سرویس کودک و نوجوان خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) - فاطمه خداوردی: بیشتر کودکان به غذاهایی همچون همبرگر و پیتزا و خوراکی‌هایی نظیر شکلات و پفک علاقه‌مند هستند؛ اما هنگامی که نوبت به سبزیجات و غذاهای سالم می‌رسد، تمایلی به خوردن آن‌ها نشان نمی‌دهند. تغذیه کودکان یکی از مهم‌ترین بخش‌های روزمره زندگی والدین و کودک است که نیاز به توجه ویژه‌ای دارد؛ زیرا یک الگوی ناصحیح در آموزش غذاخوردن و همچنین در شیوه تغذیه کودک، می‌تواند هم در روند رشد او اختلال ایجاد کند و هم موجب مشکلات گوارشی و دیگر عوارض برای کودک شود.
حال فرض کنید چقدر خوب خواهد بود اگر یک داستان و یک کتاب کودک بتواند این دیدگاه و ذائقه را در کودکان تغییر دهد. یکی از موضوعات مهم در بین انواع کتاب‌های کودکانه، کتاب‌های مربوط به غذاخوردن است که درباره فواید تغذیه صحیح و مشکلات ناشی از تغذیه نامناسب، مانند مصرف بی‌رویه شیرینی‌ها و… برای کودکان منتشر می‌شود. این کتاب‌ها به کودک کمک می‌کنند تا در قالب داستان و شخصیت‌های موجود در آن‌ها با موضوعات این حوزه آشنا شود و شیوه تغذیه‌اش را اصلاح کند. تصور کنید کودکی با هیجان در حال ورق‌زدن صفحات کتاب داستان محبوبش است و قهرمان داستان غذایی جدید را امتحان می‌کند. از آنجایی که کودکان و خردسالان به‌خوبی از قهرمانان داستان الگوبرداری می‌کنند، احتمالاً کودک نیز به آن غذا علاقه‌مند خواهد شد. آن‌گاه متوجه این حقیقت جالب خواهید شد که چگونه رسانه‌ها و داستان‌ها می‌توانند بر عادات غذایی ما تأثیر بگذارند.
تحقیقات نشان می‌دهند که کتاب‌های کودک و برنامه‌های تلویزیونی می‌توانند در درک و انتخاب‌های غذایی کودکان نقش بسزایی داشته باشند. شخصیت‌های محبوب در این داستان‌ها می‌توانند غذاهای سالم را جذاب‌تر کرده و کودکان را به امتحان‌کردن غذاهای جدید ترغیب کنند. این تأثیر حتی در بزرگ‌سالی نیز ادامه دارد و می‌تواند به شکل‌گیری الگوهای تغذیه‌ای سالم منجر شود. همچنین والدین با کمک این کتاب‌ها می‌توانند به شیوه صحیح، کودک خود را به غذاخوردن تشویق کنند و از او بخواهند تا با حوصله و میل بیشتری غذا بخورد. علاوه‌بر این، این کتاب‌ها می‌توانند در مسیر مستقل‌شدن کودک خردسال هنگام غذاخوردن نیز مفید باشند.
روز «بیایید همه درست بخوریم» که هر سال در ۲۵ فوریه برگزار می‌شود، فرصتی است تا به عادات غذایی خود و کودکان نگاهی بیندازیم و تغذیه سالم را ترویج کنیم. این روز به افتخار آدل دیویس، یکی از پیشگامان تغذیه سالم، نام‌گذاری شده و هدف آن افزایش آگاهی درباره اهمیت یک رژیم غذایی متعادل است.
در این گزارش، به مناسبت این روز، چند کتاب کودک درباره غذا و تغذیه معرفی کرده‌ایم. این کتاب‌ها می‌توانند الهام‌بخش ما برای بهبود عادات غذایی و آشنایی بیشتر کودکان با فرهنگ غذایی صحیح باشند.
«خوراک زرافه با سالاد لاک‌پشت»
این کتاب تصویری داستان یکی از موقعیت‌های آشنا در زندگی روزمره را روایت می‌کند: مواجهه کودکان با غذایی که دوست ندارند. شخصیت اصلی داستان دختر کوچکی است که از ماکارونی خوشش نمی‌آید. هنگامی که او ظرف غذایش را می‌بیند، ناراحت می‌شود و اعلام می‌کند که هیچ‌گاه ماکارونی نخواهد خورد؛ اما مادرش، بدون اصرار یا اجبار، با استفاده از خلاقیت و تخیل، شکل دیگری از غذا را در ذهن او می‌سازد.
