به گزارش خبرگزاري كتاب ايران(ايبنا)، در نشست بررسي موسيقي مذهبي ايران جهانگير نصري‌اشرفي، عباس شيرزادي و علي شادكام از پژوهشگران حوزه موسيقي حضور داشتند.

در ابتداي اين نشست محمد سرير، مدير خانه موسيقي درباره هدف و اهميت برگزاري نشست‌هاي تخصصي شناخت موسيقي ايران گفت: وجه توسعه يافتگي فرهنگي در بخش پژوهش نمود پيدا مي‌كند اينگونه مي‌توان يافت هر كشوري تا چه حد در مسیر توسعه‌ يافتگي قرار گرفته است.

وي ادامه داد: متاسفانه بخش پژوهش در كشور ما از بخش كمي به بخش كيفي ارتقا نيافته و هنوز اندازه‌هاي كمي مدنظر قرار گرفته مي‌شود.

سرير افزود: گاهي اوقات رسيدن به يك معنا و تعريف كوچك، روزها و سال‌ها وقت مي‌برد و زحمت زيادي مي‌خواهد. كساني متحمل اين رنج و زحمت مي‌شوند كه با ذات و ريشه پژوهش آشنا باشند. در واقع افرادي خاصي هستند كه به كار پژوهشي، نگاه علمي دارند و به آن توجه نشان مي‌دهند.

اين نشست با سخنراني نصري‌اشرفي ادامه پيدا كرد، وي معتقد است، موسيقي مذهبي به كارواني از موسيقي اطلاق مي‌شود كه در طول تاريخ كاربردي بوده و تمام جنبه‌هاي مادي و معنوي مردم را در برمي‌گرفته و اعتقاد و باورهاي ريشه‌اي تمام جوامع و به طور اخص فلات ايران را تشكيل مي‌داده است.

وي ادامه داد: موسيقي آييني ديدگاه‌هاي هستي شناختي را بازگو مي‌كند و داراي ملودي‌هاي گسترده و فاخر است.

نصري‌اشرفي، موسيقي ديني و مذهبي را داراي تفاوت دانست و افزود: موسيقي ديني در همه اديان مبتني بر متون ديني است. اين نوع موسيقي مبتني بر متون ديني و گفتن شريعات فقه و دين به كار مي‌رود. موسيقي مذهبي گستره بيشتري دارد و علاوه بر متون ديني روايات، حكايات و تاريخ اوليا و تاريخ بزرگان را در بر مي‌گيرد.

وي ادامه داد: موسيقي مذهبي شيعه به دليل پتانسيل مذهب، تاريخ پر افت و خيزي را در طول 14 قرن گذشته پشت سر گذاشته است. اين موسيقي گسترده‌ترين مضامين را در خود جاي داده است.

به گفته نصري‌اشرفي، حجم وسيعي از موسيقي مذهبي متاثر از موسيقي قومي و عشايري است كه بخش اساسي موسيقي را شكل مي‌دهد. ولي هنوز درك درستي از اين موسيقي حاصل نشده است.

وي اضافه كرد: در زمينه موسيقي مذهبي دچار فقر منابع‌ايم و هيچ برداشت جدي در مورد اين موضوع صورت نگرفته است. دنبال كردن موسيقي مذهبي بسيار سخت است چون بسيار كم در اين زمينه كتاب نوشته شده.

نصري اشرفي يادآور شد: اخيرا بخشي از دايره‌المعارف شيعه منتشر شده كه منبع خوبي است و در آن جديدترين نگاه به موسيقي مذهبي شرح داده شده.

در ادامه شيرزادي موسيقي مذهبي را به دو نوع شادي‌آور و حزن انگيز تقسيم كرده و درباره ديدگاه دين شناسان در مورد حلال و حرام بودن اين موسيقي سخن گفت.

شيرزادي افزود: «روضه ‌الشهدا» اثر فيض كاشاني، اشعاري از كليم كاشاني، اشارتي در يكي از فصول «فتوت‌نامه سلطاني» در گذشته و كتاب‌هاي «موسيقي شيعيان ايران»، جلد سوم مجموعه «نمايش و موسيقي» و «ققنوس» از آثار جهانگير نصري‌اشرفي، «موسيقي مذهبي» نوشته حسن مشحون، «موسيقي مذهبي ايران» اثر محمدتقي مسعوديه در سال‌هاي اخير از منابعي محسوب مي‌شوند كه در زمينه موسيقي مذهبي نوشته شده است.

به گفته وي، برخي از مقالاتي كه در فصلنامه تئاتر و مجله ماهور منتشر شده، مقالات دكتر محجوب در مورد قوالي در مجله تماشا و چند اثر كه در زمينه تعزيه و تعزيه خواني در ايران نوشته شده اين مجموعه را كامل مي‌كند.

در ادامه شادكام گفت: موسيقي مذهبي داراي سه مولفه است كه از طريق شعر، آهنگ و محتوي ارايه مي‌شود. شعر و موسيقي هر دو مركب‌هايي هستند براي انتقال محتوي. اشكالي كه در موسيقي مذهبي وجود دارد بيشتر مربوط به موسيقي و شعر است تا محتوي.

وي افزود: وقتي از موسيقي مذهبي سخن مي‌گوييم ذهن مشغول ماه محرم مي‌شود. موسيقي ماه محرم از لحاظ سنتي بر بستر موسيقي ايراني قرار گرفته كه برخاسته از رديف دستگاهي موسيقي ايران است. 

شادكام در ادامه به انحرافاتي كه در موسيقي مذهبي صورت گرفته پرداخت و افزود: نحو اجرا موسيقي مذهبي و تلاوت قرآن طي سال‌هاي اخير با آميختن صوت‌هاي ديگر و موسيقي غير ايراني شكل ديگري به خود گرفته است.

سهرابي كه در اين نشست به عنوان مجري حضور داشت، افزود: جلسه بعدي نشست‌هاي تخصصي شناخت موسيقي ايران به بررسي نوروزخواني‌هاي ايران اختصاص دارد كه 9 اسفند برگزار مي‌شود.

خواندن آوازي از بيات اصفهان توسط متين رضواني‌پور، و پخش چند نمونه از تلاوت قرآن کریم و نوحه‌خواني از ديگر بخش‌هاي اين نشست بود.