به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، حبیب‌الله فاضلی، دبیر علمی همایش گرامیداشت پانصد و پنجاهمین سالگرد روابط دیپلماتیک ایران و لهستان گفت: این همایش محصول یک تعامل نظری و ذهنی همراه با کنش عملی مجموعه‌های مختلف است که در قالب یک همایش خاص و تخصصی برگزار می‌شود. حیدری‌نیا، مدیر موسسه نگارستان اندیشه، کانون ایران‌شناسی دانشگاه تهران، کانون ایران‌شناسی دانشکده حقوق و علوم سیاسی، مجموعه‌ای از جوانانی که پای در واقعیت ایران و سر در آینده ایران دارند، پژوهشکده اسناد و کتابخانه ملی و انجمن ایرانی تاریخ در برگزاری این همایش نقش داشتند. همچنین از مجموعه جوانان و مدیریت دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران سپاسگزاریم. از همه اساتید، پژوهشگران و دوستانی که برای چنین همایش تخصصی و خاصی بیش از ۴۰ مقاله پژوهشی و تحقیقی ارسال کردند، بسیار سپاسگزاریم.
وی افزود: ایران که به اعتراف مورخان و فلاسفه تاریخ قدیمی‌ترین دولت ملی در تاریخ را بنیاد نهاده است، تجارب و اسناد ارزشمندی در حوزه دیپلماسی در جهان دارد که کمتر کشوری از آن برخوردار است. برای ایرانیان روابط با برخی دولت‌های اروپایی همراه با خاطرات منفی و دخالت‌های متنوع است اما رابطه با دولت لهستان دروازه اروپا و از دیرینگی خاص و فرآیند مطلوبی برخوردار است. کشف سکه‌های پادشاهان سلسله سامانی ایران در سرزمین لهستان نشان از قدمت هزار ساله مناسبات تجاری بین دولت ایران و این سرزمین دارد. البته روابط به وجود دشمن مشترک یعنی امپراتوری عثمانی برمی‌گردد.
یادکردهایی که می‌تواند برای ما ارزشمند باشد
همچنین جمال کامیاب، مدیر کل اروپای سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی در این همایش گفت: در باب اهمیت چنین نشست‌هایی شما بیشتر از من بارها و بارها در مراجعه به متون و اسناد فرهنگ و حکمت ایرانی دیده‌اید. انسان موجود فراموشکاری است. به همین واسطه نیز در ادبیات از یادآوری و ذکر سخن گفته می‌شود، چرا که بسیاری از مواقع این از یاد بردن می‌تواند سبب‌ساز برخی خصومت‌ها بشود.
وی افزود: از سوی دیگر به یادآوردن تحکیم مهرورزی‌ها را فراهم می‌کند. به ویژه که الان ما در یک سپهر ویژه با تغییر و تحولات پرشتاب روبرو هستیم. به طوری که خیلی از دانسته‌ها دچار تردید و نیازمند تغییر هستند. در سپهر دیپلماسی که عمر زیادی ندارد با اشکال مختلف آن مانند فرهنگی و دیجیتال با تغییر و تحولات جدی روبرو هستیم. کارشناسان معتقدند در سطح اهداف ابزار بازیگران سازماندهی در عرصه سیاست با تغییرات جدی روبه‌رو هستیم.
کامیاب بیان کرد: قبلاً بازیگران رسمی و دولتی با تعداد کم بودند. اما الان شاهد تکثر بازیگران هستیم که همه هم دولتی و رسمی نیستند. گاهی یک هنرمند شاخص یا ورزشکار و الزاماً دیگر در چارچوب مرزهای رسمی قرار نمی‌گیرد و از این لحاظ شکل و شمایل کار در روابط بین کشورها تغییر کرده و وارد عرصه‌ها و شیوه‌های نوینی شده است. اینجا بحث گفت‌وگوی متقابل است که اغنا را در پس خود داشته باشد که شیوه‌های خاص خود را طلب می‌کند.
وی افزود: برنامه‌هایی طراحی شده که مذاکرات دیپلماتیک را رهبری می‌کند. ما با یک نوع اجبار روبه‌رو هستیم برای ورود به این حوزه موفقیت نصب کسانی است که کاری را که قرار است فردا انجام شود، امروز انجام دهند. این دیرکردها به معنای امروز و دیروز نیست. گاهی اگر در بزنگاه‌های تاریخی آگاهی کامل نداشته باشیم، ممکن است ناچار شویم تا یک قرن به بازخوردهای آن پاسخ بدهیم. این یادکردها می‌تواند بسیار برای ما ارزشمند باشد. ارج نهادن و حرمت نهادن و به یادآوردن ارزش‌های انسانی ورای دین و آئین امروز بسیار مورد نیاز است و مبارک.
نخستین تماس دیپلماتیک ایران و لهستان
محمد طاهری، رئیس اداره دوم شرق اروپا وزارت امور خارجه گفت: خانم‌ها و آقایان، پژوهشگران و اندیشمندان محترم باعث خرسندی اینجانب است که در چنین محفلی که به بررسی تاریخی ایران و لهستان اختصاص دارد، حضور دارم. مطالعه پژوهش در حوزه مناسبات ایران و لهستان با کمک سطح شناخت و دانایی ما از یکدیگر و در نتیجه افزایش تفاهمات راه را برای توسعه روابط دوستانه دو کشور در ابعاد مختلف هموارتر می‌سازد. لذا از تمامی دست‌اندرکاران برگزاری این همایش علمی سپاسگزارم.
