سرویس استان‌های خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) - اکرم عباسی: تازه متولد شده بود اما همگی برای سروسامان یافتن و منظم بزرگ‌شدنش تلاش می‌کردند و به شکل هفتگی از او مراقبت می‌کردند تا جان بگیرد، هفته‌ها گذشت و حالا امروز او ۲۱ ساله شده و در شماره ۸۸۹ به عنوان اولین کارگاه داستانی در خراسان بزرگ چشم به شماره‌گان بعدی دوخته و اعضا همچنان مصمم و پیگیر در برگزاری دوشنبه‌های داستانی این کارگاه هستند. این محفل جایی برای کوچک و بزرگ است تا بتوانند با جادوی کلمات این روایت را همچنان ادامه دهند.
علی شیرازی یکی از نخستین افراد پایه‌گذار این کارگاه داستانی است. در گفت‌وگویی مفصل درباره «کارگاه داستان سوم شخص اسفراین» با خبرنگار ایبنا از چگونگی ایجاد، ادامه و نقش این کارگاه در استمرار قصه داستان‌نویسی در اسفراین گپ‌وگفت کرده است.
- از تاریخچه کارگاه داستان سوم شخص برایمان بگویید؛ از چه زمانی متولد شد و قرار است تا کی حیات داشته باشد.
کارگاه داستان سوم شخص در خراسان بزرگ در سال ۱۳۸۱ به شکل هفتگی آغاز به کار کرد و خانم‌ها و آقایان علاقمند به داستان کوتاه هر هفته دور هم جمع می‌شدند که به مرور زمان به جای خاصی تبدیل و فضایی برای پرورش نویسندگان داستان کوتاه شد؛ هر چند در ابتدا هر کاری با مشکلات متنوعی روبه‌رو است اما با پشتکار اعضا در برقراری منظم دوشنبه‌های داستانی با گذشت زمان توانست محفلی ادبی را با حضور چشمگیر نویسندگان جوان شکل دهد و این کارگاه تا زمانی ادامه خواهد یافت که حتی حضور یک نفر را در کارگاه داشته باشیم.
- شنیده‌ایم برای این کارگاه نه سن مهم است نه جنسیت؛ نگاه شما به عنوان یکی از پایه‌گذاران اصلی «کارگاه داستان سوم شخص اسفراین» به این مسئله چگونه بوده است؟
نگاه ما در این کارگاه فراتر از این مسائل است که بخواهیم لحظه‌ای در آن درنگ داشته باشیم و از همان ابتدا معتقد بودیم این کارگاه نه به گروه سنی خاصی اختصاص دارد و نه متعلق به جنسیتی خاص است چرا که مهم‌ترین مولفه در داستان نویسی، توانمندی افراد در بیان کلمات و واژه‌ها و تبدیل آن به یک داستان است و من از همین‌جا اعلام می‌کنم هر فردی با هر زمینه تجربی می‌تواند وارد فضای داستان کوتاه شود چرا که احترام به انسان‌ها والاتر از هر چیزی است و سن و جنسیت هر فرد می‌تواند تجربیات تازه‌تری را برای همه شرکت‌کنندگان کارگاه داشته باشد؛ بنابراین هر فرد به دور از سن یا جنسیت می‌تواند در این فضا رشد کند و در مجموع تلفیقی از جوانان و پیشکسوتان است.
- از چگونگی برگزاری کارگاه داستانی‌تان برایمان تعریف کنید.
برای برگزاری کارگاه داستان سوم شخص محیطی را فراهم کرده‌ایم که همگی بتوانند به راحتی داستان‌های خودرو را بیان و اعضا آن را نقد و بررسی کنند. کارگاه به صورت هفتگی برگزار می‌شود و هر جلسه به مدت ۲ ساعت در مکانی امن و آرام طول می‌کشد؛ محل برگزاری کارگاه معمولاً با توجه به برنامه‌ها تغییر می‌کند تا جذابیت بیشتری برای اعضا داشته باشد مثلاً کتابخانه‌ها، مراکز کانون پرورش فکری و یا حتی کافه‌ها می‌تواند مکان مناسبی باشد.
