به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) در کرمانشاه، دوستی با کتاب قید و شرط ندارد. این یار مهربان به همه دوستدارانش تعلق دارد؛ حتی آنان که از نعمت بینایی محروم مانده‌اند، می‌توانند با غرق‌ شدن در دنیای کتاب، به درک و معرفتی بیش از دیگران برسند و ذهن خود را هوشیار نگه دارند.

اگرچه شرایط کتابخوانی و پناه بردن به کتاب برای نابینایان و کم‌بینایان در برخی از کتابخانه‌های عمومی کرمانشاه مقدور است و همه تلاش‌ها برای سهولت آن انجام می‌شود، اما این تلاش‌ها خالی از نقص نیست. در حال حاضر تنها دو کتابخانه در استان، دارای بخش نابینایان و کم‌بینایان هستند؛ این در حالی است که بیش از 100 نفر از روشندلان عضو کتابخانه‌های عمومی استان کرمانشاه هستند.

 بخش ویژه افراد نابینا و کم‌بینا در کتابخانه علامه طباطبایی کرمانشاه دارای حدود 800 نسخه کتاب بریل و 5000 نسخه کتاب گویا است. فضای این بخش حدود 50 مترمربع است و تجهیزات ویژه نابینایان ازجمله یک سیستم کامپیوتر مجهز به نرم‌افزارهای صفحه‌خوان جاز و Nvda و دستگاه برجسته نگار پکتوس و همچنین مجهز به اینترنت wifi است. 5 عدد لوح و 5 عدد قلم و کاغذ بریل، یک دستگاه مانیتور بزرگ و دستگاه بهدید برای استفاده اعضاء کم‌بینا، یک دستگاه ضبط‌کننده صدا برای گویاسازی جزوات، از دیگر تجهیزات این بخش است.
 
با این وجود، مشکلاتی همچون به روزنبودن منابع بریل، نبود استودیو ضبط صدا برای کتب صوتی در شهر و دردسرها و هزینه‌های متعدد برای رفتن به کتابخانه، نابینایان و کم‌بینایان کرمانشاهی را احاطه کرده است.
 
مسیر دسترسی به کتابخانه‌ها برای نابینایان مناسب‌سازی نشده  است
«زهرا» روشندل کرمانشاهی که علاقه وافری به کتاب و کتابخوانی دارد، به خبرنگار ایبنا گفت: مسیرهای ورودی به کتابخانه‌های شهرمان مناسب‌سازی نشده است. از سوی دیگر، ما با مشکل ایاب و ذهاب مواجه هستیم؛ اکثر نابینایان بیکار هستند و توان مالی چندانی ندارند و برای رفتن به کتابخانه با مشکل مواجه‌اند.

او ادامه داد: برای رسیدن به کتابخانه علامه طباطبایی نیز باید پنج دقیقه بلوار طاق‌بستان به خیابان فروشگاه رفاه را طی کرد. این مسیر فاقد مسیر پیاده‌روی است و برای معلولان قابل استفاده نیست و پُر از پستی و بلندی است و در زمستان مملو از آب می‌شود.

این روشندل کرمانشاهی افزود: کتابخانه الهیه هرچند بهتر است اما آن هم مسیر مناسب‌سازی شده‌ای برای نابینایان ندارد.

وی با بیان اینکه تهیه کتاب بریل بسیار پرهزینه است، افزود: کاغذی که برای کتاب بریل استفاده می‌شود، قیمت بالایی دارد و در زمینه مشکلات کتاب بریل می‌توان به صحافی گران، حجیم بودن کتاب، جابه‌جایی و استفاده بیش از حد، اشاره کرد.
 
تردد برای نابینایان کتابخوان دردسر دارد
کتابدار بخش نابینایان و بخش مرجع کتابخانه علامه طباطبایی کرمانشاه در گفت‌وگو با خبرنگار ایبنا عنوان کرد: در زمان شیوع ویروس کرونا بر اساس بخشنامه نهاد کتابخانه‌های عمومی، خدمات حضوری به نابینایان ممنوع شده است.

«ندا نوری» افزود: خدمات غیرحضوری کتابخانه به نابینایان و کم‌بینایان به این صورت است که کتاب گویا و بریل در صورت تقاضا برای داوطلبان ارسال می‌شود ولی در زمان قبل از شیوع کرونا، وضعیت به گونه دیگر بود، این کتابخانه همواره میزبان نشست‌های تخصصی و گروهی و جلسات نقد و تحلیل و بررسی کتاب برای نابینایان و کم‌بینایان بود.

