شتاب‌زده، بخشی از زمین این کتابخانه که شامل ۱۳۰۰ متر مربع می‌شود، برای ساخت مرکز اسناد و کتابخانه ملی استان از سوی کمیته برنامه‌ریزی استان مصوب شد. این در حالی است که صداقت، مدیرکل مرکز اسناد و کتابخانه ملی با تصویب زمین برای این مرکز در شهرک نیایش کاملاً موافق بود و هیچ مخالفتی با آن نداشت اما چطور شد که این مدیر در سال جاری با ساخت این مرکز در شهرک نیایش مخالف شد، آیا دشواری مجوز گرفتن از هیئت دولت برای ساخت آن و تامین اعتبار این مرکز موجب شد که وی نیز موافق ساخت آن در زمینی شود که برای کتابخانه مرکزی بوشهر در نظر گرفته شده! آیا ساخت دو کتابخانه مهم در جوار یکدیگر، تصمیمی اصولی و عقلانی است؟!
سیدمحمود دستغیبی: مصوبه اخیر به ما مرتبط نمی‌شود!
در این باره تلاش کردیم تا نظر سیدمحمود دستغیبی، مدیرکل راه و شهرسازی استان بوشهر را جویا شویم که وی بعد از دو بار تماس، در پیامکی اعلام کرد، در جلسه است و بعد که اشاره شد، سوال در خصوص مصوبه اخیر کمیته برنامه‌ریزی استان درباره زمین کتابخانه مرکزی بوشهر است، تماس گرفت و تاکید کرد که «این موضوع به او مرتبط نمی‌شود و باید از سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان بوشهر جویا شویم!» و بعد هم با عصبانیت تماس را قطع کرد! اما اینجا این سوال پیش می‌آید که اگر به این اداره کل مرتبط نمی‌شد، پس چرا این مجموعه در کمیته مذکور از حمایت‌کنندگان جدی این مصوبه بوده است؟! مگر خود این اداره‌کل متولی انجام فاز صفر یا همان مطالعات اولیه کتابخانه مرکزی نبوده است؟ مگر در شهریور سال جاری مقرر نشده بوده که نقش و طرح ابتدایی را در زمینی با مساحت ۵ هزار متر مربع ارائه کند و به شور بگذارد؟!
پس برقراری عدالت فرهنگی و تقسیم‌بندی مراکز فرهنگی به تناسب فضا و نیاز شهری در این مصوبه چرا لحاظ نشده است! موضوعی که از نگاه تیزبین نماینده ولی‌فقیه در استان و امام جمعه بوشهر دور نماند اما از نظر اعضای کمیته برنامه‌ریزی استان بوشهر دور ماند! به‌نظر می‌رسد این مهم در بررسی معاون عمرانی استان و اداره‌کل راه و شهرسازی استان بوشهر جا مانده است که کتابخانه مرکزی یک کتابخانه عمومی و معمولی نیست، بلکه بیش از اینکه یک کتابخانه باشد یک مکان پژوهشی و تحقیقاتی است که نیاز به فضای سبز، پارک، نمازخانه، آلاچیق و… دارد تا پژوهشگران و مراجعه‌کنندگان مدتی از حضورشان را برای رفع خستگی و تقویت تمرکز خود در فضای باز و مشجر بگذرانند.
تقریباً اغلب کتابخانه‌های مرکزی استان‌ها و کلانشهر در زمینی با مساحت بالای ۵ تا ۸ هزار مترمربع ساخته و به پاتوق فرهنگی و مهم منطقه خود و محلی پرتردد برای نسل جوان و نخبگان و پژوهشگران مبدل شده‌اند. کتابخانه‌های مرکزی زیرساختی بسیار بنیادی و مهم است که با توسعه آن می‌توان به تقویت فرهنگ ایرانی- اسلامی و پژوهش‌های کالبدی و استراتژیک کمک کرد؛ همان فرهنگی که به‌دلیل سوءمدیریت‌ها و سهل‌انگاری‌ها از سوی رسانه‌های بیگانه امروز از هر طرف به نشانه رفته است. حال در چنین شرایطی، توسعه چنین مراکزی در فضایی استاندارد و مدرن امری باید و ضروری است که مسئولان امر هرگز نباید از آن غفلت بورزند.
