سرویس مدیریت کتاب خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، زینب زین‌الدینی، کارشناس ارشد مدیریت فرهنگی، پژوهشگر حوزه فرهنگ و صنایع فرهنگی: در دنیای انتشار کتاب، هر کتابی یک داستان، یک ایده و یک پیام دارد که منتظر است تا به دست خوانندگان برسد؛ اما راهی که یک کتاب از مرزهای صفحاتش فراتر رفته و به‌دست خوانندگان برسد، نیازمند تلاش و همکاری بین نویسنده و ناشر است.
در دنیای پُررقابت انتشار کتاب، هم‌اکنون بیش از هر زمان دیگری، بازاریابی کتاب به‌عنوان یکی از عوامل اساسی موفقیت و پیشروی در این صنعت، مهم است. این روزها، انتشار کتاب تنها از نوشتن یک داستان جذاب یا ارائه یک ایده ناب به خوانندگان، بیشتر از هر زمان دیگری، بستگی به توانایی ارتباط با بازار و جذب توجه آن دارد. با وجود ورود فناوری و تغییرات عمده در روش‌های انتشار و دسترسی به کتاب، رقابت برای جلب توجه خوانندگان بیش از پیش شدیدتر شده است. در این شرایط، باید نویسنده به‌طور فعال یاد بگیرد که چگونه یک کتاب را برای جذب خوانندگان و افزایش فروش، بازاریابی کند. به‌کارگیری تکنیک‌های بازاریابی می‌تواند به‌طور قابل توجهی دید کتاب شما را افزایش دهد و به آن کمک کند تا مخاطبان بیشتری را جذب کند. ناشر نیز باید استراتژی‌های بازاریابی نوآورانه و مؤثر را برای معرفی کتاب به دسترسی گسترده‌ترین لایه ازجامعه بکار گیرد.
در بازاریابی کتاب امروزی، ناشران به‌تنهایی نمی‌توانند کتاب را به بازار عرضه کنند و مراحل مهمی از بازاریابی کتاب به نویسنده بستگی دارد. ناشران بخشی از بازاریابی کتاب را به عهده دارند. نویسنده با ذهنیت خلاق خود، داستان‌ها و افکار را به وجود می‌آورد. او نه‌تنها صاحب ایده‌های کتاب است، بلکه روح و انرژی آن را نیز شکل می‌دهد. اما تنها داشتن یک داستان جذاب کافی نیست. نویسنده با دخالت در فرآیند بازاریابی کتاب خود، می‌تواند رابطه نزدیکتری با خوانندگان خود برقرار کند و از طریق انتشار محتواهای تبلیغاتی، مصاحبه‌ها و حضور در رویدادهای مختلف، جلب توجه بیشتری داشته باشد. انتشار کتاب تنها آغاز راه است. نویسنده باید به‌عنوان مدیر برند، کارآفرین و بازاریاب چیره‌دست وارد عمل شوند:
۱. یک وب‌سایت نویسنده حرفه‌ای بسازد
ایجاد یک وب‌سایت نویسنده حرفه‌ای یک استراتژی بازاریابی کلیدی در تبلیغ یک کتاب است. این وب‌سایت به‌عنوان پایگاهی برای هر چیزی که به کتاب شما مربوط می‌شود عمل می‌کند و کار شما را به شکلی جذاب و منظم ارائه می‌دهد.
۲. از رسانه‌های اجتماعی استفاده کند
در عصر دیجیتال امروز، رسانه‌های اجتماعی برای بازاریابی کتاب ضروری شده‌اند. به شما این امکان را می‌دهد که به مخاطبان گسترده‌ای دست پیدا کنید، با خوانندگان درگیر شوید و در اطراف کتاب خود سر و صدایی ایجاد کنید.
۳. خبر مطبوعاتی منتشر کند
خبر مطبوعاتی یک ایده مؤثر برای تبلیغ یک کتاب است که با اعلام حرفه‌ای چاپ کتاب شما به رسانه‌ها، تأثیرگذاران و خوانندگان، فروش را به‌طور مؤثر افزایش می‌دهد. ایجاد یک خبر مطبوعاتی جذاب که ویژگی‌های منحصربه‌فرد کتاب شما را برجسته می‌کند، می‌تواند خبر چاپ کتاب را به چهره‌های رسانه‌ای برساند و دید و علاقه عمومی را افزایش دهد.
