کاظمی در گفتوگو با خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) درباره ضرورت گردآوری و تصحیح اشعار خلیلی گفت: خلیلی از شاعران سرشناس و مطرح افغانستان است و برخی از آثارش به صورت پراکنده در پاکستان، افغانستان و از دهه 40 به بعد در ایران به چاپ رسیده بود. اما این ضرورت وجود داشت تا یک دیوان منظم و مدون از تمامی آثار او تهیه شود.
وی ادامه داد: نخستین‌بار «کلیات اشعار خلیل الله خلیلی» به کوشش عبدالحی خراسانی گردآوری و منتشر شد. این اثر کامل‌ترین مجموعه شعری بود که پیش از انتشار دیوان حاضر تهیه شده است و از نظر جامعیت و شیوه تدوین و ترتیب بر تمامی مجموعه‌های پیش از خود ارجحیت دارد. اما یکسری نواقص و کاستی‌هایی نیز در این دیوان دیده می‌شود.
کاظمی به «دیوان خلیل الله خلیلی» به کوشش محمد ابراهیم شریعتی اشاره کرد و افزود: علاوه بر این کتاب چند کلیات دیگر از آثار این شاعر گردآوری شده است اما همگی نواقصی دارند.
وی با تاکید بر گردآوری سروده‌های خلیلی از کتاب‌های گوناگون توضیح داد: در این دیوان سعی کردم بر سه اصل مهم بیشترین تمرکز را داشته باشم. این سه اصل عبارت از بازخوانی و مقابله شعرها، ترتیب مجدد دیوان و همچنین تسهیل استفاده خوانندگان به کمک پاورقی‌ها، فهرست‌ها و شرح لغات و اصلاحات بود.
این پژوهشگر اظهار داشت: تدوین و گردآوری این دیوان حدود یک سال به طول انجامید. پیدا کردن اعلام و شرح واژگان دشوار آن سخت‌ترین بخش کار بود. اما می‌توانم بگویم نسخه حاضر از نظر تفکیک قالب‌های شعری و مقابله اشعار کامل‌ترین کتاب موجود است.
وی خلیلی را یکی از شاعران مطرح نیمه نخست قرن حاضر معرفی کرد و افزود: خلیلی متولد سال 1286 است و طی سال‌های 1310 تا 1364 فعالیت ادبی گسترده‌ای داشته است. این شاعر را می‌توان یک کهن‌سرای نواندیش نامید. او فکر و اندیشه‌های امروزی‌اش را در قالب‌های کلاسیک به خوبی بیان کرده است.
کاظمی در معرفی قالب‌های شعری خلیلی اظهار داشت: این شاعر در قالب‌های قصیده، غزل، قطعه، رباعی، دوبیتی، چارپاره، ترکیب‌بند و مثنوی شعر سروده است. اما قصیده‌هایش حجم بیشتر آثار او را تشکیل می‌دهند.
وی در مقایسه این شاعر افغان با شاعران معاصر ایرانی اظهار داشت: جایگاه خلیلی در ادبیات و شعر افغانستان همچون جایگاه ملک‌الشعرای بهار در ادبیات و شعر ایران است. او را می‌توان ملک‌الشعرای افغانستان نامید. علاوه بر مرتبه بالای ادبی همانند بهار درگیر مسائل اجتماعی و سیاسی روز و اجتماع خودش و همچنین پژوهشگر توانا و پرکاری بوده است.
«دیوان خلیل‌الله خلیلی» دربردارنده تمامی شعرهای این شاعر افغان به صورت تفکیک شده در قالب‌های گوناگون است. همچنین علاوه بر مقدمه‌ای به قلم کاظمی بخش‌هایی با عنوان‌های «زندگی و شخصیت شاعر»، «شعر و مقام ادبی خلیلی»، «آثار و تالیفات»، «درباره دیوان حاضر»، «سالشمار زندگی خلیلی»، «پیوست‌ها»، «واژه‌نامه» و «نام‌نامه»(نام افراد، نام اماکن) را شامل می‌شود.
این کلیات به کوشش محمد کاظم کاظمی گردآوری و در شمارگان 5000 نسخه و قیمت 15000 تومان توسط انتشارات عرفان(محمدابراهیم شریعتی افغانستانی) منتشر و راهی بازار نشر شده است.
جمعه ۱۵ مرداد ۱۳۸۹ - ۰۹:۰۹
نظر شما