سرویس دین و اندیشه خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) - الهام عبادتی: بازار کتاب‌های حوزه اندیشه در سالی که گذشت شاهد افزایش علاقه مخاطبان به موضوعاتی درباره زندگی روزمره و معنای زندگی بود، به‌گونه‌ای که پرفروش‌ترین آثار این سال بازتاب‌دهنده دغدغه‌های عمیق جامعه نسبت به مسائل زندگی روزمره و پرسش‌های بنیادین درباره معنای زندگی بودند. این روند نشان می‌دهد که خوانندگان ایرانی بیش از پیش به دنبال آثاری هستند که نه تنها به آنها در مواجهه با چالش‌های زندگی کمک کند، بلکه بینشی نو درباره هستی و جایگاه انسان در جهان ارائه دهد. کتاب‌هایی که در صدر فهرست پرفروش‌ها قرار گرفتند، عمدتاً به موضوعاتی همچون خودشناسی، روابط انسانی، معناجویی و مدیریت اضطراب و استرس در دنیای پرتلاطم امروز پرداخته‌اند. این گرایش نشان‌دهنده تحولی مهم در سلیقه و نیازهای فرهنگی جامعه ایران است. در شرایطی که زندگی مدرن با سرعت فزاینده‌ای پیش می‌رود و افراد را با سوالات پیچیده و گاه بی‌پاسخ مواجه می‌کند، کتاب‌های اندیشه به عنوان ابزاری برای تفکر و بازاندیشی مورد استقبال قرار گرفته‌اند. نویسندگان این آثار، با بهره‌گیری از فلسفه، روانشناسی و… تلاش کرده‌اند تا پاسخی به نیازهای روحی و فکری مخاطبان خود بدهند. به طور خاص، کتاب‌هایی که به بررسی معنای زندگی و چگونگی دستیابی به آرامش درونی پرداخته‌اند، مورد توجه ویژه قرار گرفته‌اند. این گزارش به معرفی پرفروش‌ترین کتاب‌های اندیشه در سال ۱۴۰۳ می‌پردازد.
دیالکتیک و امید / نویسنده: ارنست بلوخ / مترجم: شروین طاهری / انتشارات افکار
کتاب «دیالکتیک و امید» نوشته ارنست بلوخ، فیلسوف مارکسیست آلمانی، اثری در فلسفه انتقادی و اندیشه اتوپیایی است که امید را نه به عنوان آرزویی ساده لوحانه، بلکه به مثابه نیرویی انقلابی و دیالکتیکی برای دگرگونی اجتماعی تحلیل می‌کند. بلوخ در این کتاب، با ترکیب مارکسیسم، الهیات و فلسفه اگزیستانسیال، نشان می‌دهد که چگونه «امید» در بطن تضادهای مادی و تاریخی، موتور محرکه حرکت به سوی جامعه‌ای عادلانه‌تر است. مفهوم مرکزی کتاب، ایده «نه-هنوز» است. بلوخ استدلال می‌کند که واقعیت همواره در حال «شدن» است و امید، آگاهی از امکان‌هایی است که در دل شرایط کنونی نهفته‌اند اما هنوز محقق نشده‌اند.
مسئله رنج؛ جستارهایی درباره فقدان فاجعه و مرگ / نوشته: امین بزرگیان / نشر کرگدن
مسئله رنج اثری عمیق و چندوجهی در حوزه جامعه‌شناسی رنج و فقدان است که به بررسی این پدیده از منظری بینارشته‌ای می‌پردازد. مفهوم رنج و تجربیات مرتبط با آن مانند فقدان، فاجعه، مرگ و سوگ، در ژرفای وجود انسان ریشه دارد و نمی‌توان آن را صرفاً در چارچوب یک رشته علمی محدود کرد. رنج به‌عنوان پدیده‌ای که مرز میان عین و ذهن را درمی‌نوردد، نیازمند رویکردی بینارشته‌ای است. آنچه ما را به سخن گفتن درباره رنج وامی‌دارد، نه دانش تخصصی، بلکه تجربه مشترک انسانی و اذعان به پیچیدگی آن است. این کتاب نیز که در دوره‌ای پرتلاطم - بین قرنطینه کرونا و کشتار غزه - نگاشته شده، تلفیقی هوشمندانه از تجربیات شخصی نویسنده و تحلیل‌های نظری است. بزرگیان در این اثر، رنج را نه صرفاً پدیده‌ای فردی یا پزشکی، بلکه مفهومی اجتماعی می‌داند که عمیقاً با بافت تاریخی، فرهنگی و سیاسی جامعه پیوند خورده است. کتاب در نه فصل مجزا به موضوعاتی چون رنج‌آگاهی، فقدان والدین، مرگ، از دست دادن دوست، سوگواری، ملال، بی‌خوابی، یادآوری و دوری از خانه می‌پردازد. نقطه قوت اصلی کتاب در رویکرد چندبعدی آن به مفهوم رنج است. نویسنده با ترکیب عناصری از فلسفه، جامعه‌شناسی، روانشناسی و تجربیات شخصی، تصویری جامع از رنج اجتماعی ارائه می‌دهد. این رویکرد به خواننده امکان می‌دهد تا درک کامل تری از ماهیت رنج در بستر اجتماعی به دست آورد.مسئله رنج اثری است که در آن نظریه و تجربه زیسته درهم می‌آمیزند.