تصاویر کتاب به شیوه‌ای ساده و کودکانه طراحی شده‌اند و روایت داستان را به گونه‌ای پیش می‌برند که حتی کودکانی که سواد خواندن ندارند، بتوانند آن را درک کنند. در این داستان، به‌جای تأکید بر اجبار کودک به خوردن غذا، راهکاری ارائه می‌شود که از طریق آن کودک با تغییر ذهنیت خود، تجربه‌ای لذت‌بخش‌تر از غذا خوردن پیدا می‌کند.
«خوراک زرافه با سالاد لاک‌پشت» اثر رضا دالوند است که در ۲۸ صفحه مصور از سوی انتشارات کتاب‌های طوطی (واحد کودک و نوجوان انتشارات فاطمی) منتشر شده است. رضا دالوند، تصویرگر و نویسنده این کتاب، جوایز بین‌المللی متعددی را دریافت کرده و در سال ۲۰۱۵، این کتاب موفق به کسب جایزه کتاب‌های تصویری اوشیمای ژاپن شده است.
این کتاب می‌تواند برای کودکانی که علاقه کمی به غذاخوردن دارند، تجربه‌ای متفاوت ایجاد کند. همچنین والدین و بزرگ‌ترها نیز با خواندن آن، با شیوه‌های خلاقانه‌تری برای حل مسائل روزمره مرتبط با کودکان آشنا می‌شوند.
«من این غذا را نمی‌خورم»
این کتاب، داستان لولا، دختربچه‌ای است که بسیاری از غذاها را نمی‌پسندد و همواره با جمله «من این غذا را نمی‌خورم» به استقبال بشقاب غذایش می‌رود. او از هویج، سیب‌زمینی، قارچ، ماکارونی، تخم‌مرغ، گل‌کلم، لوبیا پخته و بسیاری از خوراکی‌های دیگر خوشش نمی‌آید؛ اما برادر بزرگ‌ترش، چارلی، برای حل این مشکل از روشی متفاوت بهره می‌برد. او غذاها را با داستان‌هایی خیالی و جذاب توصیف می‌کند تا نظر لولا را تغییر دهد؛ مثلاً می‌گوید که هویج‌ها، شاخه‌های کوچک درخت‌های نارنجی سیاره مشتری هستند یا نخودها، قطره‌های کمیاب و ارزشمندند.
این داستان یکی از جلدهای مجموعه «قصه‌های چارلی و لولا» است. در این مجموعه، چارلی به‌عنوان برادر بزرگ‌تر، سعی می‌کند با پاسخ‌های خلاقانه و روش‌های خاص خود به لولا کمک کند تا مسائل روزمره را حل کند. در هر داستان، این دو شخصیت به‌مرور بزرگ‌تر و آگاه‌تر می‌شوند.
در «من این غذا را نمی‌خورم»، نویسنده با بهره‌گیری از تخیل به‌عنوان راهکاری برای تغییر دیدگاه کودکان درباره غذا به موضوع بدغذایی می‌پردازد. لولا که ابتدا بسیاری از غذاها را رد می‌کرد، کم‌کم کنجکاو می‌شود و نظرش تغییر می‌کند. این داستان، روایتی است از تأثیر تخیل در نگرش کودکان به غذاها.
انتشارات پنجره، کتاب «من این غذا را نمی‌خورم» ششمین جلد از مجموعه «قصه‌های چارلی و لولا» به قلم و تصویرگری لورن چایلد و ترجمه ساره ارض‌پیما را در ۱۶ صفحه مصور برای گروه سنی هفت تا ۹ سال منتشر کرده است.
«یک لقمه کوچولو برای خرکوچولو»
این کتاب به موضوع آشنای بدغذایی در کودکان می‌پردازد. داستان از جایی آغاز می‌شود که وقت ناهار فرا رسیده و مادر، غذایی برای خرکوچولو آماده کرده است؛ اما خرکوچولو تمایلی به خوردن غذا ندارد و ترجیح می‌دهد بازی کند. او با جملاتی چون «گرسنه نیستم» و «این غذا را دوست ندارم» از خوردن غذا امتناع می‌کند.
