«توانمندسازی معلمان» تالیف نیره رحمانی کتابی است که آموزههای اسلامی را برای توانمندسازی معلمان برمیشمارد و شرایط و بسترهای لازم را شرح میدهد.
«توانمندسازی معلمان در آموزههای اسلامی»، «عوامل خودتوانمندی در آموزههایاسلامی»، «عوامل مدیریتی مؤثر بر توانمندی معلمان در آموزههای اسلامی»، «عوامل سازمانی موثر بر توانمندسازی معلمان در آموزههایاسلامی»، «مقایسه تطبیقی مفهوم و عوامل موثر بر توانمندسازی معلمان در آموزههای اسلام و دانش مدیریت» برخی دیگر از فصلهای 12گانه این کتاب است.
فصل اول «ضرورت و اهمیت توانمندسازی»، «تاریخچه توانمندسازی» و «رویکرد توانمندسازی» را در آغاز مدنظر قرار داده است. در بررسی تاریخچه توانمندسازی در بخشی از کتاب آمده است: «توانمندسازی طی دو دهه گذشته در دنیا و اخیرا در ایران در کانون توجه کارشناسان حوزه منابع انسانی قرار گرفته است. البته استفاده از این الگو در ایران بنا به نظریههای کارشناسان داخلی نیاز به تطبیق با فرهنگ بومی و ارزشهای اسلامی دارد.»
برای نزدیک شدن به مفهوم و عوامل موثر بر توانمندسازی در فصل دوم به طور مفصل به توانمندسازی از مفهوم تا ویژگیها، صلاحیت و مهارت پرداخته شده و تلاش شده تا با بررسی عوامل فردی معلم و سپس تاثیر سازمان در توانمندسازی آنان ارایه شود.
فصل سوم ویژگیهای توانمندسازی در الگوهایی متفاوت مورد بررسی قرار گرفته است تا بر اساس این الگوها عوامل موثر بر توانمندسازی شناسایی شود. «خودتوانمندی»، «مدیریت» و «ساختار» در فصل چهارم به عنوان عوامل موثر بر توانمندسازی معلمان معرفی شده که این عوامل حاصل بررسی دیدگاههای متفاوت دانشمندان و پژوهشگران است.
تاکید بر ویژگیهای فردی معلمان در بارور شدن توانمندی آنان نقش مهمی ایفا میکند که در فصل پنجم در عواملی چون «احساس شایستگی»، «احساس داشتن حق انتخاب»، «احساس مؤثر بودن»، «احساس معنادار بودن» و «احساس اعتماد» تبلور یافته است.
برای این که معلمان احساس توانمندی کنند باید شرایط و بسترهای لازم در سازمان فراهم شود، در فصل ششم مدیران را در «عوامل مدیریتی موثر بر توانمندسازی معلمان» مدنظر قرار داده است. در مدیریت مؤثر در شکوفایی توانمندسازی معلمان در این فصل آورده شده است: «یکی از عوامل مهم در توانمندسازی معلمان، راهبردهای رهبری و مدیریت است. زیرا مدیریت هم به طور مستقیم و هم به طور غیرمستقیم تمام عوامل سازمانی و فردی را تحت تاثیر قرار میدهد.»
در فصل هفتم «عوامل سازمانی موثر بر توانمندسازی معلمان» را در مولفههایی مانند «نظام پاداشدهی»، «بیان روشن اهداف»، «دستیابی به اطلاعات»، «غنی سازی شغل» و «ساختار سازمانی» طبقهبندی کرده است.
از این پس توانمندسازی معلمان در فصلهایی از کتاب بر حسب آموزههای اسلامی مورد بررسی و ارزیابی قرار گرفته است. شناسایی مولفههای «توانمندسازی معلمان در آموزههای اسلامی» متکی بر نظام نظری و ارزشی اسلام و هماهنگ و سازگار با خصوصیات فرهنگی، اجتماعی و بومی کشور است.
در فصل هشتم سعی شده است ضرورت عوامل موثر بر توانمندسازی معلمان بر اساس آموزههای اسلامی شناسایی شود. «عوامل خودتوانمندی در آموزههای اسلامی» در فصل نهم به بررسی عواملی مانند «اخلاص و پاکسازی نیت»، «توکل»، «التزام به حدود الهی»، «اجتناب از خودبرتربینی»و «مداومت و استمرار در فراگیری دانش» پرداخته است.
با الهام از برخی آیات قرآن کریم و تمسک به فرمایشات معصومین و بهویژه فرمان تاریخی امام علی(ع) درباره رهبری جامعه اسلامی به مالک اشتر (نامه 53 نهج البلاغه) که قابل استفاده در نهادها و موسسات مختلف از جمله نهادهای آموزشی است، «عوامل مدیریتی موثر بر توانمندسازی معلمان در آموزهای اسلامی» در فصل دهم مورد تجزیه و تحلیل واقع شده است.
یکی از عوامل موثر بر توانمندسازی معلمان در اسلام عامل سازمانی در نظر گرفته شده است و در فصل یازدهم این مولفه با توجه به فرمایشات معصومین در زیر مجموعههایی مانند «بیان روشن اهداف»، «در دسترس قرار دادن منابع»، «تقسیم وظایف بر مبنای تعهد و تخصص»، «علاقمندی و انگیزه بالا برای انجام وظایف»، « نظام پاداشدهی» و «ارزیابی عملکرد» به نگارش درآمده است.
آنچه روش توانمندسازی معلمان در آموزههای اسلام را از دانش مدیریت متمایز میکند، نگاهی است که آموزههای اسلامی به توانمندسازی دارد. نویسنده در فصل دوازدهم «مقایسه تطبیقی مفهوم و عوامل موثر بر توانمندسازی معلمان در آموزههای اسلام و دانش مدیریت» آورده است: «خودتوانمندی در آموزههای اسلام واقعی است و بر اساس اخلاص نیت، پاکسازی نیت، اتکاء به وجود احدیت ، التزام به حدود الهی در افراد ایجاد میشود اما در دانش مدیریت قائم به یک فاعل بیرونی با اشراف فرد به باورهای خود، موجب توانمندی او میشود.»
کتاب «توانمندسازی معلمان» تالیف نیره رحمانی در256 صفحه، شمارگان700 نسخه و بهای هشت هزار تومان از سوی انتشارات دانشگاه امام صادق(ع) منتشر شد.
نظر شما