وی از وضعیت تردد به‌عنوان بزرگترین مشکل کتابخوانان نابینا و کم‌بینا یاد کرد و افزود: در گذشته سرویس‌های ایاب و ذهاب برای این افراد به ویژه برای نشست‌های کتابخوانی و دورهمی‌ها ازسوی اداره‌کل وجود داشت که اکنون این امکان وجود ندارد و ازسوی دیگر به دلیل نبود مناسب‌سازی شهری، یک نابینا باید با همراه به این کتابخانه بیاید که این کار نیز هزینه تردد دارد.

 

وی با بیان اینکه دو کتابخانه در کرمانشاه دارای بخش نابینایان و کم‌بینایان است، گفت: این دو کتابخانه شامل علامه طباطبایی واقع در کارمندان و کتابخانه خاتم الانبیا (ص) واقع در الهیه است. این بخش شامل یک اتاق، یک فضا با کیبورد مخصوص نابینایان است و سخت افزار و نرم افزار ویژه این قشر وجود دارد.

این مسئول افزود: کتاب‌های در دسترس نابینایان به دو صورت منابع بریل و کتاب‌های گویا است، کتاب‌های گویا ازسوی نهاد کتابخانه‌های عمومی ارسال می‌شود، این کتاب‌ها توسط گوینده، گویا شده و در اختیار نابینایان از طریق فلش، ایمیل، تلگرام مخصوص گذاشته می‌شود.

وجود نزدیک به 900 منبع بریل در کتابخانه علامه طباطبایی
نوری ادامه داد: در این کتابخانه نزدیک به 900 کتاب بریل وجود دارد که اغلب قدیمی هستند ولی کتاب‌های گویایی که جدیدتر هستند و در استودیو ضبط صدای دیگر شهرها تهیه می‌شوند و برای ما ارسال می‌شوند به 8000 کتاب می‌رسند.

وی با بیان اینکه محدودیتی برای دسترسی نابینایان به کتاب موردنظرشان وجود ندارد، افزود: در صورت تقاضا اگر کتاب موجود باشد، برای آنان ارسال می‌شود و اگر موجود نباشد، به دیگر شهرها درخواست می‌دهیم.

نوری در بخش دیگر از سخنانش با بیان اینکه وضعیت چاپ و نشر آثار نابینایان در کرمانشاه پررونق نیست، گفت: این معضل یا به دلیل کم‌رغبتی نابینایان و یا مناسب نبودن فضا و امکانات است.

کتابخانه‌هایی که بخش نابینایان دارند، استودیو ضبط صدا ندارند
مسئول نمایندگی انجمن نابینایان کرمانشاه در گفت‌وگو با خبرنگار ایبنا، از کمبود منابع بریل و به‌روزنبودن آن به عنوان معضلی جدی برای نابینایان و کم‌بینایان کتابخوان یاد کرد و گفت: نداشتن استودیوی ضبط صدا عمده‌ترین مشکل دو کتابخانه‌ی دارای بخشِ نابینایان در کرمانشاه است.

«سجاد سنجری» افزود: تولید کتاب‌های بریل در کرمانشاه به دلیل حجم بالای این کتب و نیاز به ماشین‌های گران‌قیمت برای تولید، چندان انجام نمی‌شود؛ از همین رو کتابخانه‌های نابینایان بیشتر به سمت کتاب‌های صوتی و گویا متمایل می‌شوند.

مسئول نمایندگی انجمن نابینایان کرمانشاه با بیان اینکه اکثر استان‌ها استودیوی ضبط صدا برای نابینایان را دارند، گفت: چنین فضایی این قابلیت را می‌دهد تا کتاب‌ها با کیفیت خوب و بالا ضبط شوند که نبود این فضا در کتابخانه‌های کرمانشاه موجب به روز نشدن کتاب‌ها می‌شود.

وی ادامه داد: بخش نابینایان کتابخانه خاتم‌النبیا با کمک انجمن نابینایان و بخش خصوصی، به‌روزتر شده است و امکانات بهتری دارد و از آن بیشتر به عنوان کتابخانه دیجیتال و کودک یاد می‌شود.

به گفته سنجری، هزینه تولید و نشر کتاب بالا است و نابینایان ما در این زمینه توان مالی ندارند و این مورد انگیزه را از آنان گرفته است.

وی یادآور شد: با پیگیری‌های انجام‌شده برای بخش کودک، سرویس یک روزه برای کودکان و نابینایان و کم‌بینایان به کتابخانه خاتم الانبیا تدارک دیده شده است ولی با این حال برای کاهش مشکلات نابینایان کتابخوان باید چاره‌ای شود.