سرویس کودک و نوجوان خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) - فهیمه ایمانی، مربی کتابخوانی و مروج کتاب کودک و نوجوان: امروزه آشنایی کودکان با تاریخ و فرهنگ کشور از مسائلی است که دغدغه بیشتر والدین است. در این زمینه آثاری که به بازنویسی متون کهن برای کودکان پرداخته‌اند، اهمیت زیادی دارند. مژگان شیخی از نویسنده‌هایی است که آثار زیادی در زمینه آشنایی کودکان با متون کهن دارد. او در زمینه سیاست‌نامه، گلستان، بوستان، الهی‌نامه، کلیله و دمنه، کیمیای سعادت و …آثار درخشانی دارد. از جمله ویژگی‌هایی که این دسته از آثار مژگان شیخی دارد، این است که به حفظ اصالت و ادبی‌بودن متن توجه زیادی داشته است. متن به اندازه کافی برای فهم کودک رسا و روان است؛ اما در عین حال از میزان ادبی‌بودن متن نیز چندان کاسته نشده است. در این زمینه می‌توان از کتاب پنجم از سری «قصه‌های تصویری کیمیای سعادت» با عنوان «نگهبان نخلستان» نام برد. «کیمیای سعادت» از امام محمد غزالی است. «کیمیای سعادت» یکی از شاهکارهای غزالی است و دارای نثری شیوا و حکایت‌هایی بسیار زیباست. در پایان کتاب نیز کیمیای سعادت در یک نگاه به کودک معرفی شده است.
جلد پنجم از «قصه‌های تصویری کیمیای سعادت»، قصه‌ای با عنوان «نگهبان نخلستان» است که پیرامون شخصی به نام عبدالله است. او به بخشندگی معروف است. عبدالله در سفر و در راه با نخلستانی روبه‌رو می‌شود. نگهبان نخلستان که مرد سیاه‌پوستی است او را می‌بیند که هر سه قرص نان خود را به سگی که گرسنه است می‌دهد. او که از بخشندگی نگهبان متعجب می‌شود بی‌وقفه سراغ اربابش را می‌گیرد.
حکایت «نگهبان نخلستان»، حکایت بخشندگی و مهر است. دو شخصیت از سه شخصیت اصلی داستان در ویژگی بخشندگی، اشتراک دارند؛ اما بخشندگی عبدالله مورد توجه مردم بود و مرد سیاه‌پوست بدون اینکه کسی متوجه آن باشد، تمام دستمزدش را به سگی در نخلستان بخشید. درواقع هر فردی در هر جایگاهی می‌تواند بخشنده باشد؛ اگر مانند عبدالله غنی است با ثروتش و اگر مانند نگهبان، فقیر است در حد وسع خودش. مهم این است که خداوند چندین برابر هر عمل خوب، پاداش می‌دهد. علاوه بر بخشندگی، به مسئولیت‌پذیری نیز اشاره می‌شود. نگهبان علاوه بر اینکه در برابر نخلستان مسئولیت رسمی دارد، در برابر سگی که به نخلستان آمده نیز برای خود مسئولیت اخلاقی ایجاد می‌کند. انتخاب رنگ پوست سیاه برای شخصیت بخشنده داستان نیز بی‌دلیل نبوده است. نفی مسائل نژادپرستانه از مفاهیم غیرمستقیم این کتاب است. البته نباید از عبداالله نیز غافل شد. او از یک سفر و یک دیدار فرصت برای انجام کار نیک ساخت.
در این کتاب قلم مژگان شیخی مانند سایر آثار او، بسیار روان و ساده است. اگر کودک عنوان کتاب را نخواند شاید متوجه این مسئله نشود که این داستان از کتابی در قرن پنجم نوشته شده است. زبان بسیار نزدیک به زبان معیار است. گاهی به اقتضای اینکه متن به متن اصلی نزدیکتر شود، ارکان جمله را جا به جا کرده است و این امر به زیباتر شدن متن کمک شایانی کرده است. مثل «روزی بود و روزگاری». این تغییرات گاهی برای آشنایی‌زدایی و زیباترشدن متن است. در بخشی از کتاب به جای «خدایا شکرت»، «خدایا تو را شکر» به کار برده می‌شود. حتی به جای «درختان»، «درخت‌ها» را به کار می‌برد. نویسنده در رعایت علائم نگارشی نیز با دقت و با وسواس عمل کرده است. او به هیچ وجه زیاده‌گویی ندارد و از این حیث می‌توان ادعا کرد که نمی‌توان متن را کم و زیاد کرد. مثل بخشی از داستان که در جواب «مزدت در روز چقدر است؟» گفته می‌شود «همین سه نانی که دیدی». اگر ابتدای پاسخ «مزدم در روز» تکرار می‌شد می‌توانستیم به نویسنده خرده بگیریم.
تصاویر کتاب آبرنگی و بسیار زیباست. در طرح جلد شخصیت‌های اصلی داستان در کنار هم قرار گرفته‌اند. پس‌زمینه تمام تصاویر به جز دو صفحه پایانی داستان، در طیف رنگ زرد است. زرد می‌تواند علاوه بر اشاره به گرمای هوا در آن منطقه جغرافیایی و بعد زمان، کاملاً غیرمستقیم به زحمتکش‌بودن نگهبان نیز اشاره کند. علاوه بر این، تصاویر کتاب بسیار ساده و رساست.
کتاب «قصه‌های تصویری کیمیای سعادت» به روایت مژگان شیخی به‌خصوص جلد پنجم آن را که در این مطلب معرفی کردیم، از نمونه‌های مناسب و مثال‌زدنی کتاب کودک و نوجوان در زمینه رعایت زبان فارسی به شکلی درست است. این کتاب را به بهانه روز پاسداشت زبان فارسی به مخاطبان پیشنهاد می‌کنیم که بخوانند و از زبان و نگارش اثر لذت ببرند. انتشارات قدیانی این کتاب را با تصویرگری مریم استکی برای گروه سنی ب و ج منتشر کرده است.
به گزارش ایبنا: نمایشگاه کتاب تهران ۱۴۰۳ با شعار «بخوانیم و بسازیم» ۱۹ تا ۲۹ اردیبهشت‌ماه در مصلای امام خمینی (ره) برگزار می‌شود. اطلاعات کامل نمایشگاه کتاب ۱۴۰۳ تهران را اینجا بخوانید.
نظر شما