مادر که مطمئن است خرکوچولو گرسنه است، تصمیم می‌گیرد راه دیگری را امتحان کند. او خرکوچولو را به گردش می‌برد و غذای او را لقمه‌لقمه به مرغابی‌های پارک می‌دهد. وقتی خرکوچولو مشاهده می‌کند که مرغابی‌ها غذای او را می‌خورند، نظرش تغییر می‌کند و به همراه آن‌ها غذا می‌خورد.
متن کتاب، ساده و روان است و به‌دلیل موقعیت آشنای داستان، کودک به‌راحتی با آن ارتباط برقرار می‌کند. همچنین طراحی تصاویر ساده و در عین حال تأثیرگذار است و به کودکان خردسال کمک می‌کند راحت‌تر با داستان ارتباط برقرار کنند. داستان با تغییری کوچک در رفتار خرکوچولو به پایان می‌رسد. این کتاب برای بلندخوانی با خردسالان مناسب است. علاوه‌بر این، نحوه برخورد مادر خرکوچولو و انتخاب روشی غیر از اجبار و تهدید، الگویی برای والدین در تعامل با کودکان ارائه می‌دهد.
انتشارات مؤسسه پژوهشی تاریخ ادبیات کودکان، کتاب «یک لقمه کوچولو برای خر کوچولو» نوشته ریندرت کرم هاوت با تصویرگری آنه‌ماری فان هاراینگن را با ترجمه هورزاد عطاری در ۲۴ صفحه مصور برای گروه سنی الف منتشر کرده است.
«نه! نمی‌خوام!»
این کتاب، نخستین جلد از مجموعه «حس کوچولو» است و به موضوع بدغذایی در کودکان به‌ویژه کودکان دارای حساسیت‌های حسی و طیف اوتیسم می‌پردازد. داستان درباره پسربچه‌ای است که به هیچ عنوان حاضر نیست کلم بروکلی را امتحان کند. او بر این باور است که بروکلی پرز دارد، دستش را می‌خاراند و ظاهرش ناخوشایند است؛ اما مادرش بدون اصرار و اجبار، راهی برای تشویق او به امتحان‌کردن غذای جدید پیدا می‌کند.
پسربچه که لباس دایناسوری به تن دارد، ابتدا از طریق بازی با اسباب‌بازی‌اش کنجکاو می‌شود. در ابتدا دایناسور کوچولویش را به امتحان‌کردن بروکلی تشویق می‌کند و سپس خودش آن را لمس می‌کند، بو می‌کند و در نهایت یک لقمه از آن می‌چشد. در پایان، حتی اگر هنوز بروکلی را دوست نداشته باشد، متوجه می‌شود که امتحان‌کردن چیزهای جدید نیز یک مهارت است.
کتاب با رویکردی آرام و بدون ایجاد استرس، کودکان را به تجربه غذاهای جدید تشویق می‌کند. در انتهای داستان، راهکارهایی برای والدین و مراقبان ارائه شده است که به آن‌ها کمک می‌کند بدون فشار و اجبار، کودکان را به امتحان‌کردن خوراکی‌های جدید ترغیب کنند.
«نه! نمی‌خوام!» اثر سامانتا کاتریل است. او که خود در طیف اوتیسم قرار دارد، مجموعه «حس کوچولو» را با هدف کمک به کودکان دارای اختلالات حسی خلق کرده است. این مجموعه، بدون برچسب‌زدن به کودکان، موقعیت‌هایی را به تصویر می‌کشد که هم برای کودکان و هم برای والدین آشناست و به آن‌ها کمک می‌کند دنیای یکدیگر را بهتر درک کنند.
کتاب «نه! نمی‌خوام!» اثر سامانتا کاتریل با ترجمه فاطمه هاشمی‌سنجانی به کوشش نشر بوی کاغذ در ۲۴ صفحه مصور برای گروه سنی الف منتشر شده است.
«کامی کانگورو دلش شیرینی می‌خواد»
کتاب «کامی کانگورو دلش شیرینی می‌خواد» چهارمین جلد از یک مجموعه پنج‌جلدی است که به موضوعات مرتبط با زندگی کودکان می‌پردازد. این مجموعه، داستان‌های دو بچه کانگورو به نامهای کامی و وایات را روایت می‌کند و هر جلد، مسئله‌ای را که کودکان با آن مواجه می‌شوند بررسی می‌کند.
