رئیس اداره کتابخانه و اطلاعرسانی دفتر تبلیغات اسلامی اصفهان، در بخشی از یادداشت خود به مناسبت روز «مقاومت اسلامی» مینویسد که ادبیات مقاومت، ادبیات واقعیتگرا، فریادگونه و جریانساز و بستری است برای به تصویر کشیدن مظلومیتها و فرهنگ مقاومت یک ملت. این نوع ادبیات در کشور ما از قداست خاصی برخوردار است.
مقاومت، یکی از مفاهیم اساسی در قاموس هر ملت است و ریشه در گذشتههای دور دارد. با ظهور اسلام و در سایه آموزههای متعالی و زندگیبخش قرآن و همچنین رهنمودهای پیامبر اعظم (ص)، مفهوم مقاومت جان دوبارهای گرفت.
انسان صلحطلب و عزتمند، بهصورت فطری هیچ زمانی تاب و تحمل زشتی و پلیدی را ندارد و در قالبهای مختلف، ستیز و مقابله خود را به تصویر میکشد. شاید به جرأت بتوان گفت که کلمه و کلام شیواترین و تأثیرگذارترین سلاح رویارویی با بدی، پلیدی و زشتی است.
در تاریخ صدر اسلام، ادیبان و شاعرانی بودند که با سلاح زبان و بهکارگیری ذوق هنری خود در هنگام مقابله با ظالمان، بهگونهای دیگر به وظیفه خود عمل میکردند و به دفاع از ارزشهای اسلام و قرآن میپرداختند.
قرآن کریم بهعنوان کاملترین سند هدایت بشر، مقوله مقاومت را از ضروریات بهشمار میآورد، چراکه بدون آن، ظلم و فساد ماندگار و فراگیر خواهد شد. مقاومت با بسیاری از آیات قرآن روابط معناداری دارد و این مفهوم مبتنی بر فطرت توحید و عدالت میباشد.
خداوند در بخشهای مختلف قرآن کریم همچون سوره بقره، نساء و آلعمران، با اشاره به حوادث صدر اسلام، ضرورت مقاومت و پایداری را بهخوبی تشریح میکند. پرداختن قابل توجه این کتاب آسمانی به این مقوله، نشان میدهد که تعالی کمال و سعادت بشر را در سایه مقاومت امکانپذیر میداند. این تأکید به ما میفهماند که مقاومت یک امر طبیعی محض نیست، بلکه قداست و بُعد ارزشی نیز دارد.
ادبیات، آینه فرهنگ یک ملت است، فرهنگی که در دل و جان انسانهاست و به صورتهای مختلف متجلی میشود. ادبیات میتواند بر احساسات و اندیشهها، تصمیمسازیها و آیندهسازی جوامع انسانی تأثیرگذار و تحولآفرین باشد.
ادبیات مقاومت، ادبیاتی است که خود را متلزم به پرداختن به آرمانهای اقشار مظلوم جامعه میداند و به هر اثر هنری شامل شعر، داستان، نمايشنامه، ترانه و سرودهایی گفته میشود که با توجه به شرایط خاصی تولید میشوند. این نوع ادبیات واقعیتگرا، فریادگونه و جریانساز است و بستری است برای به تصویر کشیدن مظلومیتها و فرهنگ مقاومت یک ملت. این نوع ادبیات در کشور ما از قداست خاصی برخوردار است و خط و مشی متفاوتی دارد، زیرا از خاستگاهی فطری سرچشمه میگیرد و مورد تأیید قران و سیره ائمه معصومین (ع) نیز میباشد.
وجه بارز این گونه ادبیات، در نوع مضمون و پیامی بوده که در آن نهفته است. آثار هنری و ادبی در این قالب، آینه تمامنمای مردانگیها و شجاعت مردمی است که در پی قرنها، مقابل ظلم و ستم ایستادگی کردند. دراین نوع ادبیات از ناامیدی و خمودگی خبری نیست، در تمام جلوههای این نوع ادب نشان از مضمون پایداری، مبارزه و امید است.
مفهوم مقاومت، محدود به میدان نبرد نیست هر نوع مقاومتی را شامل میشود و همه عرصههای فرهنگی، اخلاقی، سیاسی و نظامی را دربرمیگیرد. این فرهنگ، شمولی عام دارد و هرکس بهگونهای در تلاش است تا از آرمانها و ارزشهای خود دفاع کند. باور ما بر این است که ادبیات مقاوت، ادبیاتی متعهد است و نوعی رشد یافتگی و امید در اندیشه آثار این نوع ادبیات بهچشم میخورد. هنرمندان و نویسندگان نیز با این التزام، در قالبهای مختلف هنری وادبی با خلق آثار مرتبط در تلاش هستند تا در این مسیر ادای تکلیف کنند.
یکی از شاخصترین عناصر موجود در ادبیات مقاومت، جهانی بودن و بدون مرز بودن آن است. فقط در محدوده مبارزه و پایداری مردم یک دوره خاصی محصور نمیشود و فرهنگ و مفاهیم اصلی آن به دیگر ملتها و نسلهای بعدی منتقل میشود. این ادبیات در هر قالبی ساخته و پرداخته شود و از هر زوایهای که به آن نگاه شود، زبان مشترکی دارد.
در این چهار دههای که از انقلاب اسلامی میگذرد، ادبیات مقاومت چه ازنظر کمی و چه به لحاظ کیفی، شکل و ساختار خوبی به خود گرفته است، اما تا نقطه مطلوب فاصله داریم. با توجه به تمام تلاشها و اقداماتی که در این شاخه از ادبیات صورت گرفته، اما دیده میشود که از فرصتها و ظرفیتها بهدرستی در این راستا استفاده نمیشود و آثار خلاقانه و مخاطبپسند کمتر بهچشم میخورد. امید است که با طرح تولید آثار فاخر، به فرموده رهبر معظم انقلاب بتوانیم کشور را از ادبیات وارداتی بینیاز کنیم.»
نظر شما