گفتوگو با نامزد جایزه کتاب سال در گروه «دین»؛
ارائه یک الگوی مطلوب سیاستگذاری فرهنگی در ارتباط با مسجد
میثم فرخی، نویسنده کتاب «سیاستگذاری فرهنگی مسجد در جمهوری اسلامی ایران»، گفت: با توجه به تبیین رابطه حکومت و مسجد، در راستای مختصات موردنظر رهبران جمهوری اسلامی درباره مسجد و براساس 34 مصاحبه از مسئولان و صاحبنظران مرتبط با حوزه مسجد، تلاش شد یک الگوی مطلوب سیاستگذاری فرهنگی مسجد در جمهوری اسلامی ارائه شود.
وی گفت: در این کتاب بهطور خاص دو موضوع مورد بررسی قرار گرفته است؛ نخست، تبیین رابطه حکومت و مسجد و دوم نقش سازمانها و ارگانهای مرتبط با حوزه مسجد. در این پژوهش، چند اتفاق خوب روی داد که برخی برای نخستینبار بوده است. مورد نخست، مربوط به مهمترین اقدامات سیاستی پیامبر (ص) در حوزه مسجد است که براساس منابع تاریخپژوهی و سیرهپژوهی صورت گرفت. مورد دیگر، مختصات حوزه مسجد در جمهوری اسلامی ایران است که در این زمینه تمام بیانات امام خمینی (ره) و مقام معظم رهبری تجزیه و تحلیل شد. معرفی جایگاه، رویکرد و نحوه ظهور و بروز حکومت در حوزه مسجد نیز از دیگر محورهای مورد بحث در کتاب است.
برگزیده چهاردهمین دوره پژوهش فرهنگی، ادامه داد: موضوع دیگری که برای نخستینبار در حوزه یک نهاد دینی شکل گرفت، احصاء مسائل سیاستی در مسجد است. از سال 57 این دغدغه برای همه مسئولان مطرح بوده که چه مسائلی را میتوان در این پایگاه دینی احصاء کرد. مهمترین منبع و سند مکتوب برای این پژوهش، ماهنامه «مسجد» بود که از سال 1370 منتشر میشود. تمام شمارههای این ماهنامه را از سال 70 تا 92 مورد تجزیه و تحلیل قرار دادم. با بررسی این ماهنامه میتوان روند صعود و افول فعالیتهای مساجد را مشاهده کرد.
فرخی با تقسیمبندی مسائل مرتبط با مسجد به سه دسته مسائل اساسی و بنیادی، مسائل سختافزاری و مسائل نرمافزاری، افزود: در ذیل هر کدام از این گروهها نیز مسائل و شاخههای جزئی مطرح و بررسی شده، اما نکته مهم در این زمینه این است که در اسناد سیاستی مسجد (شامل 1- اسناد بالادستی متعلق به نهادهایی مانند شورای عالی انقلاب فرهنگی، شورای فرهنگ عمومی، سیاستهای کلی نظام و مصوبات مجلس و دولت و 2- اسناد راهبردی سازمانها و ارگانهای مرتبط با مسجد) از انقلاب تا سال 92، چقدر به این موضوعات پاسخ دادهایم.
نویسنده کتاب «تبلیغ دین در عصر رسانههای نوین»، اظهار کرد: ارگانهای زیادی در کشور با مسجد مرتبط هستند که از جمله آنها میتوان به وزارتخانههای مختلف، مرکز رسیدگی به امور مساجد، ستاد عالی نظارت بر کانونهای فرهنگی هنری مساجد، سازمان اوقاف و امور خیریه، سازمان تبلیغات، دفتر تبلیغات حوزه علمیه و شهرداری و شورای شهر اشاره کرد. تمام اسناد از سال 57 تا 92 به تفکیک در چهار دسته (سالهای 57 تا 67، 68 تا 78، 79 تا 80، 90 تا 92) مورد بررسی قرار گرفت تا میزان رسیدگی و پاسخگوئی به مسائل و مشکلات مطرح شده، مشخص شود.
استادیار گروه مطالعات فرهنگی دانشکده رفاه تهران، با اشاره به ارائه یک الگوی مطلوب سیاستگذاری فرهنگی در مسجد، ادامه داد: با توجه به تبیین رابطه حکومت و مسجد، در راستای مختصات موردنظر رهبران جمهوری اسلامی درباره مسجد و براساس 34 مصاحبه از مسئولان و صاحبنظران از استادان دانشگاه تا مدیران اجرایی مرتبط با حوزه مسجد، تلاش شد یک الگوی مطلوب سیاستگذاری فرهنگی مسجد در جمهوری اسلامی ارائه شود که برپایه آن دیدگاههای نظری حکومت در حوزه مسجد و نقش و وظیفه هر کدام از سازمانهای مرتبط با مسجد در سطح اجرایی و عملیاتی مشخص شد.
فرخی درباره برخی از شاخصههای این کتاب نیز گفت: بهنظرم کتاب به خلأهای حوزه مسجد از دریچه سیاستگذاری، پاسخ جامع و کاملی (شامل خطمشی، پیشنهاد و بررسی مشکلات) داده است. روشمند بودن از دیگر ویژگیهای این اثر است؛ در این کتاب از روشهای مختلف پژوهش از جمله سیرهپژوهی، سیاستپژوهی، تحلیل محتوا و مطالعه اسنادی استفاده شد. درباره مسجد کارهای مختلفی صورت گرفته، ولی در این کتاب از دریچه بحثهای نظری، یک کار جدی درباره یک نهاد دینی انجام شده است.
نخستین چاپ کتاب «سیاستگذاری فرهنگی مسجد در جمهوری اسلامی ایران» در 386 صفحه قطع وزیری در سال 95، از سوی دانشگاه امام صادق (ع) منتشر شده است.
نظر شما