به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) در فارس، کرامت یزدانی(اشک) در این خاطره که با عنوان «قرنطینه با اعمال شاقه...!» منتشر شده، به مناسبت خانه‌نشینی روزهای کرونا، نوشت: «اردوگاه رومادی، 4 قاطع(بند) مجزا داشت و حدود ۲۰۰۰ اسیر ایرانی را در خود جای داده بود. 6 سال قرنطینه!، از من که 13 ساله بودم توی این قرنطینه بودیم تا پیرمرد ۷۰ ساله! هر قاطع، به صورت 2 طبقه و هر طبقه‌ای چهار

آسایشگاه(بازداشتگاه) داشت. ۶۳ نفر در هر آسایشگاه بود که هر کدام دو کاشی و نصفی جا داشتیم. دو پتو به هر نفر داده بودند که یکی را به صورت سه‌لا به عنوان زیرانداز و یکی هم به عنوان روانداز استفاده می‌شد. کف آسایشگاه هم هیچ‌گونه موکت یا فرشی نداشت. همه وسایل ما در این 6 سال، عبارتند بودند از: 2 پتو، یک بالش، یک لیوان، یک بشقاب، یک قاشق و یک کیسه انفرادی. هر 6 ماه یک دشداشه عربی راه‌راه و تقریبا هر یک سال هم یک جفت کفش کتونی و یک جفت دمپایی و یک دست لباس و یک پولیور نظامی.

تا یکسال اول که نه کتابی داشتیم و نه دفتر و نه قلم! هر روز، ساعت 7 صبح آمار می‌گرفتند و باید به صورت پنج، پنج می‌نشستیم و عراقی‌ها می‌آمدند و ما را می‌شمردند و می‌رفتند.

تا چند ماه اول و اوقاتی که درگیری یا اعتصاب و یا موارد این چنینی بود آمار همراه با کتک بود. گاهی باید دست به پشت کمر برده و سرمان را به صورت سجده روی زمین می‌گذاشتیم و با ضربه شلاق و چوبی که به کمر و سر و کله می‌خورد شمرده می‌شدیم(شلاق‌ها: کابل‌های لخت شده برق و شیلنگ. چوب‌ها: دسته کلنگ و تخته‌های خاص).
صبحانه می‌خوردیم(صبحانه: مقداری آب عدسی که روی هم رفته به ده قاشق نمی‌رسید. آب عدسی، چیزی شبیه شوربا که از عدس، خرده برنج و رب گوجه تشکیل می‌شد) تا ساعت حدود ۱۱ ظهر بیرون بودیم و  ۵۰۰ نفر در یک محوطه تقریبا 10 در 60 که پیرامون آن با سیم خاردار با پهنایی حدود 6 متر پوشیده شده بود قدم می‌زدیم.

بیشتر وقتمان هم در دستشویی بود. چون کلا 4 چشمه دستشویی برای ۵۰۰ نفر وجود داشت که اکثرا هم یکی یا دوتا خراب بود. توی صف‌های دستشویی هم تبادل اطلاعات، گفتگو و آموزش وجود داشت. مثلا من در چند ماه اول توی صف دستشویی واژه و جملات زبان انگلیسی را از یکی از اسرایی که این زبان را بلد بود یاد می‌گرفتم و بعد روی خاک‌های محوطه تمرین می‌کردم!

دوباره سر ساعت 11 با سوت نگهبان به آسایشگاه می‌رفتیم و بعد از خوردن ناهار!( ناهار هم دست‌کمی از صبحانه نداشت؛ فقط مخلفاتش فرق می‌کرد. بین 7 تا 9 قاشق بیشتر سهمیه نداشتیم.

معمولا خورش آب برنج‌ها! در هفته متنوع و کم هزینه بود. حداقل این خورش‌ها به روزمرگی‌امان تنوع می‌داد! چیزهای به ظاهر شبیه: کلم، بامیه، کرفس، بادمجان، شلغم نپخته، برگ چغندر، هویج، سیب‌زمینی آب‌پز و گوجه فرنگی‌هایی را در کل 6 سال دیدیم که در مقداری آب غوطه‌ور بودند. همه اینها به زور به نه قاشق می‌رسید!)