وی افزود: کسانی که با سابقه و تاریخ روابط ایران و لهستان آشنایی دارند، به خوبی می‌دانند که روابط سیاسی دو کشور یک رابطه تاریخی بود. همان طور که در عنوان این همایش به آن اشاره شده است به پنج سده گذشته بازمی‌گردد. روابط ایران با محدودی از کشورها از چنین پیشینه و قدمتی برخوردار است. قدمت این روابط از قدمت برخی از کشورها بیشتر است. حتی روابط غیر رسمی از قدمتی بیش از این تاریخ برخوردار است. نتایج مطالعات انجام شده توسط محققان دو کشور نمایانگر آن است که مناسبات ایران و لهستان به قرن‌ها پیش از اولین تماس‌های دیپلماتیک بازمی‌گردد. به نحوی که کشف سکه‌های ایرانی در دوران سامانی در کاوش‌های باستان‌شناسی در لهستان مستندی بر این مناسبات و بیانگر قدمت بیش از یک هزار ساله مناسبات تجاری و فرهنگی دو کشور است.
طاهری بیان کرد: با وجود این تمرکز این همایش مهم بر دوره زمانی پس از نخستین تماس و ارتباطات دیپلماتیک دو کشور است. بر اساس اسناد موجود در وزارت امور خارجه که به تازگی به روزرسانی شده است، تاریخ روابط سیاسی و دیپلماتیک ایران و لهستان به اوایل دوران صفویه برمی‌گردد. نخستین تماس دیپلماتیک ایران و لهستان در سال ۱۴۷۴ میلادی بوده است. نقاط عطف فراوانی در روابط تاریخی دو کشور به چشم می‌خورد. که می‌توانیم به عدم به رسمیت شناختن تجزیه کشور لهستان از سوی ایران اشاره کنیم. پناه دادن به بیش از یکصد هزار نفر لهستانی در دوران جنگ جهانی دوم در ایران مورد قابل توجه دیگر است که همواره خاطره خوبی از ایران در اذهان مردم لهستان بر جای گذاشته که نماد آن را می‌توانیم در بنای یادبود و سپاس مردم لهستان ببینیم که به از مهمان‌نوازی مردم کشورمان در ورشو اشاره می‌کند. بر این اساس معتقدم این پیشینه تاریخی میراث و سرلوحه ارزشمند دو ملت است که باید آن را از گزند و آسیب‌ها حفظ کنیم.
آمیختگی فرهنگی بین ایران و لهستان بسیار پررنگ است
در ادامه این همایش الهام امین‌زاده، معاون بین‌الملل دانشگاه تهران گزارشی از همکاری‌های دانشگاهی دو کشور ارائه داد و گفت: چندین بار نمایشگاه‌های ارزشمندی در رابطه با طراحی صنعتی لهستان در دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران برگزار کردیم. همچنین دکتر ژینوسکی که از ایران‌شناسان لهستانی است و خدمات زیادی به لهستان و ایران کرده است و جا دارد که یاد او را گرامی بداریم، خدمات ارزنده‌ای در این زمینه انجام داده است. به هر حال بین دانشگاه‌های ورشو و کراکوف و دانشگاه تهران همکاری‌های خوبی در رابطه با زبان و ادبیات فارسی و زبان لهستانی انجام شده است که شاید یکی از مراکز مهم تعلیم زبان فارسی دانشگاه کراکوف است.
وی افزود: دلیل آن هم این است که لهستان و ایران یک رابطه خیلی عمیقی دارند. یعنی به صورتی است که شاید هزاران سال پیش این قدمت را ما در لهستان شاهد هستیم و سکه‌های دوره پادشاهی ایران را در آنجا می‌بینیم. یا هیئت‌هایی که در دربار صفوی یادمان‌هایی از کشور لهستان بر جای گذاشتند. همچنین سه تاریخ مهم در بین ایران و لهستان خودش را نشان می‌دهد. در سال ۱۹۲۰ سفارت ایران در لهستان بازگشایی شد. در سال ۱۹۲۵ سفارت لهستان در ایران بازگشایی شد و در سال ۱۹۲۷ معاهده دوستی با عنوان صلح خلل‌ناپذیر بین دو کشور شکل می‌گیرد.
امین‌زاده بیان کرد: چندین هزار لهستانی مهمان ایران بودند و همچنان شاید بازماندگانشان مشغول زندگی هستند. به همین جهت این آمیختگی فرهنگی بین ایران و لهستان بسیار پررنگ است و خوشحالیم که انجمن خاورشناسی لهستان که مطالعات ایرانی هم در این انجمن انجام می‌شود، باعث شده است که در اروپا ما یکی از قدیمی‌ترین مطالعات زبان فارسی را در کشور لهستان داشته باشیم. بعد از پیروزی انقلاب اسلامی نیز لهستان از جمله کشورهایی بود که از همان ابتدا نظام جدید ایران را به رسمیت شناخت. هیچ وقت ایران از تجزیه لهستان استقبال نکرد. بعد از جنگ جهانی دوم ایران جزو اولین کشورهایی بود که کشور لهستان را به رسمیت شناخت. بنابراین می‌بینیم که رفت و برگشت‌های خیلی خوبی وجود داشته و همین جا من از سفیر کشور لهستان در ایران دعوت می‌کنم و بیان می‌دارم که در رابطه با فرصت‌های مطالعاتی و ایجاد شعبه دانشگاه تهران در ورشو این آمادگی را داریم تا در رشته‌های مختلف دانشجو و استاد به این کشور گسیل کنیم و تبادل استاد و دانشجو داشته باشیم.
نظر شما