۴. تعامل مستقیم با مخاطبان خود را افزایش دهد
ارتباط با خوانندگان از طریق رسانه‌های اجتماعی، رویدادهای کتاب و جلسات پرسش و پاسخ، یک پایگاه طرفداران ایجاد می‌کند و تبلیغات دهان به دهان را تشویق می‌کند. درک ترجیحات مخاطب از طریق این تعامل، کلید اصلاح استراتژی‌های بازاریابی و ایجاد محتوا است.
۵. در مصاحبه‌ها شرکت کند
مصاحبه‌ها ابزاری قدرتمند برای تبلیغات کتاب هستند و با این امکان که نویسندگان بتوانند مستقیماً با مخاطبان خود از طریق رسانه‌های مختلف مانند پادکست، تلویزیون و پلتفرم‌های آنلاین ارتباط برقرار کنند، فروش را افزایش می‌دهد. این تعامل به نویسندگان کمک می‌کند موضوعات و داستان‌های کتاب خود را به اشتراک بگذارند، پیوند شخصی با خوانندگان بالقوه ایجاد کنند و تبلیغ کتاب را جذاب‌تر کنند.
۶. با کتابفروشی‌ها و کتابخانه‌های محلی ارتباط برقرار کند
شبکه‌سازی با کتابفروشی‌ها و کتابخانه‌های محلی یک تاکتیک کلیدی برای افزایش فروش کتاب و تقویت برند نویسندگی شما است. کار خود را به آنها معرفی کنید و فرصت‌هایی را برای امضای کتاب، کتابخوانی یا کارگاه‌های نوشتن بررسی کنید. ایجاد چنین روابطی می‌تواند منجر به همکاری‌های دوجانبه سودمند شود.
۷. برنامه‌های معرفی کتاب داشته باشد
معرفی کتاب گام مهمی در افزایش دیده شدن کتاب شما است. رونمایی‌ها و رویدادهای کتاب مجازی در عصر دیجیتال به‌طور فزاینده‌ای محبوب شده‌اند و به نویسندگان روشی مقرون‌به‌صرفه برای دستیابی به مخاطبان جهانی و تبلیغ کتاب‌های خود ارائه می‌دهند.
۸. مراسم امضای کتاب داشته باشد
برگزاری جشن امضای کتاب راهی پویا و شخصی برای تبلیغ کتاب است. امضای کتاب به نویسندگان فرصتی عالی می‌دهد تا با خوانندگان خود رو در رو ملاقات کنند و با خلق لحظات فراموش‌نشدنی، خوانندگان عادی را به طرفداران اختصاصی تبدیل کنند. این رویدادها همچنین افراد را تشویق می‌کند تا درباره کتاب با دوستان و خانواده صحبت کنند.
۹. از بازاریابی ایمیلی استفاده کند
یکی دیگر از راه‌های مؤثر بازاریابی کتاب، استفاده از بازاریابی ایمیلی است. به‌طور منظم خبرنامه‌هایی را با به‌روزرسانی‌های کتاب‌ها، رویدادهای آینده و تخفیف‌ها یا تبلیغات انحصاری ارسال کنید.
۱۰. با وبلاگ‌نویسان و تأثیرگذاران کتاب همکاری کند
یکی از ایده‌های پرطرفدار بازاریابی کتاب، بازاریابی تأثیرگذار است. همکاری با وبلاگ نویسان و اینفلوئنسرهای کتاب راهی عالی برای دستیابی به مخاطبان گسترده‌تر و افزایش فروش کتاب شما است. این وبلاگ نویسان و اینفلوئنسرها در حال حاضر دنبال کنندگان اختصاصی از خوانندگانی دارند که به توصیه‌های آنها اعتماد دارند و برای آنها ارزش قائل هستند.
۱۱. بررسی‌ها و تأییدیه‌ها را برای کتاب خود دریافت کند
بررسی و تأیید کتاب یک گام مهم در استراتژی بازاریابی کتاب شما است. نظرات و تاییدات مثبت از منابع معتبر می‌تواند اعتبار کتاب شما را تا حد زیادی افزایش دهد و منجر به افزایش فروش شود.
۱۲. به دنبال پادکست‌ها و مکالمات سخنرانی باشد
با پیگیری رویدادهای سخنرانی و تولید پادکست، فروش کتاب را افزایش دهید. به‌عنوان یک نویسنده، از بینش منحصر به فرد خود برای جذب مخاطب در کنفرانس‌ها، جشنواره‌های کتاب و رویدادهای ادبی استفاده کنید.
