به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، دستغیب گفت: دولت نباید مستقیماً وارد عرصه‌های فرهنگی شود. وظیفه دولت این است که زمینه رشد و شکوفایی فرهنگی و هنری را برای آحاد جامعه فراهم کند. اگر دولت از این حد پا را فراتر بگذارد کارش در زمینه فرهنگی به استبداد شبیه می‌شود.
نتوانستیم با پول نویسنده جنگ تولید کنیم
این منتقد توضیح داد: دولت در عرصه فرهنگی و در عرصه شعر می‌تواند زمینه را فراهم کند اما نمی‌تواند شاعر به وجود بیاورد. جشنواره‌هایی مثل جشنواره شعر فجر جنبه موسمی دارند. معمولاً در این جشنواره‌ها جوایزی اهدا می‌شود و رادیو و تلویزیون و روزنامه‌ها و خبرگزاری‌ها اخبار آن را دنبال می‌کنند و بعد از اختتامیه جشنواره هم همه به دنبال کار خودشان می‌روند.
وی افزود: مگر طی این سی و چند سال دولت توانسته با خرج کردن پول نویسنده جنگ تولید کند؟ با خرج کردن پول می‌توان راهسازی کرد و راه و جاده خوب ساخت، ولی با پول خوب نمی‌توان شعر خوب ساخت. جشنواره‌های شعر جنبه هنری ندارند و بیشتر جنبه تبلیغی دارند.
مترجم آثار نیچه در ایران ادامه داد: هنر همیشه معترض است. هنر نسبت به رسم و رسوم منسوخ شده انتقاد دارد و دولت معمولاً در زمینه‌های فرهنگی خط و خطوط و مرزبندی‌هایی تعیین می‌کند که نتیجه‌اش به درد روزنامه‌های فصلی می‌خورد.
هنر با تشریفات و سفارش بیگانه است
مترجم کتاب «دجال» یادآور شد: تبلیغات کار موسسات و نهادهایی است که می‌خواهند کالای خود را به فروش برسانند. چنین تبلیغاتی در عرصه فرهنگی جواب نمی‌دهد. هنر واقعی نیازی به تبلیغات ندارد. مگر فردوسی عکس خود را در روزنامه‌ها چاپ کرد یا گفت من بهترینم و برای خودش تبلیغ کرد که اثرش ماندگار شد.
دستغیب گفت: شاهنامه یکی از بزرگترین آثار درام دنیاست. همان طور غزلیات حافظ نیز بی بدیل است. می‌خواهم بگویم ماهیت فرهنگ با پول و سفارش جور در نمی‌آید. فرهنگ عبارت است از هنر آفریدن، علم آفریدن و فلسفه آفریدن. هنر آداب و رسوم نیست. زیارت اهل قبور، تشریفات و غیره جزو فرهنگ محسوب نمی‌شود. لحظه‌ای که هنرمند از خودش فارغ می‌شود و اعماق وجودش را بیان می‌کند، هنر به وجود می‌آید.
این منتقد که چند سال پیش به عنوان چهره ماندگار انتخاب شد، افزود: پرسشم این است که کدام اثر موفق را دولت خلق کرده است. دولت‌ها نمی‌توانند با سرمایه‌گذاری تولستوی و فردوسی بسازند. وظیفه دولت اداره کشور و کارهایی از جمله ساخت راه است. فرهنگ عرصه فلسفه و معنویت است و استعداد مردم در هنر ریشه می‌دواند. دولت کارش این نیست که پول دهد تا فرضاً نویسندگان داستان جنگ بنویسند.
وی ادامه داد: مداخله دولت در جشنواره‌ها باید کم شود. هنر عرق‌ریزی روح است و با برپایی جشنواره کمترین سنخیتی ندارد. هنر مراقبت می‌خواهد و معمولاً کسانی که عهده‌دار این مراقبت می‌شوند اهلیت آن را ندارند. حتی در فرانسه و انگلیس هم مداخله دولت در عرصه‌های فرهنگی نتیجه خوبی به بار نمی‌آورد. دولت‌ها معمولاً سیاست‌هایی دارند و اگر رویه درستی در پیش بگیرند سیاستمداران آن را تأیید می‌کنند و اگر اشتباه کنند دولتمردان آن را به باد انتقاد می‌گیرند. مثل موضوع پرداخت یارانه‌ها و فساد مالی در دولت گذشته. فرهنگ تشریفاتی نیست. حتی در زمان فردوسی هم عوامل حکومتی و حاکمان عرب مآب با شاهنامه مخالف بودند.
وی یادآور شد: من به جشنواره‌های ادبی اطمینانی ندارم چون جنبه هنری ندارند. در زمان شاه مراسم زیاد داشتیم. بزرگداشت حافظ برگزار می‌شد یا سیاستمداران از ساز و کار دولت دفاع می‌کردند. سخنرانان همان حرف‌هایی را که سال گذشته در مورد سعدی زده بودند در مورد حافظ بیان می‌کردند. با چنین جشنواره‌هایی مشکلات فرهنگی ما حل نمی‌شود، چون هدف چنین جشنواره‌هایی کشف استعدادهای جوان و حمایت از شاعران و نویسندگان نیست.
وی در پایان افزود: چنین جشنواره‌هایی فرمول معینی دارند و در داخل این مجموعه کارکشتگان راهی ندارند. می‌دانند برگزاری چنین جشنواره‌هایی اغلب حالت نمایشی دارد و البته همچنان امیدواریم امسال رویه متفاوتی از سال‌های پیش در این رویداد به وجود بیاید.
از دستغیب تاکنون بیش از چهل عنوان کتاب منتشر شده است.
دستغیب در سال 1382 طی مراسمی در صدا و سیما، به عنوان چهره ماندگار در رشته نقد ادبی شناخته و موفق به دریافت لوح تقدیر و جایزه شد.
«نقد ادبی و نوعیت متن» از تازه‌ترین کتاب‌های وی است.
به تازگی مجموعه آثار این پژوهشگر در قالب پنج مجلد با نام «از دریچه نقد» از سوی موسسه خانه کتاب منتشر شده است.
سه‌شنبه ۸ بهمن ۱۳۹۲ - ۱۵:۱۹
نظر شما