سرویس استان‌های خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) - سید حسن حسینی نژاد: جهان عُشّاق کتاب و لذت بردن از زندگی در میان انبوهی کتاب و تنفس کردن در میانشان ولو آنکه بسیاری از آنها را تا پایان عمر وقت نکنند بخوانند؛ در یک نگاه کلی دنیای آدم‌هایی‌ست که ما به آن لقب خوره کتاب می‌دهیم.
انسان‌هایی که بهشت‌شان گوشه‌ای دنج و انبوهی کتاب است و از بوی کاغذ و لمس برگ برگ کتاب لذت می‌برند که درکش برای بسیاری از افراد پیرامون‌شان و جامعه‌ای که در آن زیست می‌کنند، دشوار است.
آنها چنان شیفته گنجینه‌های کاغذی خود هستند که حتی تصور اینکه پس از آسمانی شدنشان چه سرنوشتی برای کتاب‌هایشان رقم می‌خورد، برایشان دشوار است و حتی دوست ندارند به این موضوع و سرنوشت کتابخانه خود فکر کنند.
آنها نسبت احساسی عمیقی به کتاب‌های خود دارند و اگر پیش از وداع از دنیای فانی در پی یک بلای طبیعی چون سیل و زلزله و حادثه‌ای غیرطبیعی چون آتش‌سوزی کوچک‌ترین آسیبی به این میراث کاغذی‌شان وارد شود، حتی الکن می‌شوند و هضم این شرایط برایشان دو صدچندان دشوارتر است.
به بهانه سیزدهم آذرماه روز صنعت بیمه، به سراغ تنی چند از عشاق کتاب دارای کتابخانه بزرگ شخصی رفتیم و آنها به پرسش‌هایی چون اگر زمانی کتابخانه خانگی‌شان دچار آتش‌سوزی شود چه می‌کنند و کدام کتاب‌ها را اول نجات می‌دهند، پاسخ دادند.
و نیز درباره اینکه برای پیشگیری از آتش‌سوزی این گنجینه کاری کرده‌اند یا مثلاً به سراغ بیمه‌گذار رفته‌اند و اگر خدای‌نکرده دچار حریق شدند حالشان چطور است و انتظارشان از بیمه‌گذار چیست؛ مطالبی خواندنی را مطرح کردند.
همچنین در ادامه به سراغ یکی از بیمه‌گذاران آشنا و مأنوس با فرهنگ کتاب و کتابخوانی رفتیم و او درباره بیمه‌ای چون آتش‌سوزی و نحوه ارائه خدمات به عشاق کتاب و مسائلی ازاین‌دست مواردی را عنوان کرد که در ادامه ازنظر مخاطبان می‌گذرد.
فقط اهل کتاب می‌فهمند
سعید صدقی، روان‌شناس و مرورنویس کتاب که مطالعه در حوزه روانشناسی، فلسفه، رمان، ناداستان، زندگی‌نامه، تاریخ، جامعه‌شناسی از علاقه‌مندی‌هایش است با اشاره به اینکه اگر روزی کتابخانه شخصی‌اش بسوزد به‌شدت افسرده و غمگین می‌شود، گفت: احساس تعلق‌خاطر به کتاب‌ها را فقط اهل کتاب می‌فهمند. مثل آن دوست ناشناسی که احمد اخوت، در کتاب «تا روشنایی بنویس» از او یاد کرده بود که موقع بمباران شهر در زمان جنگ، نمی‌توانست کتاب‌هایش را ترک کند.
وی افزود: اگر زمانی کتابخانه‌ام دچار حریق شود و اگر در آن لحظه آنجا باشم نمی‌دانم چه می‌کنم. ممکن است در آن لحظه به دل آتش بزنم اما نمی‌دانم کدام‌یک از آنها را می‌توانم یا می‌خواهم نجات دهم و حتی نمی‌توانم بگویم کدام‌ها برایم بیشتر اولویت دارند؛ اما از الآن می‌دانم که اگر خدای‌نکرده کتاب‌هایم دچار حریق بشوند حالم خراب خواهد شد.
