به‌گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، ویلهلم دیلتای فیلسوفی آلمانی بود که از سال 1833 تا 1911 زیست. او بیش از همه به دلیل نحوه‌ای که میان علوم طبیعی و انسان تمیز نهاد شناخته می‌شود. در حالی که وظیفه اصلی علوم طبیعی رسیدن به تبیین‌های علیِ مبتنی بر قانون است، وظیفه کانونی علوم انسانی فهم ساختارهای سازمان‌یافته زندگی بشری و تاریخی است. نشان خواهیم داد که این تمایز آن‌چنان قاطع نیست که تبیین‌های علی را از علوم انسانی‌ای چون روانشناسی و تاریخ طرح کند؛ بلکه صرفا حیطه چنین تبیین‌هایی را محدود می‌کند.
هدف دیلتای آن بود که نقد عقل محض کانت را، که در درجه اول طبیعت‌محور است، به صورت نوعی نقد عقل تاریخی بسط دهد که بتواند حق مطلب را درباره ابعاد اجتماعی و فرهنگی تجربه بشر نیز ادا کند. فهم معنای رویدادهای تاریخی بشری مستلزم توانایی سازماندهی آنها در بسترهای مناسبشان و مفصل‌بندی یکپارچگی‌های ساختاری‌ای است که می‌توان از این راه یافت. تأملات دیلتای در باب علوم انسانی، بستربخشی تاریخی و هرمنوتیک بر بسیاری از متفکران بعدی از قبیل هوسرل، هایدگر کاسیرر، گادامر و ریکور تاثیر نهاد. اخیراً به این مطلب توجه کرده‌اند که رویکرد تجربی دیلتای به تجربه از چه راه‌هایی بر کوشش‌های اولیه کارناپ برای غلبه بر متافیزیک تأثیر نهاده است.
دیلتای متقدم هدف خویش را گسترش دادن طرح نقادانه‌ای می‌دانست که علوم انسانی را همان‌گونه پایه‌ریزی کند که کانت علوم طبیعی را پایه‌ریزی کرده بود. بنابراین، امید او آن بود که علوم انسانی بتوانند درست همانند علوم طبیعی به تبیین‌های قانونمندی دست یابند. دیلتای دست‌کم تا سال 1887، که بوطیقایش را به چاپ رسانید، اطمینان داشت که می‌توان به تبیین‌هایی درونی از خلاقیت بشری یافت. او خود قوانین سه‌گانه استحاله تخیلی را برای شرح تاثیر نیرومندی که شاعران می‌توانند بر ما بگذارند صورت‌بندی کرد. اما دیلتای از طریق کوشش‌هایش برای از کار درآوردن روان‌شناسی‌ای که این قسم تبیین‌های درونی بتوانند به آن تمسک جویند، برخی از مفروضات مبنایی‌اش را جرح و تعدیل کرد.
به طرزی روزافزون تاکید ورزید که دسترسی ما به جهان بشری تاریخ بسی مستقیم‌تر از دسترسی‌مان به طبیعت است. اگر چه دیلتای همچنان مشتاق بود بپذیرد که اعیان تجربه بیرونی صبغه پدیداری دارند، دیگر این رای کانتی را نمی‌پذیرفت که محتویات تجربه درونی هم دارای صبغه پدیداری‌اند. آنها واقعی هستند و آن زمانی که ما را به تاریخ می‌پیوندد صرفا صورتی ذهنی نیست که کانت مطرح ساخته بود.
پس از پیشگفتار دبیر مجموعه در بخش ویلهلم دیلتای به زندگی و اندیشه دیلتای، آثار فلسفی اصلی دیلتای، تاملات دیلتای در باب اخلاق و جهان‌بینی‌ها و تردیدهایش درباره متافیزیک پرداخته شده است. در بخش کنت پاول یورک فون وارتنبورک نیز سرگذشت یورک، مکاتبه با دیلتای، پاره‌گفتارهای فلسفی درباب تاریخ و روانشناسی آمده است. یادداشت‌ها، کتابنامه و واژه‌نامه انگلیسی به فارسی پایان‌بخش کتاب است.
«دیلتای و یورک» نوشته رودلف مکریل و اینگوفارین در 144 صفحه، شمارگان 1100 نسخه و بهای 9 هزار تومان از سوی انتشارات ققنوس منتشر شده است.
سه‌شنبه ۸ خرداد ۱۳۹۷ - ۱۰:۲۷
نظر شما