به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) کتاب «سیاست گذاری مسئولیت اجتماعی دانشگاه پژوهشی تطبیقی» نوشته محمد مهدی ذوالفقارزاده و معصومه چم آسمانی از سوی پژوهشگاه مطالعات فرهنگی، اجتماعی و تمدنی وزارت عتف منتشر شده است.
امروزه، مسئولیت اجتماعیِ دانشگاه یکی از مسائل و موضوعاتی است که در نسل‌های گوناگون دانشگاهی مورد توجه دانشگاهیان هم در ساحت نظر و هم در ساحت عمل قرار گرفته است. مطالعات نشان از رشد این موضوع به‌عنوان یکی از مسائل کلیدی حوزه آموزش عالی به‌ویژه در سال‌های اخیر دارد. تعاریف، الگوها و گونه‌های گوناگونی برای این مقوله محوری ارائه شده است. در ایران نیز، به دلایل متعدد، از جمله توجه جهانی به این مسئله، از یک سو، و نیز فاصله‌ای که میان دانشگاه و جامعه شکل گرفته است، از سوی دیگر، به این مهم به صورت‌های مختلف پرداخته شده است.
یکی از عواملی که می‌تواند در سیاست‌گذارِ مسئولیت اجتماعیِ دانشگاه مفید و راهگشا باشد مرور تجربه دانشگاه‌های دنیا در این خصوص است؛ اینکه علاوه‌بر تعاریف و الگوهایی که در این زمینه وجود دارد، و البته تا کنون در آثار علمیِ ایران، از جمله در انتشارات پژوهشگاه مطالعات فرهنگی، اجتماعی و تمدنی وزارت عتف، نیز بازتاب خوبی یافته است، چه مصادیق عینی و عملی در سطح دانشگاه‌های دنیا در حال اجرا است؟ این مصادیق هم شامل موارد عملی مرتبط با تحققِ مسئولیتِ اجتماعی دانشگاه و هم شامل عرصه مدیریت و سیاست‌گذاری آن می‌شود. در واقع، اینکه دانشگاهیان و دانشگاه‌ها برای تحقق مسئولیت‌های اجتماعی خود دست به چه اقداماتی می‌زنند و چه فعالیت‌هایی را در عمل انجام می‌دهند و در مقابل نیز، نهادهای مدیریتی و سیاست‌گذار چگونه آن‌ها را به رسمیت می‌شناسند، به این فعالیت‌ها هویت می‌دهند و حمایت‌های لازم را جهت ترویج هرچه بیشتر مسئولیت اجتماعی دانشگاه صورت می‌دهند.
به نظر می‌رسد این دو حلقه مفقوده در متونِ علمیِ داخلی که بیشتر متوجهِ ابعادِ نظری و تعاریفِ این حوزه بوده‌اند تا کنون کمتر مورد توجه قرار گرفته است. پژوهشِ تطبیقیِ حاضر، که با هدف پشتیبانیِ نظری از اقدامات سیاستی معاونت فرهنگی و اجتماعی وزارت عتف در حوزه ترویج گفتمان مسئولیت اجتماعی در میان دانشگاهیان در ایران در دفتر سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی آن معاونت در تابستان و پاییز ۱۴۰۲ تعریف شد، قصد دارد این خلأ را در عرصه سیاست‌گذاری مسئولیتِ اجتماعی دانشگاه در ایران تا جای ممکن جبران کند.
بر این اساس، تمرکز و ساختار کتاب حاضر بر آن است تا ابتدا الگویی را از پسِ تعاریف گوناگونی که از مسئولیت اجتماعی در متونِ علمی و نهادهای معتبر جهانی در این زمینه ارائه شده است به دست آورد. این الگو می‌تواند به‌عنوان مبنا و پشتوانه سیاست‌گذاری و ارزش‌گذاری مسئولیت‌های اجتماعیِ دانشگاه در ایران قرار گیرد؛ مبنایی که براساس آن بتوان حوزه‌های مختلفِ مسئولیتِ اجتماعیِ دانشگاه را مشخص کرد و در هر حوزه نیز، برخی مصادیق آن را به‌طور دقیق‌تر شناسایی کرد. مرور این تعاریف و رسیدن به الگوی مذکور بخش نخست کتاب حاضر را شکل می‌دهد.
در گام بعد، باید حلقه مفقوده پیش‌گفته را، که ناظر بر اقدامات عینی و عملی و به‌نوعی موردکاوی‌های مصداقی در این عرصه در دانشگاه‌های دنیا است، شناسایی کرد، که در بخشِ دومِ کتاب به‌طور تفصیلی به آن پرداخته شده است. در نهایت نیز، باید دید که در عرصه سیاست‌گذاری مسئولیت اجتماعی دانشگاه و با هدف ترویج آن، چگونه و با چه معیارها و شاخص‌هایی در عمل این مقوله مورد ارزش‌گذاری و حمایت قرار می‌گیرد. این موضوع نیز بخش پایانی کتاب حاضر را شکل می‌دهد.
به گفته مولفان کتاب در مقدمه اثر، یافته‌های این پژوهش، که مبنای نظری متقنی را برای ورود به عرصه سیاست‌گذاری و مدیریت مسئولیت اجتماعیِ دانشگاه در معاونت فرهنگی و اجتماعیِ وزارت عتف به‌عنوانِ متولیِ اصلیِ این امر در دانشگاه‌ها و به‌طور خاص در تدوینِ «آیین‌نامه نشان مسئولیت اجتماعیِ دانشگاه» در آذرماه ۱۴۰۲ فراهم کرد، در نشست‌های خبرگانی مورد بحث و بررسی قرار گرفت و توسطِ نویسندگان نیز به‌عنوانِ سخنرانِ ویژه هشتمین جایزه مسئولیتِ اجتماعیِ مدیریت (انجمن مدیریت ایران) در بهمن‌ماه ۱۴۰۲ ارائه شد که با استقبال خوب مخاطبان روبه‌رو شد. از این‌رو، به‌منظورِ مستندسازیِ هرچه بهتر و نیز نقد و بررسیِ بیشتر توسط جامعه دانشگاهی و نخبگانی، تصمیم بر انتشار آن در قالب کتاب حاضر با همکاری پژوهشگاه مطالعات فرهنگی، اجتماعی و تمدنی وزارت عتف، که خود از پیشگامان انتشار آثار علمی مفید مرتبط با این عرصه است، گرفته شد.
نظر شما