صدقی ادامه داد: حقیقت امر تابه‌حال به این فکر نکرده‌ام که بروم و خانه و کتابخانه‌ام را بیمه کنم اما سؤال شما من را به فکر فرو برد و به نظرم کار خوبی است هرچند اگر بیمه هم جبران کند، شاید هزینه‌ای مادی برگردد اما در خصوص کتاب مسئله خیلی فرق می‌کند که اهلش به‌خوبی می‌دادند. در مجموع اگر روزی بیمه داشتم و خدای‌نکرده حریقی رخ داد جدا از حال خرابی، انتظارم از بیمه‌گذارم جبران خسارت است اما همان‌طور که عرض کردم امکان تهیه کتاب‌هایی که از دست رفته کمی می‌تواند تسکین‌بخش باشد ولی قطعاً نمی‌تواند جای قبلی‌ها را بگیرد.
شعله به جان می‌خرم
سید مهدی جلیلی سنزیقی، شاعر، ویراستار و منتقد ادبی گلستانی نیز در ابتدا با اشاره به اینکه بعد از کشف آتش و اختراع خط؛ کتاب بزرگ‌ترین اختراع بشر است و هرچه را که خواسته فراموش نکند و به آیندگان برساند و حتی فراموش کند به‌عنوان کارکردی روانشناسی در نوشتن و کتاب آورده است، گفت: چیزی که تا این حد برای انسان مهم و تحول‌آفرین بوده، حتماً عزیز هم هست. مخصوصاً اینکه تعداد زیادی از آنها را از میان صدها هزارشان با وسواس جدا کرده باشی و به خانه‌ات آورده باشی و سرپناه داده باشی و اسمش هم کتابخانه شخصی باشد.
وی افزود: مگر می‌شود نگران این‌همه دوست خوبت نباشی و گاه‌وبیگاه در بیداری و خواب، کابوسی چون سوختن آنها را نبینی؟ اغلب کتاب‌ها هم مثل یخچال و تلویزیون و … است، بسوزد یا بسوزد، می‌شود بهترش یا دستکم مانندش یا همان را با صرف پول تهیه کرد؛ اما بعضی از کتاب‌ها مثل بعضی از آدم‌ها، بعضی از دوستان، یگانه‌اند و دومی ندارند.
جلیلی ادامه داد: بعضی که دیگر نسخه‌ای از آنها در کره خاکی نیست یا با شکل و شمایلی هست که ناآشنا می‌نماید. از این گذشته مگر می‌شود آن بوی خاص ۶۰ یا ۷۰ ساله و بیشتر را در چاپ‌های تازه دید؟ هر چیزی تازه‌اش خوب است و دوست و … کهنه‌اش! مگر می‌شود دوستی را که بارها دست بر شانه‌اش گذاشته و ساعت‌ها در او خیره شده‌ای فراموش کنی؟
وی در ادامه با اشاره به اینکه اگر کتابخانه‌اش دچار حریق شود، ممکن است برای نجات کدام کتاب‌هایش تلاش کند، گفت: همیشه از بین بسیار، اندکی هستند که بیش از بقیه رفیقان، عزیزند. برای من در بین کتاب‌هایم، یک قرآن کوچک کیفی، دیوان کوچک «حافظ» به خط امیر فلسفی، «ضد خاطرات» آندره مالرو به ترجمه ابوالحسن نجفی، «سیری در تنهایی» هرمان هسه با ترجمه احمد رضوانی، «بارون درخت نشین» ایتالو کالوینو با ترجمه پرویز شهدی، «مائده‌های زمینیِ» آندره ژید با ترجمه مشترکِ پرویز داریوش و جلال آل احمد و «گرگ بیابان» هرمان هسه با ترجمه کیکاووس جهانداری و تعدادی دیگر از همه عزیزترند و شعله برایشان به جان می‌خرم.
جلیلی سنزیقی در پایان اظهار کرد: تابه‌حال به فکر بیمه نبوده‌ام و نمی‌دانم چطور می‌شود بیمه کرد و اصلاً بیمه و پول جبران آن، برایم چگونه جبران خواهد کرد؟ و یا مگر اصلاً جبران‌شدنی است؟!
بیمه شاید امنیت مادی و عاطفی‌ام را تأمین کند
کامران ژوله، مروج کتاب و عضو ثابت حلقه‌های کتابخوانی نیز با اشاره به اینکه کتاب‌ها نه‌تنها منبع دانش و آگاهی هستند، بلکه بخشی از هویت و شخصیت ما را تشکیل می‌دهند، گفت: با داشتن حدود ۳ هزار جلد کتاب در موضوعات مختلف ازجمله فلسفه، سیاست، تاریخ، روانشناسی و جامعه‌شناسی، کتابخانه خانگی‌ام برایم به یک گنجینه ارزشمند تبدیل‌شده است؛ اما وقتی فکر می‌کنم در شرایطی که آتش‌سوزی یا حوادث غیرمترقبه ممکن است به این گنجینه آسیب برساند، اهمیت داشتن چیزی به نام بیمه، برایم به‌وضوح نمایان می‌شود.