مخنویس / نوشته: رضا ابوتراب / نشر کرگدن
در این کتاب «یادداشت‌های یک پزشک اعصاب درباره جهان انسان» گردآوری شده است. افراد مختلف با حرفه‌های متفاوت تلاش کرده‌اند تا جنبه‌های مختلف زندگی و جهان انسان را درک کنند و از آن سخن بگویند؛ نویسندهی این کتاب، دکتر سید رضا ابوتراب که یک پزشک اعصاب است، یکی از این افراد است که این بار به بررسی انسان و محیط پیرامونش از دریچه ژن‌ها و نورون‌ها پرداخته است. «مخنویس» تماشای مغز، جامعه، بشریت، فرهنگ، تکامل و ژنتیک همه در یک ظرف و در کنار هم است؛ وقتی چند مساله کنار هم قرار می‌گیرند، راحت‌تر می‌توان نحوه تعامل آنها را با هم دید. در این کتاب به همه دیدگاههای موجود در مورد مسائل نامبرده شده پرداخته نمی‌شود، اما به دلیل حرفه و مهارت نویسنده، مواردی نظیر اخلاقیات، جنس، حیات و مرگ، جاودانگی و آینده از دریچه ژنتیک و اعصاب بررسی می‌شود. رضا ابوتراب در مخنویس مساوات را میان پرداختن به موضوعات برقرار نمی‌کند، چون اصلاً قرار هم نیست که به همه‌ی مسائل به طور یکسان پرداخته شود. طبیعی است که او بیش از همه در سمت و سوی علاقه و تخصص خود بایستد و بر زیبایی زیست‌شناسی متمرکز شود و از سلول و تکامل حمایت کند.
نویسنده زبان و روش خود را برای صحبت کردن دارد و تنها از طرف خودش و دانسته‌هایش سخن می‌گوید. او تا توانسته منظور و مفهوم مدنظرش را در مخنویس باز کرده و شرح داده است؛ بنابراین برای آن دسته از مخاطبین که علاقه‌ای به خواندن مطالب متراکم و با جزییات ندارند، این محفل، محفل مناسبی نیست. مخنویس یک مهمانی برای عاشقان دانستن است؛ عاشقانی که از قضا به دنیای علم و ژنتیک و زیست‌شناسی نیز علاقه دارند.
هنر ظریف بی خیالی / نوشته: مارک منسون / مترجم: رشید جعفر پور / نشر کرگدن
عمر و توانایی انسان محدودتر از آن است که بخواهد به همه چیز اهمیت بدهد، باید بی خیال خیلی چیزها شد. اما چگونه تعیین کنیم به چه چیزهایی اهمیت دهیم و بی خیال چه چیزهایی شویم؟ این کتاب تلاش می‌کند به پرسش هایی از این قبیل پاسخ دهد، چرا که هرچه جهان پیچیده تر می‌شود، درک مفاهیمی مانند شادکامی به شدت سخت تر می‌شود.
مارک منسون، نویسنده کتاب، تلاش می‌کند از طریق مواجهه‌ای صادقانه با ترس‌ها، مشکلات و انتظاراتمان و همچنین با به چالش کشیدن مفاهیمی مانند شادکامی، امید و مرگ، و از خلال داستان‌هایی جذاب که بعضی شان از زندگی شخصی‌اش نشئت گرفته‌اند، دیدگاهی جدید به خواننده منتقل کند که همانند عینک عمل می‌کند. همان طور که عینک تفاوتی در واقعیت بیرونی ایجاد نمی‌کند و تنها باعث می‌شود شما واقعیت بیرونی را بهتر ببینید، آموزه‌های این کتاب هم تلاشی است برای بهتر دیدن زندگی، تلاشی برای بیرون کشیدن معنای شادکامی از دل واقعیاتی که بعضاً تلخ و دل گزا هستند. به باور منسون، انسان‌ها ضعیف و محدودند و رنج عنصر جدایی ناپذیر زندگی است. او ما را فرا می‌خواند تا این محدودیت‌ها را بشناسیم و آنها را بپذیریم.
