به گزارش خبرگزاري كتاب ايران(ايبنا)، اين نشست با حضور دكتر مجيد توسلي، مدير گروه جريان‌شناسي ديني معاصر پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات و سخنراني دکتر سيدرضا مليح، استاديار دانشگاه علوم تحقیقاتي، در حضور عده‌اي از دانشجويان و علاقه‌مندان به اين حوزه، عصر امروز(27 مهر ماه) در سالن اجتماعات پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات شكل گرفت.
در ابتداي اين برنامه دكتر مجيد توسلي، مدير گروه جريان‌شناسي ديني معاصر پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات، با معرفي فعاليت‌هاي چندگانه اين مركز و اهداف گروه جريان‌شناسي، گرايش به دين يا دين‌گريزي در دنياي معاصر را يكي از مسايلي خواند كه به ويژه پس از پيروزي انقلاب اسلامي در كشور ما حائز اهميت شد.
وي يكي از دلايل برپايي اين نشست را پاسخگويي به حجم وسيعي از سوالات، ابهامات و مسايل مطرح شده در خلال آثار مكتوب، پژوهش‌ها و پايان‌نامه‌هاي دانشجويي خواند و ادامه داد: اين نشست مي‌خواهد در سايه پژوهش‌ها و نگاه‌هاي آكادميك به جمع‌بندي، فهم نظريات و نقد آنها كمك كند و فتح بابي براي بررسي اين مسايل در ادوار و برنامه‌هاي آتي باشد.
سپس دکتر سيدرضا مليح، استاديار دانشگاه علوم تحقیقاتي، با اشاره به ضرورت شناخت منشاء و گونه‌شناسي نظريه‌هاي دين‌گريزي در غرب، تجدد گرايي را از عوامل رواج اين نگرش‌ها بيان داشت و تمايزات ديدگاه‌هاي سنت‌گرايي و تجدد گرايي را در دو بُعد «رويكردهاي معرفت‌شناختي» و «هستي‌شناسي» خلاصه كرد.
سخنران اين برنامه «لوكر تيوس» را يكي از قديمي‌ترين افرادي خواند كه به تبيين نگاه‌ها و نظريات دين‌گريزي پرداخت و در حقيقت وي را شارح نظريات «اپيكور» خواند كه به نظر مي‌رسد ديدگاه‌هاي جديدي را در ميان ديدگاه‌هاي امروزي دين‌گريزي با عقايد وي مي‌توان دريافت. آنها اعتقاد به دين را مساله‌اي ناشي از ترس و جهل انسان‌ها براي فهم جهان طبيعت و پايداري بيشتر تعريف مي‌كردند.
وي با بيان نام شاخص‌ترين و قديمي‌ترين افرادي كه در شاخه‌هاي گوناگون علمي نظير فيزيك، زيست‌شناسي تكاملي، فلسفه و در نهايت نويسندگي در آثار خود به مقابله با نحله‌هاي ديني پرداختند و در حقيقت در شمار دين‌گريزان به شمار مي‌آيند، به تبيين روند شكل‌گيري آراي دين‌گريزانه پرداخت و تصريح كرد: آنها ايراداتي را به دين وارد مي‌كردند از جمله آن كه «دين اغلب اموري را پيش مي‌اندازد كه با شواهد علمي و مبدا كائنات تناقض دارند»، «دين اغلب رفتارهايي را از پيروان خود طلب مي‌كند كه قابل درك نيستند» و همچنين «قوانيني كه در كتاب‌هاي مقدس براي كنترل رفتار آدمي وضع شده‌اند، در هر دين متفاوتند و تناقض‌هايي با يكديگر دارند.»
كارشناس نشست در اين باره توضيح داد: آنچه با قطعيت مي‌توان درباره آن صحبت كرد، تناقض چهار كتاب تشكيل دهنده انجيل جديدند كه اين افراد دستاوردهاي خود را بر اساس آن ارايه كرده‌اند.
دكتر مليح ادامه داد: همچنان كه در اوايل قرن بيستم با رشد روز افزون فيزيك به ويژه در منطقه آلمان و با مطرح شدن افرادي مانند انيشتين، با تقابل دو مكتب ديدگاهي كپنهاكي و رئاليست‌ها مواجه‌ايم كه هريك از ديدگاه‌هاي خود و بر مبناي آراي هستي‌شناسانه‌اي كه دارند به تبيين آراي تجددگرايانه و سنتي مي‌پردازند. در اين زمان «ريچارد داو كينز» از انتقال عناصر فرهنگي سخن مي‌گويد و ايدئولوژي‌هاي دين را مجموعه‌اي از ايده‌ها و مفاهيم مستندي مي‌داند كه با همكاري يكديگر ماندگاري و ريشه‌دواني خود را در قالب دين تضمبين مي‌كنند. او اين مطلب را در دو كتاب مهم خود نيز عنوان كرده است كه يكي از آنها «توهم خدا» نام دارد. او در اين اثر ادعا مي‌كند كه خالقي به نام خدا وجود ندارد!
وي در انتهاي اين نشست و پس از بررسي معماران علوم اجتماعي جديد و نظريات افرادي مانند كارل ماكس، ماكس وبر و دوركيم، حاضران را به اين نتيجه ره‌نمود كرد كه گونه‌شناسي نظريه‌هاي دين‌گريزي در پايين‌ترين سطح خود از دو قسم «ديدگاه‌هاي فيزيكي» و «ديدگاه‌هاي مربوط به ذهن» قابل تقليل، تحليل و تحول است، چرا كه اين انديشه‌ها از اين دو ديدگاه نشات مي‌گيرند. بنابراين براي شناخت دقيق، مقابله و تغيير آنها بايد با مبادي هستي‌شناسي آنها آشنايي داشته باشيم تا با ورود از اين دريچه بتوانيم پاسخ آنها را بدهيم. فهم آراي دين‌گريزان مبتني بر تجددگرايي است كه با منابع سنت‌گرايي كاملا تمايز دارد.
سپس وي كتاب «منشا دين؛ بررسي و نقد ديدگاه‌ها» را به عنوان اثر مفيدي كه مي‌تواند بسياري از سوالات اين حوزه را پاسخ گويد، معرفي كرد. اين كتاب از سوي كانون انديشه جوان منتشر شده است.
بر اساس اسلوب‌هاي عملي و پژوهشي كه پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات درباره فعاليت‌هاي علمي، تحقيقي و مكتوب خود دارد، نتايج مباحث و دستاوردهاي اين برنامه نيز پس از تكميل دوره‌اي از اين نشست‌ها و دستيابي به جمع‌بندي كلي در قالب مجموعه‌اي منتشر مي‌شود و در اختيار علاقه‌مندان قرار مي‌گيرد.
سه‌شنبه ۲۷ مهر ۱۳۸۹ - ۱۹:۰۵
نظر شما