وی افزود: در صورت بروز آتش‌سوزی، اولین واکنش من قطعاً وحشت و نگرانی خواهد بود؛ اما در این لحظه بحرانی، اگر فرصتی برای نجات کتاب‌ها وجود داشته باشد، به‌طور ناخودآگاه به سمت کتاب‌هایی می‌روم که برایم بیشترین ارزش عاطفی و معنوی را دارند.
ژوله ادامه داد: مثلاً کتاب‌های فلسفی ازجمله آثار افلاطون و ارسطو که نه‌تنها افکار عمیق فلسفی را در خود دارند، بلکه برای من الهام‌بخش بوده‌اند را سعی می‌کنم نجات دهم.
وی افزود: یا کتاب‌هایی که داستان‌های مهم تاریخ بشری را روایت می‌کنند و به من کمک کرده‌اند تا دیدگاه‌های متفاوتی نسبت به جهان پیدا کنم و نیز کتاب‌های روانشناسی و جامعه‌شناسی که این کتاب‌ها به من در درک بهتر خودم و دیگران کمک کرده‌اند و برایم بسیار ارزشمند هستند.
کامران ژوله در پاسخ به این پرسش که «آیا تابه‌حال برای پیشگیری از آتش‌سوزی گنجینه کاغذی‌اش کاری کرده؟» گفت: متأسفانه تاکنون به بیمه کردن کتاب‌هایم فکر نکرده‌ام. تا پیش از طرح موضوع شما هرگز تصور نمی‌کردم که ممکن است آتش‌سوزی یا حادثه‌ای رخ دهد که به این گنجینه آسیب برساند؛ اما حالا که به این موضوع فکر می‌کنم، متوجه می‌شوم که بیمه آتش‌سوزی می‌تواند یک اقدام ضروری باشد.
وی افزود: اما اگر بیمه کرده باشم و خدای‌نکرده دچار حریق شوم، در این صورت اگر کتاب‌هایم بیمه‌شده باشند و در اثر حریق آسیب ببینند، احساس می‌کنم که بخشی از بار سنگین نگرانی‌ام کاهش‌یافته است؛ اما بااین‌حال، انتظار دارم که بیمه‌گذار به تعهداتش عمل کند و فرآیند جبران خسارت به‌سرعت و باانصاف انجام شود. هرچند خودم در این شرایط بیشتر از همه به دنبال جبران ارزش عاطفی کتاب‌ها نه صرفاً ارزش مادی آنها هستم.
کامران ژوله در بخش دیگری از سخنانش درباره انتظاراتش از یک بیمه‌گذار گفت: امیدوارم که فرآیند ثبت خسارت ساده و شفاف باشد و به عبارتی فرآیندها ساده باشند. همچنین انتظار دارم که ارزیابی خسارت با دقت انجام شود تا ارزش واقعی کتاب‌ها موردتوجه قرار بگیرد.
از سویی دیگر دوست دارم که بیمه‌گذار در این شرایط سخت، حمایت عاطفی نیز ارائه دهد، زیرا از دست دادن کتاب‌ها می‌تواند یک تجربه دردناک باشد.
وی در پایان، گفت: با توجه به اهمیت کتاب‌ها در زندگی‌ام و خطراتی که ممکن است آنها را تهدید کند، اکنون متوجه شدم که بیمه‌ای چون آتش‌سوزی می‌تواند یک اقدام حیاتی باشد و این مسئله نه‌تنها امنیت مالی بلکه امنیت عاطفی من را نیز تأمین می‌کند.
بیمه و کتاب به‌عنوان کالای باارزش فرهنگی
در این رهگذر، قدرت الله دائمی، مسئول دبیرخانه شورای فرهنگ عمومی استان گلستان و فعال فرهنگی که چندین سال است به‌عنوان بیمه‌گذار نیز فعالیت دارد با اشاره به اینکه طرح این موضوع (کتابخانه شخصی و بیمه آتش‌سوزی) برای من خیلی جالب بود، چون برای اولین بار با این سؤال مواجه شدم، گفت: بابت این موضوع از برخی از همکاران در حوزه بیمه هم این مسئله را پرسیدم که با جواب منفی، تأمل‌برانگیز و متعجبانه آنها مواجه شدم. آنها اظهار داشتند که کتابخانه‌های عمومی تحت پوشش بیمه هستند؛ ولی من تاکنون به مورد بیمه کتابخانه شخصی برخورد نکرده و در این زمینه پرداخت خسارت نداشتیم.
