به گزارش خبرگزاری کتاب ایران‌(ایبنا)، به نقل از روابط عمومی سازمان اسناد و کتابخانه ملی، در مراسمی با حضور اشرف بروجردی، رییس سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران و سیدولی‌الله فاطمی‌اردکانی، مدیرعامل شرکت ققنوس، نصرالله جهانگرد، نماینده ویژه در امور دولت الکترونیکی و مظفر پاسدارشیرازی، معاون توسعه مدیریت و منابع انسانی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، از طرح گنجمان، پلتفرم حمایت از میراث مستند و بستر صدور شناسنامه دیجیتال با توکن بی‌تا (NFT) بر بستر شبکه ققنوس برای آثار هنری رونمایی شد. توکن ارز دیجیتالی است که بلاک چین اختصاصی خود را ندارد و روی بلاک چین‌های دیگر منتقل می‌شود.

میراث مستند شامل نسخ خطی، هر یک پاره‌ای از هویت ملی و زبانی پارسی‌زبانان هستند و از معدود آثار به‌جا مانده از سال‌های دور به شمار می‌روند که در بردارنده تاریخ، فرهنگ و گذشته ایرانیان است. تعدادی از نسخ خطی باقی‌مانده، به خارج از کشور رفته و فروخته شده‌اند. تعداد دیگری هم که آمار مشخصی از آن وجود ندارد، توسط مردم و در خانه‌ها و در شرایط نامطلوب نگه‌داری می‌شود.

سازمان اسناد و کتابخانه ملی با مشارکت شرکت ققنوس، در پروژه‌ای به‌نام «گنج‌مان» به دنبال جذب مشارکت‌های مردمی از طریق اجرای برنامه‌ جمع‌سپاری تامین مالی برای میراث مستند است تا اقدام به خریداری این گنجینه ارزشمندی است کند. با اهدای نسخ خریداری شده به سازمان اسناد و کتابخانه‌ی ملی ایران، در گام نخست از آنها حفاظت می‌شود و در گام دوم در اختیار پژوهشگران برای مطالعه و پژوهش قرار می‌گیرد؛ این طرح به‌دلیل قابلیت مشارکت شفاف عموم ایرانیان برای اهدای کمک، فرآیند ارزیابی دقیق اصالت و ویژگی‌های میراث مستند در کمیته ارزیابی کتابخانه ملی ایران و فناوری به‌روز شبکه ققنوس، تحولی در حمایت از میراث مستند است.

صدور شناسنامه دیجیتال میراث مستند برای نخستین بار در ایران، همکاری مشترک دیگر کتابخانه ملی ایران با ققنوس است که با استفاده از توکن بی‌تا (NFT) بر بستر شبکه ققنوس، اولین و بزرگ‌ترین زیرساخت فناوری دفترکل توزیع‌شده در ایران، انجام می‌شود تا میراث مستند باقی مانده را جمع‌آوری و شناسنامه‌دار کند. از مهم‌ترین مزایای این طرح، ثبت رسمی میراث مستند، تهیه نسخ دیجیتالی از این آثار و قابلیت مبادله دیجیتالی آثار است.

بی‌تا، توکنی برای دارایی‌های یکتا و غیرقابل تکثیر
سیدولی‌الله فاطمی‌اردکانی، مدیرعامل شرکت ققنوس در این مراسم با اشاره به ظرفیت فناوری بلاک‌چین گفت: همانطور که فضای اینترنت برای انتقال داده ایجاد شده، ظرفیت فناوری بلاک‌چین برای مبادله و انتقال دارایی‌های ارزشمند به‌وجود آمده است. باعث افتخار بنده است که امروز توانستیم بستری برای حمایت از میراث فرهنگی را با وجود دغدغه‌های متعددی که در دنیا و ایران در زمینه بررسی اصالت و ارزش‌گذاری وجود دارد، در فضای اعتمادساز با همراهی کتابخانه ملی ایجاد کنیم تا هر فردی در هر لحظه‌ای و از هر مکانی بتواند از این فضا حمایت کند و در عین حال بتواند دارایی خود را مشاهده کند.

مدیرعامل شرکت ققنوس درباره ایجاد بازار توکن بی‌تا (NFT) در ایران گفت: در چند سال اخیر به حوزه توکن‌های NFT در سطح جهانی توجه ویژه‌ای شده و ظرفیت این بازار همواره با رشد سالیانه بیش از 100 درصد روبه‌رو بوده تا جایی که برای بی‌اهمیت‌ترین آثار در حد یک جمله در یک شبکه اجتماعی یا یک اثر عادی توکن NFT ایجاد و در بازار معامله شده‌است. حالا ققنوس امکان تعریف دارایی‌های یکتا یا همان دارایی‌های بی‌تا را ایجاد کرده تا برای ماندگارترین اثرهای هنری زبان‌پارسی یعنی نسخ خطی نفیس با صدور شناسنامه، توکن بی‌تا یا توکن NFT ایجاد شود.

