سرویس هنر خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) - سعیده نریمان‌پور: امروزه انواع شاخه‌های هنر در زندگی ما جای گرفته‌اند که یکی از آن‌ها نقاشی است. نقاشی یکی از رشته‌های اصلی هنرهای تجسمی است. از نقاشی به عنوان یکی از راه‌های بیان افکار و احساسات استفاده می‌شود که به واسطه‌ی آن می‌توانیم ایده‌های خود را بیان کنیم. نقاشی همچنین مزایای زیادی از جمله توسعه خلاقیت را به همراه دارد. ماه گذشته کتاب‌های منتشر شده در این دسته‌بندی دیویی را با عنوان کتاب‌های هنر نقاشی در یک‌ماه گذشته؛ از «تردید سزان» تا «میان ساعت و بستر» بررسی کردیم. حال با گذشت یک ماه و با انتشار کتاب‌های جدید بررسی دوباره‌ای خواهیم داشت. یک ماه گذشته، سایت رسمی خانه کتاب و ادبیات ایران، ۳۲ کتاب برای رده سنی بزرگسال در شاخه «هنر نقاشی» به ثبت رسانده است. با توجه به اهمیت این حوزه از هنر، کتاب‌های چاپی در ماه‌های گذشته را مورد بررسی قرار دادیم.

کد دیویی ۷۵۰ تا ۷۶۰ که مربوط به شاخه «هنر نقاشی» می‌شود، شامل تقسیمات فرعی زیر است:

۷۵۱: فنون، روش‌ها، ابزار، وسایل، مواد و فرم‌ها

۷۵۲: رنگ

۷۵۳: سمبولیک، تمثیلی، اسطوره‌ای و افسانه‌ای

۷۵۴: نقاشی از زندگی روزمره

۷۵۵: مذهب و سمبولیسم مذهبی

۷۵۷: پیکر انسان و اعضای آن

۷۵۸: موضوع‌های دیگر

۷۵۹: بررسی‌های تاریخی، جغرافیایی، اشخاص

در ادامه کتاب‌های شاخه هنر نقاشی چاپ شده در ماه گذشته را بررسی خواهیم کرد:

معرفی چند کتاب‌های مهم:

کتاب «گالری گلستان»

کتاب «گالری گلستان» به روایت لیلی گلستان کتابی است درباره فعالیت گالری گلستان از ۱۳۶۷ تا ۱۴۰۲. اما این کتاب فقط یک کتاب تاریخ شفاهی نیست. کتاب با نوشته‌ای زیبا از عباس کیارستمی شروع می‌شود، روایتی از پیشنهاد لیلی گلستان در سال‌های دور به او که عکس‌هایش را به نمایش بگذارد. سپس لیلی گلستان در گفت‌وگویی بلند با آرش تنهایی از کودکی و خانواده و تحصیل در ایران و فرانسه می‌گوید تا به سال‌های کار در تلویزیون ملی، ترجمه کتاب‌هایی چون زندگی جنگ و دیگر هیچ و تیستو سبز انگشتی می‌رسد. از کار در دفتر مخصوص و خرید آثار هنری برای موزه هنرهای معاصر در پیش از انقلاب می‌گوید و در نهایت تاسیس کتابفروشی و گالری گلستان پس از انقلاب.
این گفت‌وگو در نهایت به سی و پنج سال فعالیت گالری‌داری لیلی گلستان می‌پردازد. سال‌شمار تمام هنرمندان که در گالری گلستان نمایشگاه برگزار کرده‌اند از نکات جذاب کتاب است که کمتر در آرشیو گالری‌های ایرانی می‌توان یافت. فصل بعدی کتاب گزیده‌ای از آثار منتخب بیش از ۱۰۰ هنرمند این گالری و یادداشت‌هایی درباره آن‌ها را تشکیل می‌دهد.

کتاب گالری گلستان در قطع رحلی و تمام رنگی در ۳۶۰ صفحه با جلد سخت است که طراحی زیبا، تاریخچه و هنرمندان این گالری را ثبت و ضبط کرده است. این کتاب نوشته لیلی گلستان توسط نشر گه‌گاه با قیمت ۲ میلیون و ۴۰۰ هزار تومان به فروش می‌رسد.

کتاب «در فاصله‌ی دو نقطه …!»

کتاب «در فاصله‌ی دو نقطه …!» اتوبیوگرافی ایران درّودی، نقاش ایرانی است. او در این کتاب ماجرای زندگی خود را از هنگام تولد شروع کرده است و نکته به نکته تمامی آنچه شخصیت وی را ساخته است به زبانی ساده بازگو می‌کند. لابه‌لای صفحات کتاب به مناسبت موضوع تصاویری از تابلوهای نقاش به‌چاپ رسیده است.