خوشبختانه در مصوبه مورخ ۴ آذر ۱۴۰۳ با حمایت جدی احمد محمدی‌زاده، استاندار بوشهر زمین مناسبی با مساحت ۵ هزار متر مربع برای ساخت این کتابخانه در یکی از بهترین نقاط بوشهر از محل طرح مولدسازی تامین و مصوب شد ولی این زمین که با تاکید خود استاندار سال گذشته مصوب و قرار شد که در هفته دولت امسال کلنگ‌زنی شود اما با مصوبه اخیر کمیته برنامه‌ریزی استان نقض و دوباره به سرنوشتی مبهم و تسلسل زمان دچار شد.
متاسفانه نقض این مصوبه نشان می‌دهد که همیشه حوزه فرهنگ و هنر به‌ویژه حوزه کتابخوانی قربانی تصمیمات مدیرانی می‌شود که در عمل اعتقادی به توسعه فرهنگ و هنر ندارند اما در حرف خود را حامی این حوزه می‌دانند. مصوب شدن زمین کتابخانه مرکزی در بوشهر یکی از نقاط قوت نماینده دولت سیزدهم در استان بود اما با مصوبه اخیر کمیته برنامه‌ریزی استان به ریاست استاندار بوشهر، این نقطه قوت به نقطه ضعف مبدل شد! متاسفانه الان این شائبه پیش آمده که اداره‌کل راه و شهرسازی استان با اعتبار یک میلیارد تومان در این چند ماه به جای مطالعه فاز صفر کتابخانه مرکزی، در پی تقسیم زمین این کتابخانه با نهاد دیگری بوده است و اگر غیر از این است، پس باید تا روزهای آتی با همکاری پیمانکار این پروژه، نقش و طرح کتابخانه مرکزی بوشهر را در زمینی با مساحت ۵ هزار متر مربع ارائه کند نه در مساحتی غیر از این!
متاسفانه در حالی که استان بوشهر به شدت به برقراری عدالت فرهنگی و توسعه زیرساخت‌های فرهنگی نظیر کتابخانه مرکزی و کتابخانه‌های عمومی در مرکز و شهرستان‌های خود نیاز دارد، اما این مهم هرگز از سوی مدیران ارشد استان آن‌گونه که باید مورد توجه و حمایت قرار نمی‌گیرد و اگر حمایتی هم صورت می‌گیرد، در ادامه این‌چنین با نقض مصوبه‌های خود، به کوچک و کوچک‌تر شدن این فضاها دامن می‌زنند. به‌راستی چرا و چطور زمین کتابخانه مرکزی بوشهر باید با یک کتابخانه دیگر که خود یک مجموعه دولتی دیگر است، تقسیم شود! طبق کدام بررسی و کارشناسی؟
زمینی به نام کتابخانه مرکزی و به کام مرکز اسناد و کتابخانه ملی بوشهر!
طبیعتاً این تقسیم‌بندی نقش مهمی در تاخیر ساخت کتابخانه مرکزی و خلاصه شدن ساخت آن به‌صورت طبقاتی با کمترین فضای باز خواهد شد! طبق پیش‌بینی‌ها و وعده مسئولان الان باید فاز صفر کتابخانه مرکزی در زمینی با مساحت ۵ هزار متر و زیربنای ۸ هزار متر مربع پایان می‌گرفت و برای اخد ماده ۲۳ اقدام می‌کرد اما با مصوبه اخیر کمیته برنامه‌ریزی استان، هم یک میلیاردتومان فاز صفر بر باد رفت و هم زمینی که با دشواری و هر گونه کارشکنی بالاخره برای ساخت یک مرکز فرهنگی استاندارد و توسعه‌یافته مصوب شده بود، به‌شکل غیراصولی کوچک شد! به‌نوعی این زمین به نام کتابخانه مرکزی مصوب و به کام مرکز اسناد و کتابخانه ملی استان تمام شد!
امید می‌رود، مصوبه اخیر و اشتباه کمیته برنامه‌ریزی استان در خصوص زمین کتابخانه مرکزی بوشهر در دولت چهاردهم نقض شود و زمین کتابخانه مرکزی به آن برگردد و برای ساخت مرکز اسناد و کتابخانه ملی مکان دیگری در نظر گرفته شود.
نظر شما