او افزود: شناسنامه دیجیتالی صادر شده برای میراث مستند به کیف پول صاحبان اثر منتقل می‌شود و صاحب شناسنامه می‌تواند آن را در قالب یک توکن بی‌تا (NFT) به فروش برساند یا در آینده از آن به عنوان وثیقه بانکی در بانک‌های پذیرنده استفاده کند.
 
گنج‌مان ابزار مشارکت تمام ایرانیان در حمایت از میراث مستند
اشرف بروجردی، رییس سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران با بیان اهمیت میراث مستند گفت: ما فصلی از تاریخ این سرزمین و میراث‌دار فرهنگ، ادب و دانش و ارزش‌هایی هستیم که در طی سال‌های متمادی شکل گرفته است. این میراث در اختیار ما قرار داده‌شده و این رسالت به عهده ما است که آن را حفظ و به نسل‌های بعدی منتقل کنیم. در حال حاضر 40 هزار نسخه خطی را در اختیار داریم و بسیاری از آن‌ها جزو نفایس نیست. اعتقاد دارم، شکل‌گیری بنیاد حامیان سازمان اسناد و کتابخانه ملی این نقش‌آفرینی را در آینده کتابخانه ملی خواهدداشت و نسل جوان باید بیشتر با کتابخانه ملی و اهمیت میراث مستند آشنا شود.

رییس سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران درباره همکاری با شرکت ققنوس گفت: مجموعه ققنوس همت کرد و توانست تا وارد بخش فرهنگ شود و پروژه گنج‌مان را که از گذشته در سازمان اجرایی نشده بود، اجرایی کند تا بتوانیم از ظرفیت مشارکت عمومی ایرانیان در حمایت از میراث مستند استفاده کنیم. این اقدام در کنار صدور شناسنامه برای این میراث و گنجینه ملی ارزشمند، اقدامی ارزشمند و بزرگ خواهد بود.

پنج راهکار برای تهیه شناسنامه دیجیتال مبتنی بر توکن بی‌تا برای مالکان نسخ خطی
مظفر پاسدارشیرازی، عضو هیات مدیره بنیان حامیان و معاون توسعه منابع و مدیریت سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران با اشاره به مالکیت میراث مستند گفت: ضروری است تا مالکیت خصوصی بر میراث مستند را به رسمیت بشناسیم و از مالکان تقاضا کنیم که در امر حفاظت از میراث مستند کمک کنند. چرا که خرید و فروش و خارج کردن میراث مستند نه تنها در ایران بلکه در کشورهای خارجی نیز ممنوع نیست؛ همچنین سفیران و ایرانیان در حمایت از میراث مستند نقشی مهم دارند.

او درباره طرح گنج‌مان و توکن بی‌تا گفت: پروژه گنج‌مان یکی از پروژه‌هایی است که با محوریت مشارکت مردمی در سازمان اسناد و کتابخانه ملی کلید خورده‌است، در همین راستا امروز برای اولین‌بار  با استفاده از ظرفیت توکن بی‌تا (NFT) بر بستر شبکه ققنوس یک شناسنامه دیجیتال برای میراث مستند صادر خواهدشد که در این مراسم برای نسخه خطی حافظ و خیام این شناسنامه صادر می‌شود، پس از آن توکن گنج‌مان بر اساس طرح گنج‌مان، پلتفرم حمایت از میراث مستند، در شبکه ققنوس عرضه می‌شود و  هر فرد در این پروژه همکاری داشته‌باشد، نام آن به‌عنوان مالک در اثر حک و به آن‌ها تقدیم می‌شود.

او در پایان درباره وثیقه‌پذیری نسخ خطی در شبکه بانکی گفت: در پنجمین طرح، نسخ خطی ضمن دیجیتالی و شناسنامه‌دار شدن، به‌عنوان وثیقه نیز مورد پذیرش قرار می‌گیرند، درواقع تلاش می‌شود تا در تعامل با شبکه بانکی برای اولین‌بار میراث مستند تبدیل به وثیقه تسهیلات بانکی شود که تلاش می‌شود این موضوع ظرف یکی‌دو هفته آینده به نتیجه برسد.

