عبدالمجید مبلغی نویسنده کتاب «آسیب‌شناسی صداقت کارگزاران سیاسی» در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، درباره ظرفیت زبان فارسی در سیاست‌ورزی گفت: زبان فارسی مستعد تعقیب خیر عمومی در سپهر همگانی است. در کتاب آسیب‌شناسی صداقت کارگزاران سیاسی، به این موضوع پرداخته‌ام که چگونه کارویژه تاریخی زبان فارسی را می‌توان گسترش آگاهی انتقادی و پرسش‌گرانه‌ای دانست که دل‌مشغول لحاظ امر مشترک ایرانیان و توجه به وجوه مشاع زندگی جمعی تاریخی و هویتی ما است.

او ادامه داد: ظرفیت فارسی برای نیل گسترده و انتقادی به امر عمومی، که ذاتاً هدف هر زبان بشری است، از این جهت کم‌نظیر است که این زبان توانسته در طول تاریخ، مفاهیم عمیق و جهان‌شمول را در قالب‌های متنوع (از مباحث ادبی گرفته تا تاملات فلسفی) بیان کند. این اتفاقی است که برای کمتر زبانی در تاریخ رخ داده است و فارسی را به‌عنوان یکی از معدود زبان‌هایی که چنین ظرفیتی را در خود پرورانده است، متمایز می‌کند. در تقریر این مهم، مشخصاً به بضاعت‌های معرفت‌شناختی زبان فارسی پرداخته‌ام و کوشیده‌ام چندوچون تعقیب خیر عمومی منجر به ارتقای آگاهی اجتماعی را در افق تاریخی و معاصر رویکرد به این زبان به بحث بگذارم.

مبلغی درباره کارکرد دیالکتیکی مقوله صداقت نزد کارگزاران زبان فارسی با این زبان، گفت: زبان‌ها ذاتاً استعدادی برای عطف توجه به صداقت دارند، چراکه زبان به‌عنوان ابزار تخاطب، همواره ضمن و ذیل لحاظ مخاطب، و طی بافتار ارتباطی موثر در تحقق این مهم، شکل می‌گیرد و وجاهت می‌یابد. هر چه یک زبان در فضای گشوده‌تری امکان بروز و ظهور یابد (و فضای ضروری برای نقد و بررسی در ارتباط با گزاره‌هایی که پیش می‌کشید بیشتر در دسترس باشد) این امکانیت معرفت‌شناختی (epistemological contingency) ناشی از استعداد ذاتی در ایجاد تخاطب صداقت-پایه جدی‌تر می‌شود.

او ادامه داد: در مقابل زمانی که زبان به‌صورت غیرصادقانه مورد استفاده قرار می‌گیرد، از کارکرد اصلی خود منحرف می‌شود. در چنین حالتی، زبان به‌جای آنکه ابزاری برای ارتباط شفاف و جمعی باشد، به‌صورت شخصی‌شده، در خدمت منافع فردی قرار می‌گیرد. این مبحث مهمی است که نظریه عقلانیت ارتباطی آن را توضیح می‌دهد. در کتاب به تقریر این مهم در ارتباط با زبان فارسی، در مراجعه به نحوه‌های بروز و ظهور آن طی عصر جدید و متاثر از مباحث مهمی همچون دیوان‌سالاری و فن‌سالاری در ایران معاصر، پرداخته‌ام.

نویسنده کتاب «آسیب‌شناسی صداقت کارگزاران سیاسی» درباره تاثیر آثار سعدی به عنوان اندرزنامه‌ای عالی در زبان فارسی برای جامعه امروز ما گفت: سعدی، از نازک‌اندیشی‌های یگانه در امر خصوصی و تصویرپردازی‌های دل‌انگیز ناشی و منشعب از عشق، راهی گشوده است به سوی تشخیص آسیب‌شناسانه امکان‌های پنهان امر اجتماعی جاری و ساری نزد ایرانیان. در بوستان و گلستان سعدی، ناکامی‌های فردی و سرگشتگی‌های شخصی، در افق شوربختی‌های جمعی و نارسایی‌های اجتماعی لحاظ می‌شود و چونان نحوه‌های آشکاری از دینامیسم پنهان عرصه عمومی بازتاب می‌یابد.

او افزود: سعدی با مهارت بی‌نظیر خود، این پیوند میان فرد و جامعه را در قالب حکایت‌ها و داستان‌هایی بیان می‌کند که هم جنبه زیباشناختی و عاشقانه دارند و هم کارکرد انتقادی و اجتماعی. این رویکرد سعدی (و همین مهم به گونه‌هایی دیگر نزد حافظ، فردوسی، مولوی و خیام که مجال توضیح تفصیلی رویکرد هر یک از ایشان اینجا وجود ندارد)، زبان فارسی را به‌عنوان بستری برای تقویت خیر عمومی منجر به صداقت سیاسی و نقد رفتارهای غیرصادقانه در عرصه اجتماعی پیش می‌کشد. توجه تحلیلی به آثار این شاعران صرفاً جنبه‌ای تفننی و گذشته‌پژوهانه ندارد بلکه نشان می‌دهد که چگونه در مناسبات اینجایی و اکنونی باید از زبان فارسی به مثابه زیست‌بوم آگاهی ایرانی جهت ارتقاء مسئولیت‌پذیری جمعی در سپهر همگانی ایرانی، و ضمن لحاظ استعداد تمدنی ملت تاریخ‌ساز ایران، بهره گرفت. در کتاب کوشیده‌ام تا برخی وجوه این مهم را به بحث بگذارم.

گفتنی است کتاب «آسیب‌شناسی صداقت کارگزاران سیاسی» بر آن است ذیل درکی آسیب‌شناسانه، بستر صداقت‌گریزی نظام‌مند سیاسی را توضیح دهد و در مراجعه‌ای به سیر حوادث و مسیر وقایع در ایران معاصر، مکانیزم‌های منجر و منتهی به ناراست‌گرایی در عرصه سیاست و حوزه سیاست‌ورزی را مشخص کند؛ همچنین در صدد است فراتر از شناسایی دشواری‌ها در مسیر صداقت سیاسی، راهکارها و راهبردهایی را برای گسترش صداقت‌گرایی سیاسی عرضه دارد و امکان‌های منجر به صداقت‌گرایی سیاسی در عرصه عمومی و حوزه تخصیص قدرت را ارتقا بخشد.