حدود ساعت دو بعد از ظهر بیرون می‌آمدیم و تا ساعت حدود چهار و نیم قدم می‌زدیم. دستشویی می‌رفتیم و هنوز هوا روشن بود که سوت آمار را می‌زدند و به داخل آسایشگاه می‌رفتیم تا فردا صبح.

داخل آسایشگاه هم هیچ گونه دستشویی و روشویی وجود نداشت البته 4 سال آخر با گونی در گوشه آسایشگاه جایی را درست کرده و یک سطل در آنجا گذاشته بودیم و فقط حق داشتیم در آن ادرار کنیم! صبح‌ها هم به صورت نوبتی دونفر مسئول بردن سطل و تخلیه آن بودند که به آنها خلبان می‌گفتند! اوایل اسارت که بچه‌ها مشکل گوارشی داشتند توی قوطی‌های خالی شیرخشک و کیسه پلاستیک، هر دو نوع تخلیه! انجام می‌شد، هم شفاهی و هم کتبی!

شام که دیگر فقیرتر از آن 2 وعده بود. آب بادمجان، آب پیاز، آب نخود، آب لوبیا و یا گوشت گاو وارداتی که احتمالا متعلق به جنگ جهانی دوم بود! معمولاً آبگوشت 80 درصد آب و 20 درصد گوشت(حدودا 18 گرم برای هر نفر) است. شام هم به 7 قاشق غذاخوری نمی‌رسید...!

در این 6 سال هیچ ستاره‌ای را در شب ندیدیم و فقط از پنجره بخشی از آسمان را می‌دیدیم که از بس شبها نورافکن و چراغ بود که ستاره ها دیده نمی‌شدند!

زندگی بسیار تکراری و کشنده بود. شکنجه‌ها و کتک‌ها و تفتیش‌ها و بگیر و ببندها برایمان یک نوع تنوع بود. اواخر اسارت چون تقریبا شکنجه و کتک و این طور چیزها کمتر از اوایل اسارت بود حوصله مان سر می‌رفت. بچه ها به شوخی می گفتند: «پاشید یه درگیری چیزی درست کنیم بیان کتک بزنن تا تنوعی باشه برامون»

در اوایل اسارت، چون هیچ امکاناتی نبود ابتکار و خلاقیت‌ها به کار افتاد و همگی خود را سرگرم می کردیم. مثل یک قل دو قل، دوز بازی، تراشیدن سنگ و به شکل‌های مختلف در آوردن آنها، تسبیح درست‌کردن با سیم‌های برقی که از عراقی‌ها کش می‌رفتیم و یا از دیوارهای اردوگاه می‌کندیم!، درست کردن تسبیح با هسته خرماو...!

نمک‌ها را می‌کوبیدیم و روی عکس‌های رادیولوژی که از درمانگاه(مستشفی) عراقی‌ها پاتک می‌زدیم، می‌ریختیم و با چوبی یا ته مسواک رو آن می‌نوشتیم. روغن‌های ته ظرفها را جمع می‌کردیم و با پودر صابون یزدی! قاطی می‌کردیم و روی پارچه‌ای که بر روی تکه‌ای مقوا دوخته بودیم(با سیم خاردار سوزن درسته کرده بودیم و نخش هم از نخ جوراب بود) و روی یک طرف آن پلاستیکی که از گوشت‌های یخ زده از سطل‌های آشغال کش می‌رفتیم! می‌دوختیم و در نتیجه روی پلاستیک با انگشت می‌نوشتیم و اینجوری تمرین ریاضی، خط، زبان و....انجام می‌شد.(چیزی شبیه تخته وایت‌بردهای مغناطیسی که برای بچه‌ها امروزه در بازار است).

در اوایل اسارت چون لوازم بهداشتی و درمانی نبود شپش از سر و کول اسرا بالا می‌رفت. شبها کارمان شده بود شپش کشتن. بیماری‌هایی چون اسهال خونی، گال(جَرَب)، امراض پوستی، معده درد و دردهای مفصلی توان اسرا را بریده بود.

حالا شکنجه‌های جسمی و روحی، دوری از خانواده و بی‌اطلاعی از بیرون اردوگاه و جهان هم به این موارد اضافه کنید تا بتوانید اندکی از این قرنطینه را تصور کنید!