نسل جدید میراث‌داری در جهان حاصل ابتکار ققنوس در طرح‌گنج‌مان و توکن بی‌تا
نصرالله جهانگرد، مشاور ویژه رئیس جمهوری در دولت الکترونیک درباره اهمیت زبان فارسی گفت: خط و زبان فارسی هویت و تاریخ ملت ایران در تمام جغرافیای جهان است و کتابخانه ملی ایران بزرگ‌ترین گنجینه خط و زبان فارسی جهان به‌شمار می‌رود که ارزش بسیاری دارد. نسل امروز و آینده ایران حق دارند تا از این اسناد تاریخی بهره‌برداری علمی و فکری داشته‌باشند و با طرح گنج‌مان و بی‌تا این موضوع محقق می‌شود.

او  ادامه داد: در طرح‌گنجمان به سراغ تمام آحاد مردم می‌رویم تا هر فردی بتواند در حمایت از میراث مستند مشارکت کند؛ از سویی دیگر با ایجاد شناسنامه دیجیتال با استفاده از توکن‌ بی‌تا ققنوس به میراث مستند اعتبار بخشی می‌شود و فرآیند احراز اصالت بسیار ساده خواهدشد که امری مهم در راستای توسعه مبادلات نسخ خطی به‌صورت دیجیتال است؛ البته، یکی از مهم‌ترین دستاوردهای این همکاری ایجاد نسخه دیجیتالی از میراث مستند با صدور شناسنامه است که می‌تواند به تکامل پژوهش در کشور کمک شایانی کند.

مشاور ویژه رئیس جمهوری در دولت الکترونیک با بیان اهداف اقدامات مشترک ققنوس و کتابخانه ملی تاکید کرد: ابتکار مجموعه ققنوس برای ایجاد توکن بی‌تا (NFT) و طراحی پلتفرم گنج‌مان بسیار خوب است و امیدوارم با مشورت و راهنمایی کتابخانه ملی ایران و تیم فنی قدرتمند ققنوس شاهد بهره‌برداری بهتر از این اسناد باشیم تا نسل جدیدی از کتاب‌خانه‌داری و میراث‌داری را در ایران و جهان شاهد باشیم.

توکن بی‌تا ابزاری برای به رسمیت شناختن مالک و حفظ میراث مستند
محمد جواد صمدی‌راد، قائم مقام مدیرعامل شرکت ققنوس درباره جزئیات توکن بی‌تا یا NFT ققنوس گفت: با استفاده از ظرفیت توکن بی‌تا بر بستر شبکه ققنوس، شرایطی را مهیا کرده‌ایم تا شناسنامه دیجیتال خدشه‌ناپذیر، غیرقابل کتمان و انکار برای صاحبان اثر صادر شود؛ امروز اولین توکن NFT ققنوس که معادل فارسی آن در شبکه ققنوس توکن بی‌تا نام‌گذاری شده‌است، برای اثر فاخر حافظ و خیام صادر خواهدشد. ارزش کارشناسی آن 800 میلیون تومان است. بعد از آن توکنی با عنوان گنج‌مان با ارزش هر توکن یک میلیون تومان در شبکه ققنوس منتشر می‌شود، البته تا یک صدم گنج‌مان برای کاربران کیف توکن ققنوس قابلیت خرید وجود دارد.

او با بیان این‌که  تمام اطلاعات این اثر در قالب آلبوم و در یک ساختار غیرمتمرکز و مبتنی بر یک قاعده اجماع ثبت شده‌است، گفت: هیچکدام از سرورها نمی‌توانند انکار کنند که داده ثبت‌شده دچار اختلال شده و از بین رفته که یک مزیت بزرگ فناوری دفترکل توزیع‌شده است؛ همچنین در فرآیند بارگذاری اطلاعات، گزارش کارشناس رسمی و ساخت شناسنامه بر اساس استانداردهای کتاب‌شناسی در این توکن اتفاق می‌افتد و مهر سازمانی کتابخانه ملی مبتنی بر قانون تجارت الکترونیکی پای آن سند ثبت می‌شود، در واقع ضمن حفظ اثر برای کشور، مالک اثر به رسمیت شناخته شده که نکته مثبت برای مالکان میراث مستند است.

صمدی‌راد با اشاره به توکن گنج‌مان گفت: این توکن ابزاری برای تامین مالی خیریه و حمایت از میراث مستند توسط تمام مردم است که این به تعداد یک میلیون و به قیمت یک میلیون تومان برای کتابخانه ملی ایجاد شده و به پشتوانه خدمات ارائه شده در کتابخانه ملی، صادر می‌شود؛ خریداران این توکن از طرح‌های تشویقی کتابخانه نیز برخودار می‌شوند.