۱۳. در نمایشگاه‌ها و جشنواره‌های کتاب شرکت کند
نمایشگاه‌های کتاب، مسابقات نویسندگی و جشنواره‌ها ایده‌های عالی برای تبلیغ کتاب هستند که به نویسندگان فرصتی برای نمایش آثارشان، ارتباط با خوانندگان، ناشران و افراد داخلی صنعت و افزایش دید و فروش ارائه می‌دهند.
۱۴. با سایر نویسندگان تبلیغ کند
نویسندگان می‌توانند برای تبلیغ کار یکدیگر همکاری کنند، به‌ویژه نویسندگانی که مخاطبان یا ژانر هدف مشترکی دارند. این رویکرد به آنها اجازه می‌دهد تا به پایگاه‌های طرفداران یکدیگر برسند و قرار گرفتن در معرض آنها را افزایش دهند. روش‌ها شامل تبلیغ کتاب در خبرنامه‌ها، مصاحبه‌های مشترک، مطالعه مجازی با میزبانی مشترک و تأیید رسانه‌های اجتماعی است.
۱۵. ارتباط مؤثر با خوانندگان برقرار کند
نویسندگان با شناخت و ارج نهادن به خوانندگان، یک پایگاه طرفداران وفادار ایجاد می‌کنند. تعامل با خوانندگان از طریق یادداشت‌های تشکر شخصی، محتوای منحصر به فرد یا جلسات تعاملی می‌تواند باعث شود افراد تمایل بیشتری به توصیه کتاب به دیگران داشته باشند. این رویکرد جامعه‌ای را در اطراف کتاب پرورش می‌دهد و ترویج دهان به دهان را تقویت می‌کند که برای نویسندگان بسیار مهم است.
۱۶. برای کتاب خود مسابقه برگزار کند
برگزاری مسابقات برای کتاب شما یک تکنیک بازاریابی نوآورانه است که می‌تواند فروش را به میزان قابل توجهی افزایش دهد. با درگیر کردن خوانندگان بالقوه از طریق مسابقات، نویسندگان می‌توانند هیجان و هیاهو در اطراف کتاب‌های خود ایجاد کنند.
۱۷. از پلتفرم‌های تبلیغ کتاب استفاده کند
سایت‌های تبلیغ کتاب، ایده‌های مبتکرانه‌ای برای تبلیغ کتاب ارائه می‌کنند که به‌عنوان یک تکنیک کلیدی برای نویسندگان برای افزایش فروششان عمل می‌کند. این سایت‌ها در نمایش کتاب‌ها به مخاطبان بزرگ و درگیر، که اغلب براساس ژانر یا علاقه خواننده تقسیم‌بندی می‌شوند، تخصص دارند. این رویکرد هدفمند تضمین می‌کند که کتاب‌های مناسب به خوانندگان مناسب می‌رسد و احتمال فروش را افزایش می‌دهد.
همانطور که بیان شد یک نویسنده می‌تواند برخی از روش‌های ساده و در عین حال مهم را برای بازاریابی کتاب خود انجام دهد، اما برای دستیابی به فروش و معرفی مؤثرکتاب، نیاز به فعالیت‌های تکمیلی و تخصصی بازاریابی از سوی ناشر دارد.
ناشر با دسترسی به منابع مالی، تخصص در زمینه بازاریابی و شبکه‌های توزیع گسترده، می‌تواند به نحو احسن استراتژی‌های بازاریابی را اجرا کند و کتاب را به دسترسی گسترده‌تری از خوانندگان برساند. از این رو، کارهایی که در یک بخش بازاریابی انتشارات باید انجام شود عبارت است از:
۱. مواد تبلیغاتی را آماده کند
نسخه‌های پیشخوان خواننده و قالب‌های مختلف عرضه همچون صوتی و الکترونیکی، تولید و چاپ کند.
یک برنامه مطبوعاتی برای مصاحبه با نویسنده تدارک ببینید.
مطالب چاپی همچون کارت پستال، نشانک، آگهی و … برای کمک به تبلیغ خود نویسنده آماده کند.
از رویدادهایی همچون امضای کتاب، خبرهای مطبوعاتی و … پشتیبانی کند.
۲. تبلیغات تجاری داشته باشد
کتاب را در کاتالوگ چاپی انتشارات و کاتالوگ و آگهی‌های خرده‌فروشان قرار دهد.