در این جلد، کامی نمی‌تواند در برابر خوردن شیرینی، بستنی و تنقلات مقاومت کند. او مدام به‌دنبال پیداکردن شکلات و شیرینی در کابینت‌ها، کمدها و کشوهاست. داستان نشان می‌دهد که زیاده‌روی در خوردن شیرینی چه تأثیری بر دندان‌ها و سلامت او می‌گذارد.
این کتاب با استفاده از روایتی ساده و متنی روان، تلاش می‌کند کودکان را با مفهوم اعتدال در مصرف خوراکی‌های شیرین آشنا سازد. داستان به کودک اجازه می‌دهد تا همراه با کامی این تجربه را پشت سر بگذارد و متوجه شود که مصرف زیاد قند چه پیامدهایی دارد. تصویرگری کتاب نیز در انتقال پیام و ایجاد فضایی ملموس برای کودک نقش بسزایی دارد.
نشر ناریا کتاب «کامی کانگورو دلش شیرینی می‌خواد» نوشته استیسی سی. باوئر با تصویرگری ریکا سینکلر را با ترجمه نگار بلبلی در ۲۴ صفحه مصور برای کودکان گروه سنی الف و ب منتشر کرده است.
«الاغ سبز کوچولو»
«الاغ سبز کوچولو» داستانی درباره تغذیه، پرخوری، لجبازی و مخالفت کودک با امتحان‌کردن خوراکی‌های جدید است. این کتاب با روایت ساده خود، به یکی از چالش‌های رایج کودکان و والدین در زمینه غذاخوردن می‌پردازد.
الاغ‌کوچولو فقط علف می‌خورد و هر بار پس از خوردن آن، احساس تشنگی می‌کرد. مادرش تلاش می‌کرد او را متقاعد کند که خوراکی‌های دیگر را نیز امتحان کند اما او قبول نمی‌کرد. یک روز، پس از خوردن مقدار زیادی علف، الاغ‌کوچولو هنگام نوشیدن آب در رودخانه متوجه شد که بدنش سبز شده است. او برای پنهان‌کردن این تغییر، بدنش را با گل و لای پوشاند؛ اما مادرش متوجه پرخوری او شد و تصمیم گرفت خوراکی‌های جدیدی مانند هندوانه، بروکلی و پرتقال به او بدهد. بااین‌حال، الاغ‌کوچولو علاقه‌ای به این غذاها نداشت.
داستان در ادامه نشان می‌دهد که الاغ‌کوچولو و مادرش چگونه این مسئله را حل می‌کنند. تصاویر کتاب نیز با سادگی خود، داستان را برای کودک قابل‌درک‌تر کرده‌اند.
کتاب «الاغ سبز کوچولو» اثر آنوسکا آلپور با ترجمه سمیه حیدری به کوشش انتشارات مهرسا در ۲۸ صفحه مصور برای گروه سنی چهار تا هشت سال منتشر شده است.
«شکلات خورخوره»
«شکلات خورخوره» رمانی مصور است که داستان پسرکی به نام جان مایداس را روایت می‌کند؛ پسری که علاقه زیادی به شکلات و آب‌نبات دارد و بیشتر اوقات ترجیح می‌دهد به‌جای غذای سالم، شیرینی‌جات مصرف کند. او حتی پول ناهارش را نیز برای خرید شکلات و کیک شکلاتی کنار می‌گذارد.
یک روز، پس از خوردن یک تکه شکلات سحرآمیز، اتفاق عجیبی روی می‌دهد: از آن پس، هر چیزی که جان در دهانش می‌گذارد بلافاصله به شکلات تبدیل می‌شود؛ از ته مداد گرفته تا آب داخل لیوان. این اتفاق در ابتدا برای او هیجان‌انگیز به نظر می‌رسد اما به‌مرور موجب بروز دردسرهای زیادی می‌شود.
پاتریک اسکین کاتلینگ، نویسنده کتاب، این داستان را با الهام از علاقه بی‌حد پسرش به شکلات نوشته است. او در قالب یک داستان تخیلی، اهمیت مصرف غذاهای سالم را به کودکان یادآوری می‌کند.
کتاب «شکلات خورخوره» اثر پاتریک اسکین کاتلینگ را ریحانه جعفری به فارسی ترجمه کرده و انتشارات نردبان در ۷۹ صفحه مصور منتشر کرده است.
نظر شما