به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، نشست صمیمی با نویسنده کتاب «ایستگاه خیابان روزولت» و بررسی فعالیت‌های اطلاعاتی آمریکا در ایران به همت بسیج دانشجویی دانشکدگان فارابی دانشگاه تهران با همکاری معاونت پژوهشی در تالار الماسی برگزار شد.
محمد محبوبی نویسنده کتاب ایستگاه خیابان روزولت ضمن اشاره به اطلاعات پیرامون کتاب اظهار کرد: این کتاب به بررسی اسناد و مدارک جدید فعالیت‌های اطلاعاتی آمریکا در ایران پس از انقلاب می‌پردازد و همچنین روایت کتاب با تسخیر سفارت آمریکا در ۱۳ آبان ۱۳۵۸ توسط دانشجویان انقلابی آغاز می‌شود و این حرکت به عنوان نمادی از مقابله با نفوذ آمریکا شناخته می‌شود.
وی ادامه داد: این واقعه به یکی از بزرگ‌ترین بحران‌های بین‌المللی تبدیل شد و تلاش‌های آمریکا برای آزادسازی گروگان‌ها به دلیل اختلافات سیاسی و عدم اعتماد ناکام ماند.
محبوبی افزود: پژوهش کتاب از تابستان ۱۴۰۰ شروع و تا پاییز ۱۴۰۲ ادامه یافت، و شامل جمع‌آوری اسناد از بایگانی‌های مختلف داخلی و خارجی بود که سختی‌های دسترسی به اسناد ایرانی به دلیل پراکندگی و محدودیت‌های دسترسی، از چالش‌های اصلی پژوهش بود که در نهایت، تلاش برای به‌دست‌آوردن اسناد معتبر و صحت‌سنجی آنها برای تکمیل کتاب صورت گرفت.
تسخیر سفارت آمریکا توسط دانشجویان و بدون دخالت دولت ایران
نویسنده این کتاب به نقش دانشجویان در تسخیر سفارت آمریکا و تأثیر این اقدام بر روابط دو کشور اشاره و بیان کرد: این اقدام به عنوان حرکتی علیه نفوذ آمریکا تلقی شد و به یکی از بزرگ‌ترین بحران‌های بین‌المللی تبدیل شد. تفاوت این اقدام با کودتای ۲۸ مرداد در این است که کودتای ۲۸ مرداد توسط دولت آمریکا و سازمان سیا انجام شد، در حالی که تسخیر سفارت آمریکا توسط دانشجویان و بدون دخالت دولت ایران صورت گرفت.
محبوبی به بررسی دلایل قطع روابط ایران و آمریکا پرداخت و گفت: این قطع روابط به دلیل اختلافات سیاسی و تحریم‌های اقتصادی بود که اولین قطعنامه علیه ایران پس از انقلاب در اردیبهشت ۱۳۵۸ صادر شد و به اعدام حبیب‌الله القانیان، تاجر یهودی، مرتبط بود؛ همچنین این قطعنامه غیر الزام‌آور به عنوان مداخله در امور داخلی ایران تلقی شد.
وی ادامه داد: متن به بررسی احتمال دستکاری اسناد لانه جاسوسی توسط آمریکایی‌ها و دلایل قطع روابط ایران و آمریکا می‌پردازد؛ همچنین اسناد لانه جاسوسی ممکن است دستکاری شده باشند، اما این احتمال کم است، زیرا اسناد در مدت کوتاهی پس از تسخیر سفارت به دست آمدند و کدگذاری شده بودند.
محبوبی به تفاوت این اقدام با کودتای ۲۸ مرداد اشاره کرد و گفت: کودتای ۲۸ مرداد توسط دولت آمریکا و سازمان سیا انجام شد، در حالی که تسخیر سفارت آمریکا توسط دانشجویان و بدون دخالت دولت ایران صورت گرفت.
وی افزود: همچنین متن به بررسی دلایل تسخیر سفارت آمریکا در ایران و تفاوت آن با سایر وقایع مشابه می‌پردازد که جامعه ایران پس از خروج شاه و پذیرش او توسط آمریکا، احساس کرد که الگوی کودتای ۲۸ مرداد در حال تکرار است. این احساس با ملاقات برژینسکی با مقامات ایرانی در الجزایر تقویت شد؛ در این بازه هشت ماهه، ذهنیت‌هایی در مقامات و جامعه ایران شکل گرفت که با تسخیر سفارت و استخراج اسناد، این ذهنیت‌ها تأیید شدند. امام خمینی نیز در ماه‌های نخست انقلاب تمایز قائل شد و اعلام کرد که اگر آمریکا در امور داخلی ایران دخالت نکند، ایران مشکلی با برقراری ارتباط ندارد.
نقش حزب توده در ایران و تأثیرات تسخیر سفارت آمریکا
نویسنده کتاب «ایستگاه خیابان روزولت» گفت: کتاب به تسخیر سفارت آمریکا و خیابان‌های اطراف آن اشاره دارد که خیابان روزولت قبل از انقلاب به نام یکی از سه سران کنفرانس تهران نامگذاری شده بود و ایستگاه در ادبیات اطلاعاتی به معنای ایستگاه اطلاعاتی مانند ایستگاه سیا در تهران است. همچنین، متن به جلسات و مذاکرات مقامات ایرانی با نمایندگان سفارت آمریکا و تحلیل‌های موجود در این اسناد اشاره می‌کند. درباره خود تسخیر سفارت نیز توضیح داده شده که در ابتدا مقامات سیاسی با آن مخالفت کردند، اما در نهایت اکثر آنها به جز برخی افراد خاص، این اقدام را تأیید کردند.
محبوبی با اشاره به نقش حزب توده و تأثیر تسخیر سفارت آمریکا افزود: این متن به بررسی نقش حزب توده در ایران و تأثیرات تسخیر سفارت آمریکا می‌پردازد که حزب توده تا اوایل دهه ۶۰ از مواضع امام خمینی حمایت می‌کرد، اما در سال ۶۲ با برخورد امنیتی مواجه شد و منحل شد. تفاوت اصلی بین سفارت آمریکا و شوروی در ایران این بود که سفارت آمریکا به عنوان اتاق فرمان عملیات جاسوسی و کودتا عمل می‌کرد.
وی در پایان نشست به قرارداد الجزایر و تأثیرات آن بر روابط ایران و آمریکا اشاره کرد و گفت: این قرارداد اولین تجربه پیمان بین‌المللی ایران پس از انقلاب بود و برخی از تعهدات آمریکا در لحظه نقد شدند، اما برخی دیگر به مرور زمان اجرا شدند. نویسنده تأکید می‌کند که این قرارداد به دلیل بی‌تجربگی مذاکره‌کنندگان ایرانی و فشارهای داخلی و خارجی به امضا رسید.
نویسنده این کتاب ضمن بیان انتشار اسناد لانه جاسوسی تصریح کرد: این اسناد به صورت موضوعی و در قالب کتاب‌های مختلف منتشر شده اند.
نظر شما