هنر ظریف بی خیالی رتبه نخست را در کتاب‌های پرفروش نشریه نیویورک تایمز داشته و در یک سال بیش از سه میلیون نسخه آن به فروش رسیده و به بیش از بیست و پنج زبان دنیا ترجمه شده است.
مواجهه ای نامتعارف با منطق هگل / نوشته: آنجلیکا نوتزو / مترجم: حسین نیکبخت / انتشارات ققنوس
در مقدمه کتاب آمده است: «از دید هگل فلسفه نباید برای پیش‌بینی آینده تلاش کند، بلکه وظیفه و مشغله‌ی آن همانا درک زمان حال در شرایط بحرانی است، یعنی در برهه‌های گذار و در واقع در برهه‌های تعارض و تناقض بین صورت‌بندی‌های متفاوت زندگی و اندیشه، بین امر قدیم که دیگر نیست و امر نو که هنوز نیست. اما چگونه می‌توان تنش متناقضی را که روند آهسته و پیوسته‌ی رشد و گسست ناگهانی و نامنتظره‌ی ناشی از زایش امر نو را از هم جدا می‌کند، در قالب شناخت مفهومی ریخت و بدین‌وسیله آن را ذیل معنایی واحد تبیین کرد؟ به باور نوتزو پروژه‌ی منطق هگل، از همان بدو امر، برآمده از نیاز به دانستن پاسخ چنین پرسش‌هایی است و بنابراین می‌تواند ابزار مناسبی باشد برای فهم اکنونِ بحران‌زده‌ی ما و حرکت دگرگونی و تغییری که زندگیِ اکنونِ‌مان در آن غوطه‌ور است.»
معنای زندگی از دید فلاسفۀ بزرگ / نویسنده: استیون لیچ جیمز تارتاگلیا / مترجم: صبا ثابتی / انتشارات ققنوس
کتاب «معنای زندگی از دیدگاه فلاسفۀ بزرگ» به‌قلم جمعی از نویسندگان و به کوشش و ویرایش استیون لیچ و جیمز تارتاگلیا پرسش از چیستی معنای زندگی پرسشی قدیمی و همیشگی‌ست که فلاسفه را از دیرباز به خود مشغول کرده است. کتاب «معنای زندگی از دیدگاه فلاسفه بزرگ»، با عنوان اصلی The Meaning of Life and the Great Philosophers، کتابی‌ست که این پرسش را از منظر فلاسفه و متفکران بزرگ شرق و غرب مورد بررسی قرار داده است.
کتاب «معنای زندگی از دیدگاه فلاسفه بزرگ» شامل مجموعه‌مقالاتی از نویسندگان مختلف است که توسط استیون لیچ و جیمز تارتاگلیا در این کتاب گردآوری شده‌اند. در کتاب «معنای زندگی از دیدگاه فلاسفه بزرگ» با طیف وسیعی از دیدگاه‌ها و نظریات فلسفی درباره معنای زندگی مواجه می‌شوید و تعابیر و تفاسیر مختلف از معنای زندگی را، از عهد باستان تا روزگار معاصر، پی می‌گیرید و همچنین با خاستگاه اصطلاح «معنای زندگی» و تاریخچه پیدایش این اصطلاح آشنا می‌شوید.
متن اصلی کتاب «معنای زندگی از دیدگاه فلاسفۀ بزرگ» اولین بار در سال ۲۰۱۸ منتشر شده است.
دموکراسی بدون دموکرات‌ها؟ / نوشته: هندریک تس / مترجم: مهدی تدینی / نشر کتاب پارسه
مورخ، به بررسی کاملی از سیاست داخلی جمهوری وایمار می‌پردازد و بر روابط اغلب متناقض و متلاطم بین دموکراسی و نیروهای سیاسی که این دوران را شکل دادند، تمرکز می‌کند. تس به پیچیدگی‌های چشم‌انداز سیاسی وایمار پرداخته و این پرسش را مطرح می‌کند که آیا یک فرهنگ دموکراتیک واقعی هرگز در جمهوری ریشه دوانده است، یا اینکه آیا سیستم سیاسی از همان ابتدا به دلیل خصومت‌هایی که از سوی بازیگران کلیدی سیاسی با آن روبرو بود محکوم به فنا بود.