در قسمتی از این کتاب می‌خوانیم: «تا این مرحله از زندگی دانسته‌ام که می‌باید کوله بار غم‌ها و دلتنگی‌ها را بر زمین گذارد و به استقبال آینده رفت حتی اگر این آینده یک روز یا یک ساعت یا فقط یک لحظه باشد. مطمئن هستم بهترین لحظه، لحظه‌ی بعدی زندگی‌ام خواهد بود. شاید لحظه‌ی بعدی، نوید خلق اثری باشد که هنوز نیافریده‌ام. ولی در لحظه‌ی بعدی، اثری به ابعاد آرزوهایم، اثری به رنگ عشق‌هایم، اثری به شفافیت تمام آینه‌ها، خلق خواهم کرد و سپس این اثر را در بالاترین نقطه‌ی آسمان بر خواهم افراشت تا تصویر تمامی این جهان در آن انعکاس یابد.»

کتاب «در فاصله‌ی دو نقطه …!» نوشته ایران درودی توسط نشر نی، با قیمت ۲۶۰ در ۲۸۸ صفحه به فروش می‌رسد.

کتاب «زندگی هنری منوچهر معتبر: مردی روی صندلی قرمز»

کتاب «زندگی هنری منوچهر معتبر: مردی روی صندلی قرمز» نوشته آرمان خلعتبری در قطع رقعی توسط انتشارات نظر به چاپ رسید. فصل بندی این کتاب شامل دیباچه، سال‌های کودکی، سال‌های دانشجویی: ۱۳۳۷-۱۳۴۵، در دو سوی دیوار: ۱۳۴۵-۱۳۵۷، سیمای زنی در میان جمع: سال‌های انقلاب و جنگ، در برابر آینه: دهه‌ی هفتاد خورشیدی، دست‌ها و صندلی‌ها: دهه‌ی هشتاد تا به امروز، فهرست منابع فارسی و فهرست منابع لاتین می‌شود.

در بخشی از کتاب می‌خوانیم: «در التهاب و تلاطم جریان تجسمی ایران در این دوران، اما تعداد قلیلی از هنرمندان، در آرامشی دیدنی و به دور از هیاهو، با تمرکز بر کار خویش، نوعی رفتار آکادمیستی با لحنی معاصر را مبنا قرار دادند و به کار پرداختند. دستاورد این افراد، در عین دوری از بسیاری از جریان‌های هم‌عصر و موج‌های ساری در کشور، امروزه بخشی از جریان هنر نوگرا و دارای جایگاهی تامل‌برانگیز در بررسی‌های مرتبط با آن است.»

این کتاب در ۳۴۴ صفحه و با قیمت ۵۵۰ به فروش می‌رسد.

کتاب «تحلیل آثار هنری»

نقاش همانند هر هنرمندی هنرش در نهایت خود آشکار یک حقیقت است. حقیقت نقاش نظیر حقیقتی در هنرهای دیگر درجات و مقام خود را دارد. نظیر کمپوزیسیون‌های موسیقی و شعر یا داستان، کار بعضی از نقاشان برای مدتی با ارزیابی مردم بلندپروازی کرده و سپس نظیر فشفشه از حرکت افتاده است. اما کار نقاشان دیگر برای مدتی فراموش شده و سپس در حدی عالی سربرآورده است. به طور مثال پدربزرگ‌های ما از ارزش ال کره کو بی‌اطلاع بودند. پدربزرگ‌های آن‌ها بعضی از نقاشانی را که ما دیگر اسم‌شان را نمی‌شنویم تحسین می‌کردند. برای ارزیابی تابلوهای نقاشی باید از دانش به خصوصی برخوردار بود. متأسفانه اکثر مردم از این دانش بی‌بهره‌اند و در نتیجه فقط تابلوهایی را صاحب ارزش می‌دانند که شبیه به طبیعت یا شخص یا چیزی باشند. همین ویژگی که ظاهر فریبنده‌ای بیش نیست عقل را می‌دزدد و باطن توخالی را از نظر پنهان می‌دارد.