وی افزود: سؤالات شما مرا به فکر فرو برد که چرا صنعت بیمه به این بخش از زندگی بشر کمتر اهمیت داده است؛ درحالی‌که که کتاب کالای ارزش فرهنگی بسیار است و واقعاً باید بیش از این‌ها موردتوجه قرار گیرد.
دائمی ادامه داد: افراد، ساختمان‌ها، ماشین‌آلات و بسیاری از مایملک انسان‌ها تحت پوشش بیمه قرار می‌گیرند؛ اما چرا مردم و دست‌اندرکاران صنعت بیمه، به‌صورت غیر عمد و با غفلت، برای پوشش بیمه‌ای کتابخانه خانگی و کتاب، این دوست مهربان و دانای بی‌زبان آن‌گونه که بایدوشاید و به‌صورت ویژه توجه نکرده‌اند.
قدرت الله دائمی گفت: البته باید تلاش کرد که کتاب‌ها در فضاها و مکان‌هایی مناسب نگهداری شود که حتی‌المقدور به آنها آسیب نرسد، چون در صورت خسارت به کتاب، مثلاً آتش‌سوزی، کتاب دیگر بر نخواهد گشت و پوشش‌های بیمه‌ای تنها می‌تواند بخشی از فشارهای روانی صاحبان کتاب را کاهش دهد.
شاید بتواند بخشی از کتاب‌های آسیب‌دیده را مجدداً تهیه کند؛ ولی وظیفه صنعت بیمه، پیش‌بینی حوادث و مخاطرات افرادی است که در جامعه زندگی می‌کنند و دغدغه‌های مختلف و متفاوتی دارند که کتاب، یکی از باارزش‌ترین آنها است.
وی در ادامه با اشاره به اینکه صاحبان کتابخانه‌های خانگی باید اقدامات لازم و متناسب را برای کاهش ریسک آسیب‌پذیری کتاب‌ها انجام دهند و با حساسیت بیشتری نسبت به سایرین برای حفاظت از خانه و کتابخانه شخصی خویش که درواقع میراث فرهنگی و تاریخی آن خانواده محسوب می‌شود، تلاش کنند، گفت: مهم‌ترین روش خدمت به کتابخانه داران شخصی، بیمه آتش‌سوزی ساختمان است که می‌تواند کتابخانه شخصی را نیز شامل شود.
بیمه ساختمان و حمایت از کتابخانه شخصی
دائمی افزود: در این روش کل ساختمان بیمه می‌شود و بخش‌های ویژه و ارزشمند در شرایط خصوصی بیمه‌نامه قید می‌شود و تحت پوشش بیمه قرار می‌گیرد. به‌گونه‌ای که از کل کتابخانه خانگی و کتاب‌هایی که ازنظر صاحب کتابخانه کتاب‌های مهم، نفیس و ارزشمند محسوب می‌شوند، تصویربرداری و ارزش‌گذاری می‌شود و به پیوست بیمه‌نامه بایگانی می‌شود تا در صورت بروز حادثه مشمول دریافت خسارت شود.
وی افزود: جا دارد اشاره کنم که بیمه ساختمان معمولاً همه حوادث از جمله سیل و زلزله را شامل می‌شود و صاحب‌خانه و کتابخانه خانگی می‌تواند مانند بیمه آتش‌سوزی از مزایای آن استفاده کنند.
به گزارش ایبنا، طرح موضوع احتمال مواجه با آتش‌سوزی کتابخانه‌های خانگی بزرگ برای صاحبانش که در فهرست انسان‌های عاشق کتاب قرار می‌گیرند، بهانه‌ای شد تا بیشتر به این قشر توجه نشان دهیم.
از سویی دیگر خود این افراد نیز با این بخش از صنعت بیمه که می‌تواند ولو اندکی آلام آنها را در پی وقوع حادثه‌ای چون آتش‌سوزی تسکین دهد آشناتر شوند. هرچند امیدوارم این‌چنین اتفاق‌هایی برای هیچ‌کسی ازجمله عشاق کتاب رخ ندهد و بتوانیم برای آیندگان به نحو احسن این گنجینه‌های کاغذی را به یادگار بگذاریم.
نظر شما