- از عمده‌ترین فعالیت‌ها و برنامه‌های کارگاه داستان سوم شخص به چه عناوینی اشاره می‌کنید؟
اولین برنامه معرفی کتاب از آن دست برنامه‌های جذاب برای اعضا است که توسط خودشان ارائه می‌شود و بیشتر کتاب‌هایی است که آنها را مطالعه و برای پیشنهاد به دیگر دوستان بخش‌هایی از آن را خوانش می‌کنند و هدف از این بخش، بحث و نقد آثار نویسندگان است. دومین برنامه، کارگاه نقد و بررسی آثار اعضا است که در همانجا داستان خوانده و اعضا نظرات خود را بیان می‌کنند که این بخش به نویسندگان کمک می‌کند تا آثار خود را بهبود ببخشند و سومین برنامه بداهه‌گویی‌هاست که همانجا اعضای حاضر شروع به نگارش می‌کنند و تمرینات خود را در قالب یک ایده به روی کاغذ می‌آورند و از آنها خواسته می‌شود داستان خود را پرورش دهند و این فعالیت هم به تقویت توانایی نویسنده کمک بسیاری می‌کند.
- آیا برای حضور هر چه پررنگ‌تر و قوی‌تر نویسندگان خود در جشنواره‌های گوناگون برنامه‌ای در کارگاه داستان سوم شخص دارید؟
یکی از اهداف اصلی ما در این کارگاه حضور نویسندگان در جشنواره‌ها و مسابقات ادبی است برای همین آثاری که نویسندگان می‌خواهند با آن در مسابقات شرکت کنند در کارگاه به نقد و بررسی گذاشته خواهد شد تا برای حضور آماده شوند چرا که شرکت در رویدادهای ادبی این فرصت را به نویسندگان داستان کوتاه می‌دهد تا آثار خود را به جامعه هدف گسترده‌تری ارائه نمایند.
- حضور نویسندگان مطرح کشور در کارگاه داستان سوم شخص اسفراین قطعاً به داستان‌نویسی هر چه بهتر اعضا کمک می‌کند؛ آیا تاکنون دعوتی برای حضور پیشکسوتان و بزرگان داستان کوتاه کشور به کارگاه خود داشته‌اید؟
به نکته قابل توجهی اشاره کردید؛ بله همینطور است حضور افراد و داستان‌نویسان باسابقه کشور در جمع داستان‌نویسان شهرستانی قطعاً تاثیر خود را خواهد گذاشت و ما در برخی جلسات ویژه نویسندگان شناخته شده و صاحب‌نام ملی را از جمله محمدحسین شهسواری، بلقیس سلیمانی، شیوا مقانلو، رامبد خانلری و … را به کارگاه خود دعوت کرده‌ایم تا تجربیات ارزنده و ارزشمند خود را با اعضا به اشتراک بگذارند و درباره مسیر چگونه موفق شدن در داستان کوتاه نوشتن برایمان بگویند و ایجاد این مسیر به صورت مداوم باعث رشد نویسندگان جوان و نونویسان خواهد شد و تعامل در این راه باعث شکوفایی استعدادها می‌شود.
- آیا تاکنون نویسندگانی بوده‌اند که از دل این کارگاه در عرصه ملی و بین‌المللی صاحب و حائز رتبه‌های برتر شوند؟
با یک جستجوی ساده در دنیای جستجوگرهای مجازی به دو نام پرآوازه مجتبی هژبری و معصومه قدران خواهید رسید که هر دو نفر از اعضای همیشه ثابت و پای‌کار کارگاه داستان سوم شخص اسفراین بوده‌اند که حالا برای خود نویسندگانی بزرگ در داستان کوتاه کشور شده‌اند که حضور هفتگی‌شان برای جوانان این کارگاه غنیمتی بزرگ است و قطعاً ما برای پرورش نویسندگان بزرگ دیگر تلاش خواهیم کرد و این دستاورد جز با پیوند بین تجربه و استعداد، آمادگی بستری برای رشد و یادگیری، تمرین و تعهد به تکرار نوشتن، ایجاد فضایی برای خلاقیت و بداهه‌گویی و حفظ انگیزه اعضا، عملی نخواهد شد.