این کتاب چالش‌های پیش روی جمهوری وایمار، از جمله افراط‌گرایی سیاسی، مشکلات اقتصادی و شکست بسیاری از نخبگان آن در پذیرش اصول دموکراتیک مندرج در قانون اساسی وایمار را بررسی می‌کند. تحلیل تس، تضادهای داخلی جمهوری را که در نهایت به فروپاشی آن کمک کرد، روشن می‌کند و نگاهی انتقادی به نیروهای اجتماعی، سیاسی و ایدئولوژیکی در این دوره پرتلاطم در تاریخ آلمان ارائه می‌دهد. تس با بررسی تشکیل جمهوری وایمار در سال ۱۹۱۹، پس از شکست آلمان امپراتوری در جنگ جهانی اول، آغاز می‌کند. علیرغم وعده حکومت دموکراتیک، جمهوری وایمار با عدم اجماع در میان نخبگان سیاسی خود مشخص شد، که بسیاری از آنها یا طرفدار اندیشه‌های اقتدارگرایانه بودند یا دشمنی آشکار با دموکراسی داشتند. تس تحلیل می‌کند که چگونه نهادهای دموکراتیک جمهوری توسط افراط‌گرایان راست و چپ و همچنین توسط نیروهای محافظه‌کار در بخش‌های نظامی، قضائی و صنعتی تضعیف می‌شوند.یک موضوع کلیدی در کتاب شکاف بین دولت جمهوری و جمعیت گسترده‌تر است. در حالی که دولت جمهوری وایمار از آرمان‌های دموکراتیک حمایت می‌کرد، بسیاری از آلمانی‌ها، به‌ویژه آن‌هایی که در طبقات بالا بودند، هرگز مشروعیت نظام دموکراتیک جدید را به طور کامل نپذیرفتند. تس فرسایش حمایت مردمی از دموکراسی، ظهور جنبش‌های سیاسی افراطی، و راه‌هایی را که ائتلاف شکننده وایمار نتوانست کشور را در پشت اصول دموکراتیک متحد کند، پیگیری می‌کند.
«دموکراسی بدون دموکرات‌ها؟» اثری روشنگر و مفصل است که تحلیلی جامع از سیاست داخلی جمهوری وایمار ارائه می‌دهد. تحقیقات هندریک تس درک دقیقی از عواملی که منجر به فروپاشی جمهوری شد ارائه می‌کند و نشان می‌دهد که چگونه شکست در پرورش یک فرهنگ دموکراتیک واقعی به نابودی نهایی آن کمک کرد. این کتاب برای هر کسی که علاقه‌مند به درک پیچیدگی‌های تاریخ سیاسی آلمان در اوایل قرن بیستم و چالش‌های برقراری دموکراسی در مواجهه با نیروهای ریشه‌دار محافظه‌کار و اقتدارگرا است، کتابی ضروری است.
فلسفه تنهایی / نوشته: لارس اسونسن / مترجم: خشایار دیهیمی / انتشارات فرهنگ نشر نو
احساس تنهایی، احساسی است که همگی‌مان از کودکی با آن آشنا هستیم، از آن روزی که انگار همه همبازی داشتند غیر ما؛ از آن شبی که در غم تنهایی گذراندیم، هرچند خیلی دلمان می‌خواست همراه و همدمی داشته باشیم؛ از آن مهمانی که در آن هیچ‌کس را نمی‌شناختیم و دور و برمان پر از آدم‌هایی بود که سخت گرم صحبت با هم بودند؛ از آن شبی که کنار همدم‌مان به خواب رفتیم اما می‌دانستیم که دیگر همدم یکدیگر نیستیم.
کتاب «اهمیت امر زیبا در زمانه‌ی ما» / نوشته: هانس گئورگ گادامر / مترجم: فریدا فرنودفر / نشر بیدگل
کتاب «اهمیت امر زیبا در زمانه‌ی ما» اثر هانس گئورگ گادامر، فیلسوف برجسته‌ی معاصر، یک کاوش فلسفی در مورد اهمیت ماندگار هنر و نقش آن در تجربیات انسانی است. این کتاب بر اساس مجموعه‌ای از سخنرانی‌هایی نوشته شده است که گادامر در خلال برنامه آکادمیک جشنواره سالزبورگ در سال ۱۹۷۴ ایراد کرد. بعداً این سخنرانی‌ها نوشته، بازبینی و منتشر شد که بینشی غنی در مورد افکار گادامر در مورد زیبایی‌شناسی محسوب می گردد.