کتاب را در فروشگاه‌های مختلف عرضه کند.
با شرکت‌های توزیع‌کننده کتاب برای توزیع و پخش مذاکره کند
در نمایشگاه‌های کتاب حضور فعال داشته باشد
با توجه به موضوع، کتاب را برای مجلات مختلف ارسال کند.
۳. بازاریابی اینترنتی انجام دهد
در وب‌سایت انتشارات یک صفحه به معرفی و توضیح درباره کتاب اختصاص دهد.
با کتابفروشان آنلاین برای فروش و تبلیغات کتاب مذاکره و قرارداد منعقد کند
به نویسنده در توسعه حضور در شبکه‌های اجتماعی کمک کند
یک لیست ایمیل از ناشران، کتابفروشان، توزیع‌کنندگان کتاب، کتابداران، خرده‌فروشان کتاب تهیه و اطلاعات کتاب و شرایط فروش را برای آنها ایمیل کند.
مسابقات آنلاین برگزار کند
جهت برقراری ارتباط مستقیم و نزدیک‌تر بین نویسنده، ناشر و خوانندگان تورهای وبلاگ طراحی کند
۴. تبلیغات اینترنتی داشته باشد
در مجلات و خبرنامه‌های آنلاین متناسب با کتاب تبلیغ کند.
در شبکه‌های اجتماعی تبلیغات کند.
در وب سایت‌های مناسب با موضوع کتاب تبلیغات بنری داشته باشید.
۵. تبلیغات تخصصی (مخصوص نوع کتاب) داشته باشد
با نویسنده کار کنید تا از حوزه‌های نفوذ خود نویسنده که می‌تواند شامل سازمان‌هایی که در آن عضو هستند، انجمن‌های فارغ‌التحصیلان، انجمن‌های حرفه‌ای، جوامع تاریخی محلی و غیره باشد، سرمایه‌گذاری کند.
در پاتوق‌ها و گروه‌های کتابخوانی حضور فعال داشته باشد.
با کتابخانه‌های عمومی و کتابخانه ملی ارتباط داشته باشید و مشخصات و اطلاعات کتاب‌های تازه منتشرشده را برای آنها ایمیل کنید.
کتاب را برای مسابقات، داوری‌ها، جشنواره‌ها و فستیوال‌ها ارسال کنید.
۶. تبلیغات مصرف‌کننده داشته باشید
مراسم تورهای کتاب و امضای کتاب برگزار کنید
متن‌های مطبوعاتی، علی‌الخصوص به‌صورت محلی یا منطقه‌ای که نویسنده در آن تأثیر دارد، تهیه و منتشر کنید
ارسال متن‌ها و یادداشت‌های مطبوعاتی به تمام رسانه‌های مناسب: رادیو، تلویزیون، روزنامه‌ها و مجلات
در برنامه‌های نقد کتاب شرکت کنید
در خبرنامه‌ها اطلاعات و مشخصات کتاب را منتشر کنید.
برای اینفلوئنسرها یک نسخه از کتاب را ارسال کنید
۷. تیم فروش را فراموش نکنید! اکثر ناشران یک تیم فروش که شامل گروه نمایندگان، کتابفروشان، خرده‌فروشان، کلوپ‌های کتاب و انجمن‌های ادبی است می‌باشد.
فعالیت‌های نام برده شده در واقع یک عملکرد خوب برای فروش کتاب است و در بعضی موارد از نظر فنی بازاریابی نیست، اما فعالیت‌هایی است که نویسنده بعید است بتواند انجام دهد و ناشر برای فروش بهتر کتاب انجام می‌دهد.
سخن پایانی
موارد بیان‌شده در این یادداشت برای همه ناشران و نویسندگان به یک شکل، قابل اعمال نیست و نیاز به رویکردهای مختلف دارد؛ زیرا بازاریابی کتاب یک مسیر پیچیده است و نیازمند بررسی دقیق نیازها و امکانات هر ناشر و نویسنده دارد. بیشتر ناشران و نویسندگان بسیاری از این روش‌های بازاریابی را استفاده می‌کنند؛ ولی مطمئناً چون بازاریابی کتاب یک حوزه پویا و چند رشته‌ای است، هر ناشر و نویسنده با توجه به نیازها و خصوصیات مخاطبان خود، به رویکردهای متفاوتی نیاز دارد.
نظر شما