- آیا تاکنون از اعضای کارگاه داستان‌های چاپی و منتشر شده داشته‌اید یا نه؟
یکی دیگر از اهداف مهم این کارگاه پیگیری در چاپ کتب داستانی اعضا است که تاکنون بیش از ۱۰ جلد از کتب داستانی نویسندگان کارگاه سوم شخص اسفراین منتشر شده و تعدادی دیگر در حال ممیزی است که امیدواریم هر چه سریعتر آنها نیز تعیین تکلیف شوند.
- مهم‌ترین دستاورد قابل ارائه این کارگاه که حالا عمرش به بیش از دو دهه رسیده، چیست؟
چه خوب که شما به این کارگاه این چنین عمیق نگاه کردید و همه جوانب مربوط به کارگاه را در این گفت‌وگو با چشم تیزبین سنجیده‌اید. بله باید با افتخار عرض کنم که ما موفق به برگزاری هفت دوره پرشور «جشنواره ملی داستان کوتاه بلقیس» شده‌ایم و با برگزاری این جشنواره ملی و با عبور از دوره هفتم حالا باید برای برگزاری دوره هشتم تلاش کنیم و در مجموع این دوره‌ها، موفق به انتشار ۳ مجموعه کتاب برگزیدگان جشنواره ملی داستان کوتاه بلقیس شده‌ایم.
- آقای شیرازی به عنوان آخرین سوال بفرمائید چرا اصرار به برگزاری هفتگی این کارگاه داستانی دارید و چرا سال‌هاست این کارگاه به طور منظم برگزار شده است؟
برگزاری مرتب و هفتگی این کارگاه داستان نویسی به چندین دلیل دارای اهمیت فراوان است. ایجاد استمرار و نظم در نوشتن، تقویت مهارت‌های داستان نویسی، ایجاد انگیزه و رغبت برای جوانان داستان‌نویس، ایجاد فضایی برای تبادل نظرات به‌طور مداوم و پیگیری مراحل رشد داستان‌نویسان در این قضیه تاثیر بسزایی دارد.
- و اما سخن آخر علی شیرازی:
هر نویسنده‌ای برای شروع از یک نقطه آغاز می‌کند. در این کارگاه ما تلاش کردیم فضایی را به‌وجود آوریم که در آن جز به ایجاد کلمات و واژگان و آزادی بیان چیز دیگری را نبینیم. ما در این کارگاه به هیچ چیز جز خلق داستان‌های جدید فکر نمی‌کنیم. اینجا سن و جنسیت معنا ندارد و تنها اشتیاق و جرات نوشتن است که زبان مشترک ماست.
کارگاه داستان سوم شخص اسفراین یک مکان نیست بلکه یک مسیر برای رسیدن به سفری بی‌پایان در دنیای احساسات و تجربیات است.
و ما در هر جلسه نقد و بررسی و با تبادل نظر سعی خواهیم کرد مسیری روشن را برای اعضای نویسنده خود هموار کنیم تا بتوانند نویسنده‌ای برتر و بهتر شوند.
از همین‌جا از خوانندگان شجاع در نوشتن درخواست می‌کنم که دنیای خاص خود را با گرفتن قلم به دست به روی کاغذ بیاورند و ما در کارگاه سوم داستان سوم شخص آماده هستیم در این سفر همراه باشیم. لطفاً نگارش داستان خود را شروع کنید؛ هیچ‌گاه برای نوشتن دیر نیست.
نظر شما