گادامر، شخصیت برجسته‌ی هرمنوتیک، در این کتاب به بررسی ماهیت هنر و ارزش زیبایی شناختی آن می‌پردازد. او تقسیم بین هنر والا و هنر پست را به چالش می‌کشد و استدلال می‌کند که جوهر هنر در توانایی آن برای بیان معنای انسان بودن نهفته است. در ادامه، او از هنر به مثابه‌ی بازی، نماد و جشنواره یاد می‌کند. در هنر به مثابه‌ی بازی، گادامر هنر را همچون یک بازی می‌داند که مشارکت مخاطبان در آن بازی را می‌طلبد. به عبارت دیگر هر اثر هنری فضایی را برای مشاهده‌گر تفسیر می‌کند. در هنر به مثابه‌ی نماد، گادامر بیان می‌کند که هنر به عنوان یک نماد عمل کرده و ماندگاری و تداوم را ایجاد می‌کند. در این صورت، اثر هنری از محدودیت زمان فراتر می‌رود و امکان درک مشترک در دوره‌های مختلف تاریخی را فراهم می‌کند. در هنر به مثابه‌ی جشنواره، هنر جنبه‌ی ارتباطی دارد و حس اجتماع و جشن را تقویت می‌کند. به واقع، هنر همچون رویدادی است که افراد را در یک تجربهی مشترک گرد هم می‌آورد.
رویکرد گادامر عمیقاً ریشه در سنت هرمنوتیک دارد. او معتقد است که تفسیر هنر گفتگوی مداوم بین اثر هنری و ناظر است. این تعامل منفعلانه نیست بلکه یک فرآیند فعالانه است که در آن تصورات پیشین ناظر و پیام اثر هنری یکدیگر را ملاقات کرده و تغییر می‌دهند.
با این اوصاف می‌توان گفت که کتاب «اهمیت امر زیبا در زمانه‌ی ما»، رساله‌ای فلسفی و در عین حال جذاب است که می‌تواند طیف گسترده‌ای از علاقه‌مندان به فلسفه، به خصوص فلسفه‌ی هنر را به خود جذب کند و درک آنها را از نقش زیبایی در فرهنگ بشری تغییر دهد
کتاب سقراط اکسپرس در جست و جوی درس های زندگی به کمک فیلسوفان مرده / نویسنده: اریک واینر / مترجم: شقایق الکائی / نشر نیماژ
ببینید چه بلایی سرمان آمده و یا بهتر چه بلایی سر خودمان آورده‌ایم! به شکلی رسمی، معمول، پذیرفته‌شده و جدی‌جدی به این شوخی زشت و اشتباه بد زندگی کردن تن داده‌ایم. نگاه کنید چگونه «کارداشیان‌ها» و باقی اراذل جهان، با حماقت و بلاهت ذاتی‌شان شده‌اند مظهر آدمیزاد روی زمین! به‌واقع با خودمان چه کرده‌ایم و داریم چه می‌کنیم؟ ببینید چه‌طور به علم، به دانش، به تکنولژی و همه‌ی مظاهر مدرنیزاسیون آغشته و فروشده‌ای، بی‌آنکه آنها به واقع سر سوزنی به فهم بهتر ما از جهان و چیزی که هستیم کمک کنند. چرا خرد، قوه‌ی تجزیه و تحلیل جهان و توان اندیشیدن درباره‌ی پدیده‌های جهان، این‌گونه از ما رخت بربسته و دور شده است؟ جز این است که دیگر فلسفه‌ورزی را کنار گذاشته‌ایم و به هیچ حقیقتی «فکر» نمی‌کنیم؟
«اریک واینر» در کتاب «سقراط اکسپرس» دعوتی صریح و درست است به فلسفه‌ورزی در معنایی که مرلوپونتی از آن حرف می‌زد: «تأملات رادیکال». رادیکال‌بودن را باید برگزینیم و در تاریخ هیچ‌چیزی به قدر اندیشیدن و تأمل در جهان و پدیده‌هایش رادیکال نبوده است. این کتاب حرکتی ریلی همراه با ۱۴ فیلسوف از هزاره‌ی سوم تا قرن بیستم است، برای آنکه با خودمان اندکی تأمل کنیم و فکر کنیم چرا پیش از آنکه زندگی در لحظه‌های غیرقابل پیش‌بینی‌اش مجبورمان کند فیلسوف شویم و مثل یک فیلسوف بیندیشیم، خودمان این کار را شروع کنیم. واینر در سقراط اکسپرس از فیلسوفان مدد می‌گیرد تا بداند و بدانیم چرا درحال اشتباه زندگی کردن هستیم و چرا باید این وضعیت زندگی در بی‌خردی را تغییر دهیم و بدانیم که کار فلسفه و فیلسوفان هم معنا دادن به زندگی‌ست و هم هدایت زندگی‌های معنادار!
نظر شما