در بخشی از کتاب می‌خوانیم: «ما معتقدیم که نقاشی در وهله‌ی اول یک شناخت است. در مبحث رئالیزم ما دنیا را به گونه‌ای دیدیم که توسط عده‌ای از نقاشان با انواع مختلفی از رئالیزم تفسیر شده بود. در آنجا هر نقاش رئالیستی برای شروع تفسیر به ظاهر اشیا توجه می‌نمود. اما حتی با وجود این هیچیک از این نقاشان صرفاً ظاهر طبیعت را کپی نکردند. بعضی از آن‌ها نظیر هارنت، ولاسکس و شاردن طبیعت را چنان ماهرانه تغییر داده‌اند که نگاه اول هدف آنها صرفاً تقلید به نظر می‌رسد. کار افراد دیگر نظیر وان آیک از لحاظ جزییات عکاسی گونه بوده ولی از نظر کلی چنین نیست. و ما در هر موردی مشاهده کردیم که عنصر اکسپرسیوی نقاشی‌ها از تغییر ظاهر طبیعت پدید آمده‌اند و نه از توانایی نقاش در کپی دقیق دنیای اطراف او.»

فهرست این کتاب شامل نقاشی چیست؟، رئالیزم، اکسپرسیونیسم، انتزاع یا آبستره، کمپوزیسون به صورت دوبعدی، کمپوزیسیون یا ساختمان‌بندی تابلو، کمپوزیسیون به صورت بیان و تکنیک‌های فرسک می‌شود. کتاب تحلیل آثار هنری به قلم جان کانادی و ترجمه‌ی عربعلی شروه در انتشارات شباهنگ به چاپ رسیده است.

کتاب «تحلیل آثار هنری» نوشته‌‬ جان کانادی‬ و‬ ترجمه‬ عربعلی‬ شروه‬ توسط‬ انتشارات‬ شباهنگ‏ در ۲۴۶ صفحه با قیمت ۲۹۰ به فروش می‌رسد.

کتاب «پرتره ای از جاکومتی»

کتاب «پرتره ای از جاکومتی» بررسی جامع و بی‌نظیر از آثار یکی از ارجمندترین هنرمندان قرن بیستم، آلبرتو جاکومتی ارائه می‌کند. اما کتاب فقط یک بازگویی و روایتگری ساده از یک هنرمند نیست بلکه سعی شده است تا رابطه‌ی بین هنرمند و خلاقیت او، و همچنین پویایی بین هنرمند و مدل او را برای خوانندگان به تصویر بکشد. جیمز لرد، نویسنده‌ی کتاب، که دوست جاکومتی هم بود، روایتی همدلانه از او بیان می‌کند که در طول هجده روز برای کشیدن یک پرتره نشسته بود. داستان کتاب در استودیوی جاکومتی در پاریس در ماه های سپتامبر و اکتبر ۱۹۶۴ روایت می‌شود، جایی که لرد فرآیند دقیق هنر جاکومتی را تجربه کرد. نویسنده بیان می‌کند که جلسات کشیدن پرتره به صحنه‌ای برای تفکرات فلسفی و تأملات عمیق در مورد هنر و هستی تبدیل می‌شدند. تعهد جاکومتی به کارش آنچنان زیاد است که او بارها و بارها تصویر لرد را نقاشی و رنگ‌آمیزی می‌کند و این کار در جهت طرحی ایده‌آل است که همیشه دور از دسترس به نظر می‌رسید.
روایتگری لرد سرشار از توصیفات محیط استودیو، مکالمات بین هنرمند و مدل، و خود پرتره است. او می‌خواهد که جوهر شخصیت جاکومتی را به تصویر کشد: فروتنی، قدرت و تمرکز منحصر به فرد او بر عمل آفرینش هنری. این کتاب همچنین به مضامین زمان، حافظه و ماهیت زودگذر زندگی و هنر نیز پرداخته است. از طرف دیگر می‌توان گفت که نثر زیبای جیمز لرد، خود این کتاب را نیز یک اثر هنری کرده است که ظرافت و عمق پرتره‌ای را که در حال توصیف است، منعکس می‌کند. عناصر رمانتیک و غنایی در متن کتاب دیده می‌شوند و دقت کتاب گواهی بر قدرت مشاهده و ارتباطات عمیقی است که می‌تواند از طریق یک تجربه‌ی مشترک هنری شکل بگیرد. با این اوصاف، کتاب «پرتره‌ای از جاکومتی» برای هر کسی که به هنر، خلاقیت و رمان علاقه‌مند است، متنی خواندنی خواهد داشت که روح یکی از جذاب‌ترین هنرمندان دوران مدرن را به تصویر می‌کشد.

کتاب «پرتره ای از جاکومتی» نوشته جیمز لرد و با ترجمه ‏عسل ‬پاشایی، توسط انتشارات پشتیبان در ۲۴۶ صفحه با قیمت ۲۹۰ به فروش می‌رسد.